donderdag 28 januari 2010

Website Het Scholtenhuis winnaar van de Geschiedenis Online prijs 2009



De website Het Scholtenhuis is een virtuele weergave van het verdwenen gelijknamige gebouw in Groningen, dat in de Tweede Wereldoorlog dienst deed als hoofdkwartier van de SD en berucht was bij de Groningers. Op de website wordt veel met flash en animatie gewerkt en wordt een zo natuurgetrouw mogelijk beeld gegeven van de inrichting en bewoners van het pand in de oorlog. De website kwam tot stand onder verantwoordelijkheid van het Oorlogs- en Verzetscentrum in Groningen. Behalve de hoofdprijs won de website ook de eerste prijs in de categorie Themawebsites.
In december 2009 won het Scholtenhuis al de Gouden Reiger, de prijs voor interactieve en audiovisuele media.

In de categorie Musea won de website van Collectie Gelderland, in de categorie Archiefdiensten won Groene Hart Archieven en bij de websites van historische verenigingen werd de Heemkundige Vereniging Terneuzen de winnaar.

Totaal kon door de jury worden gekozen uit 12 genomineerden. De Geschiedenis Online prijs, een initiatief van het Historisch Nieuwsblad en Van Ree Archiefsystemen, is de opvolger van de Archieven.nl prijs.

woensdag 27 januari 2010

Film over vuurwerkramp ‘Mijn Enschede’ van Astrid Bussink op 3 februari in première



De Eibergse cineaste Astrid Bussink, tegenwoordig inwoonster van Amsterdam, woonde in mei 2000 in Enschede, waar ze aan de AKI studeerde, in een studentenhuis aan de Stroinksbleekweg, middenin Roombeek waar op 13 mei vroegtijdig vuurwerk tot ontploffing kwam. Wat er van haar huis en omgeving over bleef is hier te zien (klik op 'Mijn Enschede'- pictures). Enige tijd geleden vatte ze het plan op een film te maken over de vuurwerkramp, om ‘met de ramp in het reine te komen’ en omdat tal van vragen over en hoe en waarom van de ramp onbeantwoord zijn gebleven. Ze is tijdelijk weer in het nieuw opgebouwde Roombeek gaan wonen tijdens het maken van de film. Uiteraard worden de vragen niet beantwoord, maar de ramp wordt in de film, die vooral beelden en interviews bevat, wel van alle kanten belicht.

De première van de film is op 3 februari tijdens het Filmfestival in Rotterdam. Op 13 mei, precies 10 jaar na de ramp, zal de NPS de film op de televisie uitzenden.

Kijk hier voor een recent interview van Mieke Spaans met de filmmaakster in het radio-magazine OBA-live dat wordt uitgezonden vanuit de Openbare Bibliotheek Amsterdam.
Over haar recente verblijf in Enschede schreef Astrid Bussink een column.
Een interview in het RTVV-Oost radioprogramma Het Overijssels Hart is hier te beluisteren.

dinsdag 26 januari 2010

Beeldbank Hardenberg


Na onder meer Zwolle, Deventer, Enschede, Hengelo, Almelo en de Hof van Twente heeft nu ook het Hardenbergs Archief meer dan 6.000 foto’s, prentbriefkaarten en dia’s online gezet. Daarmee is één derde van het bezit gedigitaliseerd. Het overige deel zal de komende jaren worden toegevoegd. De beeldbank is ook opgenomen in de database op de website Archieven.nl

Het Hardenbergs archief heeft onlangs de beschikking gekregen over particuliere verzamelingen. Deze zijn ook opgenomen in de beeldbank.

Vaak worden in locale beeldbanken de afbeeldingen getoond in een bepaald percentage (b.v. 50%) van de werkelijke kwaliteit. De bezoeker van de website kan dan een kwalitatief hoogwaardige foto bestellen, zodat het archief of historische vereniging er nog wat aan kan verdienen. Ik vraag mij af hoeveel geld dit oplevert en of dat voordeel opweegt tegen het nadeel van teleurstelling van nét geen duidelijke foto te bekijken voor de bezoeker.
De bezoeker van de beeldbank Hardenberg kan de afbeeldingen in volle scherpte bekijken en er kan worden ingezoomd op details. Ook de bijgevoegde informatie bij de foto is duidelijk.

