dinsdag 30 juni 2009

HCO komt met webtentoonstelling over 200 jaar Dedemsvaart


Foto: Sacha Wunderink (De Stentor)
De Dedemsvaart bij De Lichtmis

Tweehonderd jaar geleden ging de eerste spade voor de Dedemsvaart de grond in. De webtentoonstelling van het HCO laat onder de titel De Dedemsvaart van begin tot eind het verhaal van de Dedemsvaart zien ‘door de tijd’ en ‘door de streek’.

Door de tijd
In deze verhaallijn komen de historische achtergronden van rond 1809 tot 2009 aan bod.

Door de streek
Deze verhaallijn laat zien hoe de Dedemsvaart groeide: van west naar oost. Hier worden unieke historische foto's en kaarten gepresenteerd uit het boek De Dedemsvaart van jhr. L.F. Teixeira de Mattos.

De webtentoonstelling is nog niet compleet. Op 9 juli 2009, 200 jaar nadat de eerste spade de grond in ging, zullen de laatste bijdragen worden toegevoegd.

De tentoonstelling ‘leest’ als een mooi uitgegeven boek. Korte, duidelijke en interessante teksten en veel illustraties, die ook in vergroting te zien zijn. Bovendien zijn er allerlei links toegevoegd. Een kwartiertje klikken en je weet alles over de Dedemsvaart.

zondag 28 juni 2009

Database historische nieuwsfoto’s: NUentoen.nl



Historische nieuwsfoto's van allerlei gebeurtenissen zijn sinds vrijdag te zien op NUentoen.nl, een website die bezoekers toegang geeft tot beelden uit de archieven van onder meer het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), het Spaarnestad Fotoarchief en het Joods Historisch Museum.
Op de site, een initiatief van nieuwssite NU.nl en BankGiro Loterij, is precies te zien wat er op dezelfde dag in het verleden gebeurde. Ook kunnen bezoekers zelf zoeken in tijdslijnen.

Bezoekers kunnen ook zelf foto's aan de site toevoegen. Zo ontstaat een combinatie van persoonlijk materiaal en beeld uit gerenommeerde fotoarchieven.

Tot zover het persbericht van afgelopen vrijdag dat al op diverse weblogs en websites werd gepubliceerd.

Met gericht zoeken via bijvoorbeeld de Beeldbanken Startpagina zijn natuurlijk al heel veel van dit soort foto’s te vinden. Voegt Nuentoen.nl iets extra’s toe? In ieder geval twee dingen: het zoeken op datum en het zelf kunnen toevoegen van foto’s.

Enkele opmerkingen mijnerzijds:
• je kunt zoeken naar foto’s van gebeurtenissen die op een bepaalde datum plaatsvonden, b.v. op 28 juni
• zoeken op jaar kan ook. Dat levert 1 treffer op – alle foto’s van 1988 krijg je niet bij elkaar. Er wordt wel verwezen naar foto’s uit dezelfde rubriek, niet naar foto’s uit hetzefde jaar
• op dit moment (28 juni) zitten er 953 foto’s in het bestand, verdeeld over 17 rubrieken – niet al te veel dus
• 27, 28 juni levert een aantal treffers op, maar 26 januari geen enkele van die datum. Het lijkt erop dat het fotobestand per dag wordt aangevuld. Over een jaar moet dat al heel wat meer foto’s opleveren.

Ik zal binnenkort eens proberen wat (rechtenvrije) foto’s te uploaden afkomstig uit onze collectie geïllustreerde weekbladen. Ik ben benieuwd of dat ook door anderen wordt gedaan, want daar staat of valt het succes van deze website mee.

donderdag 25 juni 2009

Koninklijke Bibliotheek twee keer in het nieuws

De bibliotheek in het Journaal. Dat zien we niet vaak. Gisteren echter wel: de Short Title Catalogue Netherlands (STCN) werd na 27 jaar door de KB opgeleverd. Het STCN-bestand bevat ruim 190.000 titels en meer dan 300.000 exemplaren van tussen 1540 en 1800 in Nederland gedrukte boeken (ongeacht de taal) en buiten Nederland gedrukte Nederlandstalige boeken (Belgische uitgezonderd). De STCN is samengesteld door de Koninklijke Bibliotheek op basis van belangrijke collecties in binnen- en buitenland.


Eén van de titels die ook bij de OBD aanwezig is.

Even gecheckt wat betreft Overijssel. 2782 in Deventer gedrukte boeken uit de periode 1540-1800, worden in de catalogus vermeld, 1034 in Zwolle gedrukt , 634 in Kampen, 80 in Steenwijk, 27 in Hasselt en de overige plaatsen (heel Twente bijvoorbeeld) zijn te verwaarlozen. Voor de ingewijde is dit geen verrassing. Ook wat geografische aanduiding (plaats als onderwerp) is Deventer koploper (100x), Zwolle en Kampen beiden 44x. Dat is ook het mooie van deze catalogus. Je kunt op vele manieren zoeken in de catalogus, behalve op auteur, titel, alle woorden, ook op plaats van uitgave, taal, locatie en nog veel meer.
Het trefwoord reisverhalen levert liefst 4094 treffers op. Het gaat hier niet alleen om reisverhalen in de strikte zin van het woord, maar er zitten ook veel plaatsbeschrijvingen en andere topografische werken bij.

Vorige week was er ook al nieuws. De KB presenteerde een nieuwe manier van zoeken op haar website www.kb.nl waarmee men niet alleen integraal door verschillende KB-databases zoekt, maar vervolgens ook door die van andere instellingen.



De nieuwe zoekfunctie is bedoeld om de collectie van de KB toegankelijker te maken voor mensen die hier nog niet bekend mee zijn. Na het opgeven van een of meer woord(en) komen de zoekresultaten in beeld. Deze zijn verdeeld over vijf tabbladen: boeken, tijdschriften, kranten, beeldmateriaal en KB-website. Via een link komt de bezoeker naar een ander scherm waar te zien is waar het gevraagde object elders te verkrijgen is. Tegelijkertijd worden bezoekers op basis van de gekozen zoektermen geattendeerd op andere interessante collecties.

zondag 21 juni 2009

Zwolle is de ‘beste gemeente’ en Twenterand is het Pekela van Overijssel

Naarden kwam in Elseviers jaarlijkse vergelijking van alle Nederlandse gemeenten als beste gemeente uit de bus. Amstelveen is nummer twee en Heemstede drie. Pekela eindigt onderaan.


Foto: De Librije in Zwolle, restaurant met Michelin ster

Verder werd bekend gemaakt dat Zwolle, Oldenzaal en Ommen de top drie vormen van beste woonplekken in Overijssel. Nieuwsgierig naar de overige resultaten en met name welke gemeente er in Overijssel het slechtst vanaf komt, besloot ik de Elsevier te kopen (€ 4,50 wel veel geld voor zo’n blad). Ik had gegokt op Twenterand – mijn omgeving kan het bevestigen, ongelogen waar. En het was Twenterand! Het begint al met de naam. Bij de herindeling in 2001 werden er elders in Twente namen gekozen als Dinkelland en Hof van Twente, daar hoef je je nog niet voor te schamen. Maar Vriezenveen en Den Ham/Vroomshoop kozen voor Twenterand in plaats van Noord-Twente of De Twentse Venen om maar eens wat te noemen.

De lijst is gemaakt met behulp van een ingenieus puntensysteem waarbij punten kunnen worden gescoord op de onderdelen omgeving (o.a. natuur), voorzieningen (winkels, onderwijs, cultuur, uitgaan), zorg (ziekenhuis), sociaal klimaat (welstandsniveau, probleemwijken), economie, veiligheid, bereikbaarheid en woonlasten. Opvallend is dat veel randgemeenten van grote steden hoog scoren - de voorzieningen in de grote stad tellen mee, maar ook de voordelen van wonen in het groen.


Varkensflats in Twenterand (Foto: Con Clasquin. Beeldbewerking: Jessica Miggelbrink)

Overigens, de Twenterander zal zich niet herkennen in de uitslag van het onderzoek. Wat nou, laag welstandsniveau! Het verenigingsleven bloeit, maar dat wordt niet meegeteld. Noaberschap bestaat nog en je kunt er wonen in alle rust. Kan Twenterand het helpen dat het een randgemeente is van het ook al laag scorende Almelo? Laat iedereen maar mooi denken dat Twenterand geen plek is om te gaan wonen, dan houden de inwoners de vele ruimte die er is voor zichzelf.

De complete uitslag voor Overijssel (tussen haakjes de plaats in de rangschikking van Elsevier – totaal 437 gemeenten):

1. (28) Zwolle
2. (79) Oldenzaal
3. (86) Ommen
4. (101) Hengelo
5. (116) Rijssen-Holten
6. (135) Kampen
7. (138) Hof van Twente
8. (145) Staphorst
9. (162) Borne
10. (183) Wierden
11. (200) Dalfsen
12. (206) Zwartewaterland
13. (218) Dinkelland
14. (240) Losser
15. (242) Enschede
16. (244) Steenwijkerland
17. (263) Haaksbergen
18. (264) Deventer
19. (286) Raalte
20. (315) Tubbergen
21. (344) Hellendoorn
22. (345) Almelo
23. (353) Olst-Wijhe
24. (361) Hardenberg
25. (367) Twenterand

Jaap Grootenboer over kerkgeschiedenis van Borne: ‘Van Nazareth tot Nazareth’



Jaren geleden zat ik in de laatste trein naar Borne. De conducteur, kennelijk een streekgenoot, noemde de namen van de haltes op. Almelooo, Almelooo-de Riet, Nazareth … Enkele passagiers glimlachten, waaronder ikzelf. De overigen keken niet-begrijpend.
Nazareth is een oude bijnaam voor Borne, zoals Mokum voor Amsterdam. Volgens Jaap Grootenboer, auteur van Van Nazareth tot Nazareth, heeft de bijnaam niets te maken met de Joodse gemeenschap in Borne, of met de Joodse eigenaren van de textielfabriek Spanjaard, waar half Borne werkte, en waarvan één der directeuren de bijnaam God van Borne had. De bijnaam zou te maken hebben met de slechte naam die Borne vroeger had en de bijbelspreuk ‘Kan uit Nazareth iets goeds voortkomen?’