donderdag 21 januari 2010

Avondje DDR in TwentseWelle



De DDR-tentoonstelling in TwentseWelle, die met een maand verlengd wordt, is een groot succes gebleken. Uit eigen ervaring kan ik iedereen, die nog niet geweest is, een bezoek aanraden.
Op vrijdagavond 29 januari kun je je helemaal laten onderdompelen in DDR-sferen: een bijzondere en hilarische DDR modeshow van het Malimokollektiv uit Halle met muziek van o.a. Hauff & Henkler, Frank Schöbel of met de arbeiders-sporters-mars nr. 19. Er mag meegezongen en mee-“geschunkeld” worden.
Daarnaast worden de gasten onderhouden door de ‘ambachtelijke’ rasmuzikanten Moon About. Er is een speciale Trabant-tentoonstelling en zelfs de hapjes en drankjes in het restaurant hebben een DDR-smaak.

dinsdag 19 januari 2010

Opnieuw Erfgoed Design Award Overijssel uigeloofd



De term ‘erfgoed’ van een saai, oubollig en stoffig imago afhelpen en tegelijk ‘het gevoel van Overijssel landelijk communiceren’ (het zijn niet mijn woorden...): dat is de uitdaging die aan ontwerpers wordt gesteld.

Organisator Kunst & Cultuur Overijssel vermeldt verder: ‘Ontwerp kleding, een sieraad, table top, straatmeubilair, een interieur- of gebruiksvoorwerp en neem deel aan OE-DA. Laat je hierbij inspireren door het cultureel erfgoed van Overijssel en ding mee naar een prijs van € 5.000,- en een coachingstraject tot de daadwerkelijke realisatie van het ontwerp. Uit alle inzendingen kiest een deskundige jury in juni 2010 vijf ontwerpen.
Deze vijf genomineerden krijgen de gelegenheid hun ontwerp uit te werken tot een model of prototype. Hiervoor is een bedrag van €1.000,-- euro per genomineerd ontwerp gereserveerd. Medio oktober 2010 wordt de winnaar tijdens een afsluitende manifestatie bekend gemaakt. De genomineerde ontwerpen worden geëxposeerd in museum Twentse Welle.’

De Award wordt voor de tweede keer uitgeloofd. In 2008 won ontwerpster Judith Zeeman met een verpakking voor Deventer koek huisjes voor kinderfeestjes (zie afbeelding hierboven).

zondag 17 januari 2010

Reisbeschrijvingen en plaatsbeschrijvingen uit De Aarde en haar Volken gedigitaliseerd


Foto: Spoorweg langs de Atlantische kust in Costa Rica

Even een zijsprong op dit Overijsselse weblog, omdat ik een liefhebber ben van reisbeschrijvingen. In het kader van het Project Gutenberg zijn 455 Nederlandstalige boeken en tijdschriften gedigitaliseerd, waaronder 140 artikelen met reis- en plaatsbeschrijvingen uit begin 20e en de laatste drie decennia van de 19e eeuw uit het geïllustreerde reisliteratuurtijdschrift De Aarde en haar Volken. Onder de auteurs bevinden zich bekende avonturiers als Roald Amundsen, maar ook Nederlanders, bijvoorbeeld Johannes Craandijk.


Foto: Santa Rosa bij San Fransisco na de aardbeving in 1906

Massatoerisme bestond nog lang niet, maar voor degenen die wel reisden waren er goede voorzieningen: uitstekende hotels, overal dragers en andere bedienden, vervoer van en naar het hotel etc. Het spoorwegnet bereikte kort na 1900 haar grootste omvang ooit, er kon zeer comfortabel per schip gereisd worden en post- en telegraafkantoren overal ter wereld waren de spil in de communicatie – in de grotere steden werd tot zeven keer per dag de post bezorgd. Eigenlijk een gouden tijd voor reizigers die, gebruik makend van goede voorzieningen, toch nog echt op ontdekkingsreis konden gaan.

donderdag 14 januari 2010

Zoektips van Henk van Ess



Eind 2008 was Henk van Ess bij de OBD te gast met zijn Internet Expert Training voor Overijsselse Al@din medewerkers. Het was een zeer geanimeerde, interactieve en boeiende training met vele praktische zoektips, een aanrader voor informatiespecialisten. De Snelzoeker, een lijst met zoektips en relevante websites die Henk na de cursus uitdeelde, ligt nog steeds voor het grijpen op mijn bureau. Henk heeft onlangs het boek de Google Code uitgebracht, waarin hij zijn ideeën over zoekstrategieën op papier gezet heeft.