Het boek begint met een inleiding over het komen en gaan van godsdiensten in de loop der eeuwen, voor een leek als ik een verhelderend verhaal.
Er bestaan veel publicaties over kerkgebouwen, vaak met gedetailleerde beschrijvingen van bouwfases etc. Interessant voor de ingewijden, voor een klein publiek dus.
Jaap Grootenboer overlaadt de lezer niet met allerlei feitjes, maar plaatst de kerkelijke geschiedenis in de bredere context van de algemene geschiedenis. Hij gaat ook in op wat er speelde in de Bornse gemeenschap en wie er bij betrokken waren en hij beschrijft ook welke invloeden, vooral van buitenaf, hebben geleid tot negen kerkgenootschappen en drie kloostergemeenschappen in Borne. Door veel archiefonderzoek is het hem gelukt informatie over architecten en vergeten namen van makers van kunstvoorwerpen uit de kerkgebouwen te achterhalen.
Als inwoner van Borne weet ik nu, na het lezen van dit boek, veel meer over de diverse kerkgebouwen, die ik alleen maar van de buitenkant kende.

donderdag 18 juni 2009

Jan Marijnissen en de meisjes van de Fabriek in TwentseWelle



Vanavond mocht ik na afloop van de opening samen met zo'n 150 andere Twentse partijgenoten van Jan alvast een kijkje nemen bij de nieuwe tentoonstelling ‘Jan Marijnissen & de meisjes van de fabriek’ in TwentseWelle. Jan was er zelf bij om aan iedereen uit te leggen hoe de tentoonstelling tot stand was gekomen en om te vertellen wat er te zien was. Tijdens een SP-fractieweekend vorig jaar in De Lutte werd TwentseWelle bezocht en werd Jan spontaan door directeur Kees van der Meiden gevraagd om als gastconservator een tentoonstelling samen te stellen.
Twee dagen zou het hem kosten, was hem verteld, maar hij heeft er heel wat meer tijd in gestoken. ‘Een straf was dat niet’, zegt hij in een interview in de Twentsche Courant Tubantia. ‘Ik heb veel gelezen, ben geboeid geraakt door de offers die Twentse arbeiders een eeuw geleden hebben gebracht. We denken altijd dat alles uit de Randstad komt. Maar de Nederlandse vakbonden zijn voor een flink deel in Twente ontstaan’.
Vanaf morgen is tot 13 september is deze tentoonstelling in Museum TwentseWelle in Enschede te zien.


Foto: Jan vertelt hoe hij in de ban is geraakt van de Twentse geschiedenis. ‘Die bescheiden Tukkers zijn wel verantwoordelijk voor de langste stakingen uit de Nederlandse geschiedenis’.

Jan Marijnissen schrijft hierover op zijn weblog:
‘Eén deel van de tentoonstelling heb ik mogen samenstellen, samen met medewerkers van het museum en met gebruikmaking van de spullen die het museum in depot heeft. Onderwerp is de opkomst van de textiel- en metaalindustrie in Twente in de 19e eeuw, de woon-, werk- en leefomstandigheden van de arbeiders, kinderarbeid en de opkomst van de vakbonden en de harde strijd die werd geleverd voor een beter leven voor de werkers en hun gezinnen. Met mijn bijdrage heb ik een hommage willen brengen aan hen.
Jan werd over de tentoonstelling geïnterviewd bij Knevel en Van den Brink (vanaf minuut 30)

Het andere deel van de tentoonstelling - ‘De meisjes van de fabriek’ - is een foto-selectie van het Nationaal Archief. De zwart-wit foto’s zijn gemaakt door de Arbeidsinspectie in de periode 1900-1950. Ze laten een eerlijk beeld zien van de oneerlijke behandeling die de fabrieksmeisjes destijds ten deel viel: slechte en onveilige werkomstandigheden, lage lonen, uitbuiting.
Bezoekers van de expositie krijgen de kans zelf te ervaren hoe het voelt om geestdodend of zwaar werk te moeten doen. Met de hand mogen jutezakken worden genaaid, zoals fabrieksmeisjes van soms amper tien jaar vroeger dag in dag uit moesten doen. Het publiek kan ook zware katoenbalen tillen of weversknoopjes maken. TwentseWelle laat ook de werkkleding van de Twentse fabrieksarbeidsters zien.

woensdag 17 juni 2009

Verhalenwedstrijd Overijssels Landschap


Ingekomen bericht

Verhalenwedstrijd 'Proef de Natuur'
Landschap Overijssel organiseert een verhalenwedstrijd met als thema 'Proef de Natuur'. Geïnteresseerden kunnen tot 15 juli a.s. een verhaal bestemd voor kinderen van vier tot twaalf jaar o.v.v. verhalenwedstrijd mailen naar info@landschap-ov.nl. Het verhaal dat natuurlijk binnen het thema 'Proef de Natuur' moet passen, mag uit maximaal duizend woorden bestaan. De drie winnende verhalen maken onderdeel uit van het kinderboek dat Landschap Overijssel tijdens de kinderboekenweek 2009 zal presenteren. Voor meer informatie klik hier.

dinsdag 16 juni 2009

Tien boeken genomineerd voor Grote Geschiedenis Prijs

Voor de Grote Geschiedenis Prijs van 2009 zijn tien nieuwe historische boeken genomineerd. De prijs is een initiatief van Historisch Nieuwsblad, de Volkskrant en NPS/VPRO en bekroont Nederlandse geschiedenisboeken die een algemeen publiek aanspreken.
Op 4 september wordt een shortlist van vijf boeken gepubliceerd.

De genomineerde boeken:
Juliana & Bernhard Cees Fasseur (Balans)
Eb en vloed - Europa en Amerika van Reagan tot Obama Ronald Havenaar (Van Oorschot)
Verleden van Nederland Geert Mak e.a. (Atlas)
De Passage naar Europa. Geschiedenis van een begin Luuk van Middelaar (Historische Uitgeverij)
Rampjaar 1672. Hoe de Republiek aan de ondergang ontsnapte Luc Panhuysen (Atlas)
De Russen komen! Mark Traa (Athenaeum)
Cornelis Kraijenhoff 1758-1840. Een loopbaan onder vijf regeervormen Wilfried Uitterhoeve (Vantilt)
Joke Smit. Biografie van een feministe Marja Vuijsje (Atlas)
Tjalie Robinson. Biografie van een Indo-schrijver Wim Willems (Prometheus)
Weest manlijk, zijt sterk, Pim Boellaard (1903-2001): Het leven van een verzetsheld Jolande Withuis (Bezige Bij)


Foto: Het Pauperparadijs van Suzanna Jansen, genomineerd in 2008, meer dan 100.000 exemplaren verkocht, maar niet gewonnen.

In 2008 won Luuc Kooijmans met Gevaarlijke kennis - inzicht en angst in de dagen van Jan Swammerdam

In 2007 won Auke van der Woud met Een nieuwe wereld: het ontstaan van het moderne Nederland

maandag 15 juni 2009

Overijsselaars op reis (8): D.W. van Wulfften Palthe - Reis naar Oost-Azië

In 1915 verscheen (‘niet in den handel’) van de hand van D.W. van Wulfften Palthe Reis naar Oost-Azië, een verslag van een reis rond de halve wereld (India, Birma, Indië, China, Japan, Rusland) in 1913-1914 op basis van brieven en dagboekaantekeningen.

Wat vooraf ging
Al vanaf de vijftiende eeuw waren de Palthe’s rentmeester, dominee, jurist of burgemeester in Oldenzaal, Ootmarsum, Denekamp en Bentheim. Drie broers (Willem, Arnold, Richard) van Wulfften Palthe – de toevoeging ‘van Wulfften’ ontstond in 1816 - waren de eersten die in 1873 een fabriek begonnen. Ondanks bedenkingen van hun vader kregen ze toestemming enig familiekapitaal aan te wenden om de Almelosche Ververij en Chemische Wasserij Gebr. Palthe te stichten. Dat familiekapitaal was overigens vergaard door dominee Johannes Palthe (1767-1854) die met het geld van een rijke (anti-roomse) tante uit Amsterdam grote stukken grond opkocht in Noordoost Twente, om de roomse pachters bij het einde van de pachtovereenkomst te vervangen door protestanten. Althans zo gaat het verhaal. Hij was een grondspeculant avant la lettre en maakte van de ‘aanzienlijke’ familie ook een gefortuneerde familie.


Foto: De negen kinderen van A.A.W. van Wulfften Palthe en Henriëtte Stork in 1870 met tussen haken hun leeftijd, v.l.n.r. Jan (21), Alide (11), Arnold (19), Willem, de auteur van Reis naar Oost-Azië (21), Karel (16), Richard (14) en op de voorgrond Fré (9), Jet (13) en Anna (17).
Arnold, Willem en Richard zouden enkele jaren later de Palthe Ververij en Chemische Wasserij beginnen.

De reis naar Oost-Azië
De auteur van ‘Reis naar Oost-Azië’, (Derk) Willem van Wulfften Palthe, maakte de reis op het moment dat hij na veertig jaar directeur te zijn geweest van Gebr. Palthe een stapje terug zou doen. Hij had zijn hele leven al uitgekeken naar deze ‘Grand Tour’. Tot Rangoon (Birma) werd hij vergezeld door het echtpaar Frederik en Ada Stork (familie van de Palthe’s) en hun zoon Dick, die terugkeerden van Europees verlof naar Rangoon, zijn aanstaande schoondochter Joke Willink uit Winterswijk en zijn broer en mede-firmant Richard. Zoon Wim reisde hen tegemoet vanuit Rangoon, waar hij stage had gelopen, en ontmoette het reisgezelschap, waaronder dus zijn verloofde, in Bombay.


Foto: het reisgezelschap met zittend zonder hoed de auteur van Reis naar oost-Azië.

Na een lange toeristische reis door India, scheidden de wegen zich in Rangoon. Broer Richard en Joke keerden via Ceylon huiswaarts. Willem en zijn zoon Wim, die zijn vader bij terugkomst zou gaan opvolgen als directeur van de Twentsche Bontweverij in Hengelo, reisden door naar Indonesië, waar ze veel werkbezoeken aflegden. Daarna werd het aangename met het nuttige afgewisseld in China en Japan, waar bezienswaardigheden werden bezocht maar ook fabrieken, op zoek naar nieuwe procedés en technieken. Na acht maanden keerden ze via de Transsiberische spoorlijn huiswaarts.