Een andere informatiespecialist, Wouter Gerritsma, bekender onder zijn blognaam WoW! Wouter over het web, is een serie blogposts begonnen over zoektips van zoekmachine experts. En de eerste blogpost gaat over Henk van Ess. In het kort wordt Henks’s zoekstrategie uitgelegd. Ik ga dat hier niet herhalen maar verwijs graag door naar deze blogpost.

maandag 11 januari 2010

Dicht in de buurt: 'geografische' gedichten op de kaart



Dicht in de buurt heet de bijdrage van dagblad Trouw aan de Gedichtendag 2010. Iedereen kan gedichten insturen over zijn of haar woonplaats, buurt, favoriete plekje of een regionaal onderwerp. De gedichten worden geplaatst op een kaart van Nederland. Scrollend over de kaart verschijnen de gedichten bij de plaatsen en plekken die men tegenkomt. Uiteindelijk worden de gedichten opgenomen in de bundel Dicht in de buurt.

Ook in Overijssel zijn er veel activiteiten rond de Gedichtendag. Liefhebbers van ‘geografische gedichten’ moeten zeker (nog eens) kijken op de website Overal in Overijssel en Geen dag zonder gedicht.

zaterdag 9 januari 2010

Boekenmarkten en boekenbeurzen in 2010 in Overijssel


Foto: Deventer Boekenmarkt (Bron: Twentsche Courant Tubantia, fotograaf Wil de Raaff)

Kijk hier voor 2011

Voor de liefhebbers hier al vast een overzicht voor dit jaar – voor zover bij mij bekend uiteraard.

Enschede – Boekenmarkt Deppenbroek op vrijdag 22 januari van 9 tot 20 uur en zaterdag 23 januari van 9 tot 17 uur

GlanerbrugBoekenbeurs – van 28 t/m 31 januari in Dorpshuis

DeventerBoeken in de Kerk : antiquarische boekenbeurs op zaterdag 30 januari van 10 tot 17 uur

Deventer - Antiquaren- en boekenmarkt op zondag 14 maart van 13 tot 17 uur

Hardenberg - DJP boeken- en kledingbeurs op vrijdag en zaterdag 26 en 27 maart

Zwolle - Boekenmarkt Zwolle-Zuid op zaterdag 17 april van 10 tot 14 uur

Borne - Boekenmarkt tijdens festival Borne op z'n best op zondag 18 april van 13 tot 17 uur

Almelo - Boekenmarkt 'Boeken aan de Aa' op zaterdag 24 april van 10 tot 16 uur op het Kerkplein

Oldenzaal - Boekenmarkt op vrijdag 30 april vanaf 10 uur op de Ganzenmarkt

HengeloBoekenmarkt Tuindorp op zondag 2 mei van 10 tot 17 uur

AlmeloBoekenmarkt op donderdag 13 mei (Hemelvaartsdag) van 10 tot 16 uur (Markt)

Enschede - Boekenmarkt op zaterdag 15 mei vanaf 10 uur in de hal en voor Museum TwentseWelle

Goor - Boekenmarkt op zaterdag 15 mei in de Klokkenkamp

Zwolle – Boekenmarkt op zondag 6 juni van 11 tot 16 uur (Melkmarkt-Diezerstraat)

OotmarsumStreekboekenmarkt op zondag 13 juni van 11 tot 16 uur

SteenwijkBoekenmarkt op zondag 27 juni van 11 tot 17 uur

Diepenheim - Boekenmarkt op zondag 4 juli van 10 tot 17 uur op Plein onder de Platanen

Hardenberg - Boekenmarkt op zaterdag 10 juli op de Markt

Ommen - Boekenmarkten tijdens Ommer Bissing op dinsdag 20 juli van 9 tot 16 uur op de Varkensmarkt

DeventerDeventer Boekenmarkt op zondag 1 augustus van 9.30 tot 17.30 uur

Ommen - Boekenmarkten tijdens Ommer Bissing op dinsdag 10 augustus van 9 tot 16 uur op de Varkensmarkt

Dalfsen – Boeken- en Kunstmarkt op vrijdag 13 augustus van 10 tot 17 uur

KampenKamper Stripspektakel op zaterdag 21 augustus van 10 tot 17 uur

BorneBoekenmarkt op zaterdag 28 augustus

Almelo - Boekenmarkt 'Boeken aan de Aa' op zaterdag 11 september van 10 tot 16 uur op het Kerkplein

DeldenBoekenmarkt op zondag 19 september van 12 tot 17 uur

Raalte - Boekenmarkt Annahuis op zaterdag 2 oktober van 9.30 tot 17.00 uur

Holten - Veiling en Boekenmarkt (Gebouw Irene) op zaterdag 2 oktober vanaf 9.00 uur

Goor - Boekenmarkt bij de Klokkenkamp - zaterdag 13 november van 10.00 tot 14.00 uur

Denekamp - Boekenmarkt Natura Docet - 13 en 14 november van 1.00 tot 17.00 uur

dinsdag 5 januari 2010

De winter van 1963 in Twente

Met de huidige weersomstandigheden worden door de iets ouderen onder ons herinneringen opgehaald aan voorbije strenge winters. En degenen die echt iets ouder zijn komen dan al snel terecht bij de Winter van 1963.