Het verslag van de reis is zeer lezenswaardig. Na bijna honderd jaar sta je er versteld van hoe onbezorgd men in die tijd op reis kon gaan – tenminste als je over veel geld beschikte. Op de boot waren de maaltijden voortreffelijk en werd van alles gedaan (kaartwedstrijden, spelletjes, optredens) om de passagiers te vermaken. Overal was personeel voor. In Bombay ging men bij reisorganisatie Cook langs om de wensen voor de reis naar Rangoon kenbaar te maken. Cook verstuurde 120 brieven en telegrammen voor reserveringen en ontfermde zich over de 40 stuks bagage. Alles verliep geheel naar wens. Er reisde een agent van Cook mee, die altijd op afstand bleef en die men vrijwel niet zag, maar die er voor zorgde dat na een inspanning verversingen klaar stonden.
Tijdens het tweede deel van de reis vanaf Rangoon werd tijdens het lange verblijf in Indië veelvuldig gedineerd bij allerlei bekenden – het was al voldoende wanneer men gezamenlijke kennissen had.
Overal worden exotische spullen ruim ingekocht en bij vezendkantoren afgeleverd, zodat het thuisfront een constante stroom aan goederen ontving. Verbazing is er bij de twee reizigers in Japan, waar men aan de kleding nauwelijks kan zien ‘welk publiek men voor zich heeft’.


Foto: Auteur Willem vWP (midden) op bezoek bij zijn dochter Elsje in Semarang, reisgenoot en zoon Wim zit naast de bestuurder.

Na het reisverslag te hebben gelezen vond ik in onze collectie het boek Gebr. Palthe Almelo, 1873-1913, in 2000 in zeer beperkte oplage uitgegeven door D.W. van Wulfften Palthe, de kleinzoon en naamgenoot van de auteur van het reisverhaal.
In dit boek komt de reis uitgebreid ter sprake, maar ook wordt het leven van een invloedrijke familie van binnen uit beschreven - in tijden van voorspoed tot de Eerste Wereldoorlog (waarin vele imposante huizen werden gebouwd – b.v. het huis op de Sprengenberg) en in tijden van tegenslag. De kleinzoon gaat ook in op de bewering dat de fabrikanten zich verrijkten ‘over de ruggen van de arbeiders’. De Palthe’s waren al rijk vanwege hun grootgrondbezit, bovendien vervulden zij tal van commissariaten bij andere bedrijven, investeerden succesvol in de plantages in Indië en hadden zij overal aandelen. Tot slot een typerend citaat uit het boek: ‘Derk Willem was ook lid van de raad van Commissarissen van de Staatsspoorwegen en uit hoofde van deze functie had hij niet alleen het recht van vrij reizen, maar tevens dat van vrije passage langs de spoorbaan, vanaf zijn tuin tot station Hengelo. De stationschef gaf niet eerder het sein tot vertrek van de trein als hij meneer Palthe nog in de verte zag aankomen’.

Reisverslagen van de van Wulfften Palthe’s:
Reis naar het Oosten (1878)/ door A.A.W. van Wulfften Palthe (1816-1900)
Reis naar Oost-Azië (1915)/ door D.W. van Wulfften Palthe (1849-1941)
Reisbeschrijving van Noord-Amerika (1926)/ door A.A.W. van Wulfften Palthe (1851-1929)
Reis naar het Oosten is alleen aanwezig bij SAB Deventer, Reis naar Oost-Azië alleen bij de OBD, Reisbeschrijving van Noord-Amerika is nergens in Overijssel aanwezig.

zondag 14 juni 2009

Muziek uit het oosten (17): Twents Volkslied

Een speciale rubriek – voor de liefhebbers van muziek. Van alles wat – in ’t Engels of in ’t plat. Goud en oud, nieuw of fout.


Met enige regelmaat krijg ik als bibliothecaris inlichtingenwerk bij de OBD een aanvraag binnen voor het Twents Volkslied. Tegenwoordig kun je vaak ook verwijzen naar YouTube. Bij het Twents Volkslied dus niet – op wat losse fragmenten na. Daarom zelf maar op YouTube gezet. Ik heb gekozen voor de uitvoering van het Orkest van het Oosten o.l.v. Jaap van Zweden i.s.m een aantal Overijsselse koren, niet de meest beroerde uitvoering dacht ik.

Twents Volkslied

Er ligt tussen Dinkel en Regge een land
Ons schone en nijvere Twente
Het land van de arbeid het land der natuur
Het steeds onvolprezene Twente
Daar golft op de essen het goudgele graan
Doet 't snelvlietend beekje het molenrad gaan
Daar ligt er de heide in 't paarsrode kleed
Dat is ons zo dierbare Twente (2x)

Waar Twickel zijn torens uit't eikenloof heft
De Lutte zijn heuvels doet blinken
De paasvuren branden alom in't rond
En 't landvolk de kersthoorn laat klinken
Daar stroomt onze Dinkel zo heerlijk door 't land
Door bossen en velden, langs't Losserse zand
Daar rust er ons oog van der heuvelentop
Op 't heerlijke landschap ons Twente (2x)

De rookwolk, die stijgt aan de horizon op
Die wijst op de nijvere steden
Met mensen arbeidzaam en degelijk, bewoond
De zetels van 't krachtige heden
Daarbuiten in boerschap op heide en veld
Daar wordt nog de sage en 't sprookje verteld
Daar rust de Tubanter in't heuvelig graf
't Verleden naast 't heden van Twente (2x)

En voert ons het lot ook uit Twente soms weg
Wij blijven het immer gedenken
Geen andere landstreek hoe schoon ze ook zij
Kan 't zelfde als Twente ons schenken
Wij drukken elkaar in de vreemde de hand
Gedenkend ons klein, maar zo dierbare land
En moge ons hart in de vreemde ook staan
Ons hart blijft toch altijd in Twente (2x)

Auteur van het Twents Volkslied: J.J. van Deinse

Kijk hier voor de Twentse tekst en de bladmuziek.