Foto: luchtfoto van een toertocht van 130 kilometer voor auto's over het bevroren IJsselmeer, hier bij Stavoren, 20 februari 1963 (Bron: ANP Historisch Archief, fotograaf: Gé van der Werff)

Bij zo’n onderwerp kun je zien hoe snel het is gegaan met de digitalisering de laatste jaren. Over de winter van 1963 is van alles op internet te vinden: informatie in tekst, foto’s, film etc.
Meteorologische informatie van het KNMI of de winter van 63 van dag tot dag – een uitgebreid dossier van Andere Tijden, foto’s op Google afbeeldingen etc. etc.

Onderstaand artikel werd geschreven door de bekende publicist Adriaan Buter in Jaarboek Twente 1964, dus met de herinnering aan de winter van 63 nog vers in het geheugen.


De befaamde barre winter van ‘90 is door die van '63 glansrijk verslagen. Toch zullen wij er niet zulke sterke verhalen over blijven vertellen als onze grootouders deden, want in een welvaartsstaat is winterkou wel lastig, maar niet zo'n ramp als het vroeger voor een groot deel van de bevolking betekend moet hebben. Niettemin...
Al voor de Kerst had het twee keer gevroren. De ijsbaan van Glanerbrug, die begin december nog droog stond, werd op het laatste nippertje volgespoten, waardoor het in januari mogelijk werd wedstrijden om het scholierenkampioenschap te organiseren door een speciaal in het leven geroepen Schoolschaatscommissie. Er werd al voorzichtig over een Elfstedentocht gesproken; er lag al ijs op de kanalen en over het IJsselmeer zochten schepen moeizaam hun weg tussen de schotsen door. Doch half december leek het weer nergens op: regen, storm en natte sneeuw. Dat het een koude en in Twente zelfs witte Kerst zou worden, konden we zeker niet verwachten. Maar inderdaad: op 20 december sloeg de vorst voor de derde keer toe en met Kerstmis vroor het dertien graden. Buiten de stad hield de kou nog een flinke sneeuwlaag vast.
Direct na de feestdagen viel er opnieuw een dik pak sneeuw. Op de 28ste werd er geskied op de Lemelerberg, sinds 1947 het Nederlandse wintersportcentrum. In januari zou men ook in Twente, op de Herikerberg, de latten kunnen onderbinden. Aan sneeuw heeft het deze winter niet ontbroken. Op de dertigste december liep overal in het land het verkeer vast. De treinen uit het westen kwamen te laat binnen en de busdiensten tussen Almelo en Ootmarsum moesten gestaakt worden. Particuliere auto's waren daar in de sneeuwduinen blijven steken. Intussen vroor het knap door. In het oude jaar waren bijna alle Overijsselse schaatstitels verreden. Met een felle oostenwind werd steeds nieuwe sneeuw aangevoerd. Op Nieuwjaarsdag waren dorpjes als Lattrop, St. Isidorushoeve, Glane en Haarle volkomen geïsoleerd. De komende weken hadden de busondernemingen de grootste moeite om het vervoer gaande te houden. Het pendelvervoer voor de industrie bleef met horten en stoten op gang. Veel arbeiders zorgden op eigen gelegenheid, dat ze op hun werk konden verschijnen, hoe dan ook, vaak te laat, maar slechts weinigen verkozen de gemakkelijkste weg van thuis te blijven.



Hoewel door de vorstperiodes, die aan de sneeuw voorafgegaan waren, veel vogels naar het zuiden waren getrokken, begonnen toch vooral de watervogels het benauwd te krijgen. Ze concentreerden zich daar waar nog open water was, maar juist die plekken waren voor de vogelbeschermers vaak moeilijk te bereiken. De natuurvrienden hebben overigens deze winter prachtige staaltjes van dierenliefde getoond.
Begin januari nam Koning Winter een vrije zaterdag, voorafgegaan door gladde wegen, maar zondag de vijfde vroor het al weer. De vier grote Twentse steden besloten een kolentoeslag te geven aan de ondersteunden. De decemberkou had in Enschede het jaarlijks gasverbruik al met 7.8 pct doen stijgen, vergeleken bij 1961. Daarentegen daalde het waterverbruik omdat veel kranen afgesloten of bevroren waren. De bejaardenwoningen op her Twekkelerveld zaten zonder water. Tweemaal per dag konden de mensen met een emmertje bij een brandkraan water halen.
De markt had weinig meer te betekenen, ook de centrumwinkeliers klaagden over slechte zaken. Alleen zout, kolen en dekens werden goed verkocht, de kolen weliswaar met grote vertragingen in de aflevering. Zelfs aan zout kwam gebrek, niet door een tekort in de Twentse bodem of een te geringe produktie, maar door de transportmoeilijkheden. De steeds opnieuw vallende sneeuw deed de vraag naar zout voortdurend aanhouden. Veel winkeliers voerden een eigen distributiesysteem voor dit artikel in.