donderdag 11 juni 2009

Festivals en evenementen zomer 2009 in Overijssel

Kijk hier voor 2011

Toutenburgfestival Vollenhove
Theater, muziek, toneel en spektatel. Thema: List en bedrog.
12 en 13 juni

Höftedagen Hengevelde
Verdeeld over het tweede en derde weekend van juni worden er al meer dan 40 jaar feesten gehouden in Hengevelde. Meer dan 30.000 bezoekers weten de weg naar de tenten en het open-air podium te vinden. 6 dagen feest voor jong en oud.
12 t/m 21 juni

Kunst in het Volkspark Enschede
140 Nederlandse en Duitse kunstenaars tonen hun werk in tenten in het Volkspark.
Met openluchtconcert Orkest van het Oosten samen met Nationale Reisopera.
14 juni

Salland Festival Raalte
Internationaal Folkloristisch Festival
18 t/m 21 juni

Festival Zunnewende landgoed Schuilenburg Hellendoorn
Een streekcultuur festival met streektaalmuziek, vertellers, schrijvers en dichters
19 juni

Festival Zwart in Zwolle
Kunstenfestival met 32 ‘kunstproducties’ voor jong en oud in de binnenstad van Zwolle
25-28 juni



Afrikafestival Hertme
Het 21ste Afrikafestival met 100 artiesten uit zeer verschillende Afrikaanse landen, met verschillende muziekstijlen: traditionele muziek (met o.a. de 93-jarige Bi Kidude), djembé (Mamady Keita), cross-over, ‘tradi-modern’, etc. Naast de muziek is er een grote Afrikaanse markt.
27 en 28 juni

Campuspop Enschede
Met Ilse Delange, Guus Meeuwis, Alain Clark, Moke
Vrijdag 3 juli

Deventer op stelten
Internationaal straattheaterfestival met 20 gezelschappen die allerlei vormen van buitentheater beoefenen. Gratis toegankelijk.
2-5 juli



Van Eigen Bodem Zwolle
Nederlands enige Nederpopfestival met o.a. Rowwen Heze en Djumbo
3 juli

Deventer Boekenmarkt
De bekende grootste boekenmarkt van Europa
2 augustus
Op zaterdag 1 augustus voorafgegaan door Het Tuinfeest met dichters en muziek.

De Tuin der Lusten, Landgoed de Haere, Olst
‘Theater zonder podium’ op een landgoed met circustheater en bewegingsvoorstellingen.
20-23 augustus



Dinkeldalfestival bij het Lutterzand
Met optreden van Boukje Schweigman met haar voorstelling WIEK
20-21-22 augustus

Puur Twente Event Diepenheim
‘Culinair event’
22 en 23 augustus

Elsrock Festival Rijssen
Metalfestival
29 augustus

Broekrock in Broekland
Live muziek - voornamelijk Alternative Pop/Rock, Punk, Metal en Ska.
5 en 6 september

Gogbot Festival Enschede
Met tweehonderd mediakunstenaars en designers. Thema: Atompunk (’45-’65 cold war modernisme – o.a. Sovjetkunst)
10-13 september op diverse locaties in Enschede

Thorbeckegracht Festival in Zwolle en Zwolse Uit-markt
Festival voor klassieke muziek, jazz en lichte muziek met o.a. Mathilde Santing
12 september

Overijsselse monumenten op de kaart
Speciale aandacht voor monumenten die van oudsher al aangegeven staan op landkaarten en plattegronden.
12 en 13 september

Twente Biennale in de Creatieve Fabriek in Hengelo
International Art Exhibition
Het idee is om internationale kunst uit Londen en Berlijn te vermengen met kunst van Overijsselse bodem. Jonge Europese kunstenaars exposeren in de creatieve fabriek. Aan de bezoeker de uitdaging te zien welke kunst waar vandaan komt.
17-20 september

De Tuin der Lusten, landgoed Den Berg, Dalfsen
‘Theater zonder podium’ met beeldend theater en acrobatische dans.
24-27 september



Grenswerk Enschede
Grensverleggend kunstenfestival met o.a. de Nationale Reisopera met Rheingold, Herinneringen aan de DDR (TwentseWelle), voorstellingen, exposities en nog veel meer.
25 september t/m 11 oktober

Glasrijk Tubbergen
Exposities over glaskunst
30 september t/m 4 oktober

Tenslotte gedurende de hele zomer:

KUNSTen op Straat
Kunsten op straat: 400 optredens in Overijssel met straattheater (acrobaten, acteurs, magiërs etc.)

Voor het laatste nieuws of voor informatie over kleinere festivals en lokale evenementen:

Beeld van Overijssel

Uit-agenda Overijssel

dinsdag 9 juni 2009

Boekenmarkt Ootmarsum zondag 14 juni



Voor meer informatie over de boekenmarkt in Ootmarsum kijk hier. Vermeldenswaard voor de liefhebbers: de Koets’n Kearls zullen er ook zijn.

Fotowedstrijden: landschappen, museumobjecten

Wie van fotograferen houdt en zijn of haar talent op dit gebied wil meten met anderen kan meedoen aan twee fotowedstrijden. Daarbij is er de keuze tussen buiten en binnen, resp. landschap en objecten.

12 Landschappen fotowedstrijd
De wedstrijd wordt georganiseerd door 12 natuurbeschermingsorganisaties, voor elke provincie één. Voor Overijssel is dat Landschap Overijssel.
De fotowedstrijd loopt tot en met 30 augustus 2009
Lees hier alles over de wedstrijd, voorwaarden, tips, prijzen etc.



Wiki Loves Art: Fotoproject in Nederlandse musea
Wiki loves art/NL heeft een fotowedstrijd voor amateurs bedacht om objecten uit Nederlandse kunstcollecties te fotograferen. Doel is om de digitale online encyclopedie Wikipedia te voorzien van flink wat beeldmateriaal. Meer dan dertig musea, verspreid over het land doen mee met het 'Wiki'-evenement.
Wikipedia stelde vast dat het in zijn bestanden heel weinig vrije beelden heeft uit Nederlandse kunstcollecties. Het wil, met hulp van amateurfotografen, zijn digitale encyclopedie 'verrijken met beelden van ons cultureel erfgoed'.
Creative Commons Nederland nam het initiatief tot de fotowedstrijd. "Het gaat ons, Erfgoed Nederland en de musea er om, de bezoekers een grotere rol te laten spelen. Wij kunnen zo de artikelen op Wikipedia beter illustreren. De museumbezoekers betrek je zo meer bij wat de musea in huis hebben. En de lezers van de artikelen op Wikipedia krijgen meer informatie en raken vast geïnteresseerd in de rijke museumcollecties."
In Overijssel doen twee musea mee, het Rijksmuseum Twente, dat wel een lijst met te fotograferen objecten heeft opgesteld, en TwentseWelle, dat de bezoeker alle vrijheid geeft en zo hoort het ook.

Deelname aan het project kan nog tot en met 30 juni. Er zijn 10 prijzen te verdelen.
Zie verder de website.


Foto: De eerste ingezonden foto voor WikiLovesArt

maandag 8 juni 2009

Diverse collecties gedigitaliseerd en online gezet

Regelmatig besteed ik op dit weblog aandacht aan digitaliseringsprojecten: boeken, kranten, ANP-nieuwsbulletins, tijdschriften, adresboeken, biografische woordenboeken, portretten, dagboeken etc.

Telkens kom je weer nieuwe berichten tegen over het online zetten van gedigitaliseerde collecties. Ik heb een aantal van die berichten opgespaard en meld ze hier in één blogpost.



Boekillustraties
Bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam worden de meest uiteenlopende geïllustreerde werken bewaard: historische en medische werken, atlassen en reisverslagen, beschrijvingen van kunstverzamelingen, planten en dieren en numismatische werken, maar ook kinder- en fotoboeken.
Deze illustraties en foto's zijn nu ook online te raadplegen via de Beeldbank Boekillustraties. Als eerste is de collectie boekillustraties van Romeyn de Hooghe (1645-1708) opgenomen. Deze Nederlandse etser voorzag honderden boeken over diverse onderwerpen van aansprekende en inventieve prenten. De beeldbank bevat daarnaast de illustraties uit enkele belangrijke archeologische plaatwerken.

Alledaags drukwerk uit de negentiende eeuw
Een project van het Noord-Hollands Archief. Vanaf 1830 heeft eerst jonkheer Gaspard van Breugel (1798-1888) en daarna zijn dochter Petronella Maria gedurende bijna vijftig jaar allerlei alledaags drukwerk in een album geplakt. Het gaat om spotprenten, poesieplaatjes, toegangsbiljetten voor feesten, programma's voor bals en dienstregelingen.

Kinderboeken
Door diverse archieven zijn oude kinderboeken online gezet. Kijk hier voor een overzicht.

De betekenis van Nederlandse familienamen
De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse letteren (DBNL) heb ik al eerder onder de aandacht gebracht. Regelmatig worden werken toegevoegd, zoals nu het boek van P.J. Meertens over De betekenis van Nederlandse familienamen.
Elke maand wordt een lijst met nieuwe gedigitaliseerde titels gepubliceerd.

Kinder- en centsprenten
De Erfgoedbibliotheek Haarlem heeft kinder- en centsprenten, oude kinderboeken, en enkele andere bijzondere collecties gedigitaliseerd. Lees er hier meer over.

Memorieboek Plechelmuskapittel Oldenzaal
Tot slot een Overijssels onderwerp: het Memorieboek van het Plechelmuskapittel te Oldenzaal is vertaald en volledig op het internet gezet. Dit boek, ook calendarium of necrologium genoemd, bevat de jaargedachtenissen van overleden personen op datum en is dus ook zeer interessant voor genealogen. Het boek is begonnen rond 1455 en loopt door tot ca. 1620. Van de oorspronkelijke vier exemplaren is er nog maar één over.

zondag 7 juni 2009

Toen geluk nog heel gewoon was: Hardenberg en omgeving in de jaren 50-60-70



Erwin Wolbink en Arnoud Pullen publiceerden vorig jaar het monumentale boek Monumenten in de gemeente Hardenberg waarmee ze zich nomineerden voor het Beste Boek van Overijssel 2008.

De Stichting Historische Projecten Hardenberg beschikt over een groot dia-bestand. De dia’s zijn afkomstig van amateur-fotografen, waarbij de erfgenamen de auteursrechten hebben overgedragen aan de stichting.