De derde week van januari ging in met een Siberische koude. Toch hielden de mannen van de gemeentelijke sportdienst de randen van de zwembassins het Diekman te Enschede tweemaal per dag en tweemaal per nacht ijsvrij.
Op 18 januari won Reinier Paping uit Ommen de zwaarste Elfstedentocht uit de geschiedenis. Later hield hij lezingen over zijn ervaringen, welke bijeenkomst in Almelo het karakter van een huldiging aannam. Intussen werd de Grote Kerk te Enschede wegens de koude gesloten. De vorst zag zelfs kans een telefoonkabel te beschadigen, waardoor de hele sector Oldenzaal tijdelijk uitgeschakeld werd.
Soms leek het, of het eind van de winter in zicht was. Op de 26ste lichte dooi, gevolgd door sneeuw, maar op de 31ste vroor het weer knap. Omstreeks 9 februari herhaalde zich dit spelletje.
Wilde ganzen uit de toendra's van het hoge noorden, sinds 1956 niet in Twente waargenomen, vertoonden zich begin februari op de Usseler-es, waar ze twee keer per dag door de Dierenbescherming gevoerd werden. Open water was nog slechts op enkele plekjes te vinden; sinds 29 december was er geen schip meer de haven van Enschede binnengelopen. De schepen die er lagen, zaten vast in een ijsvloer van een halve meter dikte. Intussen had het barre weer een gunstige invloed op het lezen. De Centrale Plattelandsbibliotheek Overijssel noteerde in januari 116.988 uitleningen, tegen 88.501 in dezelfde maand van het voorgaande jaar. Aangekondigde depressies bleven uit, we hadden een abonnement op kou en vorst, al won de zon nu elke dag aan kracht.
Begin maart was de meeste sneeuw weggesmolten. Op de derde bereikte Twente een middagtemperatuur van 9 graden, maar 's nachts kwam het kwik ver onder de tien. Diezelfde dag werd in Tubbergen nog een autorodeo op het ijs verreden, maar het einde was nu toch in zicht. Er verschenen bordjes "opdooi", op de zevende togen de bouwvakkers weer aan het werk en op de zeventiende ging na maandenlange rust weer overal de voetbal rollen.
De dooi was zeer geleidelijk, zodat bijvoorbeeld in Hengelo, waar men grote wateroverlast vreesde, deze uitbleef. Toch was in de Schipbeek een ploeg genie-soldaten nodig om het kruiende ijs te laten springen. Geen overstromingen dus, maar vele tienduizenden guldens schade aan wegen en dijken, waterleidingen, ontzette muren, visstand, produktie- en omzetverlies en in de huishoudportemonnaies.
In oude kranten heb ik het allemaal weer eens nagesnuffeld. Want terwijl ik dit schreef onder de barre juli-zon, waren u en ik die barre winter van '63 al bijna weer vergeten. . .

maandag 4 januari 2010

Hendrick Avercamp, ‘de Stomme van Kampen’, in Rijksmuseum



Als eerste blogpost van het nieuwe jaar kies ik voor een momenteel toepasselijk winters onderwerp. Hendrick Avercamp, die de bijnaam ‘De stomme van Kampen’ had, uiteraard omdat hij doof was en niet kon spreken, is misschien wel onze meest bekende schilder van ijspret en andere winterse taferelen. Hij leefde van 1585 tot 1634, precies tijdens het hoogtepunt (of dieptepunt) van de Kleine ijstijd en hoefde maar naar buiten te kijken om inspiratie voor zijn schilderijen op te doen.
Aan de Kamper schilder, over wie Thea Beckman een boek schreef, wijdt het Rijksmuseum een grote overzichtstentoonstelling, die nog tot en met 15 februari te zien is.



In de Overijsselse bibliotheken zijn verschillende boeken over Hendrick Avercamp en zijn schilderijen te leen.

Lees hier een column van Henk Spaan over een bezoek aan de tentoonstelling.