Uit deze collectie stelden Wolbink en Pullen een fotoboek samen over de jaren ’50, ’60 en ‘70, geheel in kleur, met foto’s van hoge kwaliteit. Er is gekozen voor veel binnenopnamen, markten, winkelinterieurs, feesten etc., waardoor beter dan bij de weergave van gebouwen, de sfeer van die jaren wordt opgeroepen.



De beschrijvingen zijn zeer gedetailleerd, en dan gaat het niet alleen om de personen, maar vooral ook om de voorwerpen, meubels etc. die op de dia's te zien zijn en de gewoonten/gebruiken uit deze jaren.

Twents Techniekmuseum HEIM Hengelo: ‘Moordzaken’ , populaire (inter)activiteit voor kinderen over forensisch onderzoek



TV-series als Crime Scene Investigation, maar ook boeken over forensisch onderzoek zijn tegenwoordig populair bij de jeugd. Bij ‘Moordzaken’ maak je kennis met alle facetten van een moordonderzoek. Het idee is oorspronkelijk afkomstig uit Canada, maar door het Museon in Den Haag afgestemd op de Nederlandse situatie. Nu dus in het HEIM van 30 mei tot en met 23 augustus. De jonge bezoekers doen zelf onderzoek en moeten proberen zelf de moord op te lossen. Hierbij komen ze in aanraking met alle facetten van het onderzoeksproces.

Een aanrader voor jongeren om deze zomer of in de vakantie eens te bezoeken.

Les verder op de website van het Techniekmuseum HEIM. Hier vind je ook hoe je je kunt voorbereiden op Crime Scene Twente en gratis toegangskaarten kunt winnen.

woensdag 3 juni 2009

Boek verschenen over grens Twente/Achterhoek met Duitsland (Westfalen)

Hermann Terhalle, historicus en oud-rector uit Vreden, schreef met 'Zur Geschichte der westfälisch-niederländische Grenze' de meest uitgebreide studie over de grens tussen Twente/Achterhoek en Westfalen tot nu toe. Aan te raden voor de echte liefhebber, geen lichte kost. Er ligt jarenlang onderzoek aan ten grondslag en de tekst bevat veel noten en verwijzingen. Toch ook interessant om eens oppervlakkig door te bladeren, alleen al vanwege de vele oude kaarten die zijn opgenomen. Alle onderwerpen die met de grens te maken hebben worden op een overzichtelijke en ook wetenschappelijke wijze behandeld.
Aan bod komen: het ontstaan van de eerste grenzen, kerkelijke grenzen, grensstenen, grensverdragen, grenstwisten, smokkel, grensbewaking, handel, werkforenzen etc.


Kaart: De situatie rond 1500: Het gebied rond Uelsen en Neuenhaus behoorde tot het Bisdom Utrecht.

Ondanks de twisten die er rond de vaststelling van de grenzen geweest zijn noemt de auteur het Twents/Achterhoeks/Westfaalse grensgebied ‘één van de vreedzaamste oude grensgebieden in Europa'.
Of zoals journalist Gerard Lage Venterink schrijft in de Twentsche Courant Tubantia: ‘Eeuwenlang was de grens bijna net zoveel brug als barrière tussen de volken’. In de Eerste Wereldoorlog werd de grens gemarkeerd met prikkeldraad, maar meestal waren de contacten goed. Nederlandse katholieken konden terecht in kerken aan de andere kant van de grens en voor gereformeerden gold dit andersom. Bewoners van grensplaatsen staken dagelijks de grens over voor hun werk.


Foto’s: De grens zowel barrière als brug. Boven: Dinxperlo tijden de Eerste Wereldoorlog. Onder: Een loopbrug over de grens tussen twee wooncomplexen in Dinxperlo/Suderwick.



Voor wie meer wil lezen over dit onderwerp, waarbij vooral het dagelijks leven aan de grens aan bod komt:
De verdwijnende grens
Bekijk het van beide kanten
Ach lieve tijd : duizend jaar Twente, de Twentenaren en de grens

dinsdag 2 juni 2009

Generaties met elkaar in gesprek


De atletiekploeg van Daventria bij de Singelloop in 1939. Foto: www.deventerinbeeld.nl

Ingekomen bericht

De komende weken gaan ze intensief met elkaar in gesprek: leerlingen van de Montessorischool en oudere inwoners van Deventer. Aan de hand van oude foto’s van de website www.deventerinbeeld.nl duiken de kinderen in de geschiedenis van hun eigen straat, buurt en stad. Zij krijgen daarbij uitleg van hun oudere gesprekspartners.

De gesprekken vinden plaats in het kader van het project ‘Generaties Communiceren’ van Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek (SAB). Doel van het project is vooral om kinderen inzicht te geven in de geschiedenis van hun leefomgeving. Zij worden daarbij geholpen door ouderen, die die geschiedenis zelf beleefd hebben.

De foto’s uit deventerinbeeld.nl zijn verdeeld in vier thema’s: beroepen, sport, school en verkeer. De historische afbeeldingen roepen bij ouderen allerlei herinneringen op, die ze delen met de basisschoolleerlingen. De jeugdige onderzoekers zijn afkomstig uit de groepen 6 tot en met 8 van de Montessorischool die momenteel haar tijdelijk onderkomen heeft in de oude Vrouwenarbeidsschool aan de Diepenveenseweg.

Aan de hand van de gesprekken gaan de leerlingen aan de slag met het maken van collages, foto’s en filmpjes. Deze werkstukken worden op een later tijdstip in de school en bij Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek aan het Klooster in Deventer gepresenteerd.