woensdag 4 augustus 2010

Plaatsnamen op Plaatsengids.nl

Ik ben altijd al een beetje een toponiemen-maniak geweest. Van huis uit al, en ik had het niet van een vreemde, want ook mijn vader was het, evenals een van mijn broers. Een favoriet spel op zondag ging als volgt: er werd een letter geprikt in de krant, b.v. de E. De opdracht was om binnen b.v. 5 minuten zoveel mogelijk plaatsnamen, die begonnen met een E op te schrijven. Na 5 minuten zat je dan nog steeds in b.v. Zuid-Oost Drenthe, ik kan de plaatsen nog zo opnoemen: Exloo, Eext, Erm, Ees, Elim, Erica, Emmen, Emmercompascuum, Emmererfscheidenveen (ik heb echt niet in de atlas of op Google-Earth gekeken!). Dan kreeg je discussies of Tweede Exloërmond bij de T of de E hoorde. Of discussies over het wel of niet bestaan van plaatsen als Vijfhuizen, Zeshuizen, Zevenhuizen, Achthuizen. Er was wel een atlas maar daar stond ook niet alles op.


Boven: Foto gemaakt door plaatsnaambordenfotograaf Harry Fluks

Toen ik later in de bibliotheek ging werken bleken er allerlei werken over toponymie te bestaan, met name ook over de verklaring/herkomst van geografische namen. In 1998 verscheen de Topografische gids van Nederland (795 p.) van Frank van den Hoven. Dezelfde Frank van den Hoven besloot vorig jaar om alle informatie die hij in de loop van de jaren bij elkaar verzameld had op internet te zetten. Plaatsengids.nl was geboren. Lees hier een interview met hem. Zijn droom is om ooit een vervolg op v.d. Aa’s Aaardrijkskundig woordenboek (13 delen, 1839-1851) uit te brengen. Net als bij v.d. Aa moet dan over elk gat in Nederland iets vermeld worden

Waarom niet alle informatie in Wikipedia onderbrengen, zou je zeggen. Frank van den Hoven heeft argumenten om dit niet te doen. In Wikipedia worden grenzen getrokken m.b.t. de allerkleinste buurtschappen; over sommige plaatsen is de informatie summier, over andere juist heel uitgebreid. Kortom er is geen eenduidigheid. Hij noemt het zelf niet, maar uit eigen ervaring weet ik dat je soms gevechten moet aangaan met de moderatoren van Wikipedia over het wel of niet mogen plaatsen van je bijdragen.

Plaatsengids is nog in opbouw, maar je kunt zien dat er – met steun van anderen - hard aan gewerkt wordt. Elke maand verschijnt er ook een nieuwsbrief.
Wat is er zoal te vinden op Plaatsengids – niet alle onderwerpen bij elke plaats:
• Naamsverklaring
• Kaart, ligging, statistische gegevens, geschiedenis gemeentelijke indeling
• Kaart uit de Gemeente atlas van J.Kuyper (ca. 1860-1870)
• Commerciële info over boeken, overnachtingen, musea etc.
• Historische informatie en actuele informatie over b.v. toekomstige plannen t.a.v. landschap, woningbouw etc.
• Oude ansichten en recente foto’s – onder meer foto’s waarop de plaatsnaamborden te zien zijn.

Kortom wie in topografie is geïnteresseerd en de website nog niet kent….

6 opmerkingen:

Hendrika zei

Ach ja, het plaatsnamenspel: heb ik ook vaak gespeeld ;~). Leuke site overigens, met vrij actuele informatie - iets wat ik zelf altijd heel belangrijk vind. Voor Drenthe is zoiets in gedrukte vorm verschenen (http://boerin.web-log.nl/koetjesenkalfjes/2009/01/259-x-drenthe.html).

Transisalania en Varia zei

Het is me intussen duidelijk geworden dat dit gezelschapsspel algemeen beoefend werd. Altijd gedacht dat we het zelf uitgevonden hadden.

Wat betreft 259x Drenthe, voor Overijssel bestaat ook zo'n boek: 218x Overijssel. Blijkbaar zijn er in Drenthe meer plaatsen, nooit geweten...

Frank van den Hoven zei

Nee hoor, Overijssel heeft meer plaatsen :-) Het is maar net wat je als 'plaats' beschouwt. Zoals zo vaak worden ook hier, in die 259x Drenthe etc. (er zijn inmiddels minstens 7 provinciale delen van) de buurtschappen weer 'vergeten' (vermoedelijk bewust, maar toch).

Mijn stelling is dat ook buurtschappen plaatsen zijn. Geografisch, sociaal en cultuurhistorisch zijn ze dat ook. Alleen worden ze 'gemakshalve' vaak onder het dorp 'weggemoffeld' waar ze hiërarchisch onder vallen, en doet men net of bijv. Ypelo 'in' Enter ligt (bijv. in de postadressen). Maar die mensen wonen gewoon in Ypelo en niet in Enter. Enfin dat is een van de vele statements die ik met mijn site wil maken.

Overigens volgens de atlassen 1:25.000 van DR en OV hebben beide ongeveer evenveel plaatsen, tot op buurtschapniveau, namelijk ca. 500. Overijssel heeft er net een handvol meer. Precies weet ik het nog niet, omdat ook de TD sommige buurtschappen vergeet, dan wel nog als zodanig heeft staan die dat inmiddels niet meer zijn.

Frank van den Hoven zei

(het statement dus dat ook buurtschappen, hoe klein ook, een eigen identiteit, geschiedenis, recente ontwikkelingen, bezienswaardigheden etc. hebben en dús wat mij betreft een eigen homepage verdienen, c.q. een eigen pagina in een boek over die streek. Zelfs over de kleinste buurtschappen met soms maar 1 huis valt vaak nog een pagina met wetenswaardigs te melden als je je erin verdiept, zie bijv. hier http://www.plaatsengids.nl/buurtschap/bourtange/abeltjeshuis)

Transisalania en Varia zei

Bedankt Frank, voor de aanvullingen. Ik heb je Plaatsengids pas laat ontdekt, maar ik ga er regelmatig kijken!

Frank van den Hoven zei

Okee, mooi. Overigens was ik tot voor kort min of meer random 'heel Nederland een beetje' aan het doen, net wat ik 'toevallig' hier en daar aan interessante weetjes tegenkwam. Maar dat is niet handig, ik moet het planmatiger aanpakken anders zit ik straks in het ouwevandagenhuis en is het nog niet klaar. Ik heb besloten de provincies 1 voor 1 goed uit te werken. En ik heb besloten te beginnen met Overijssel (vinden jullie vast niet erg :-) ) en daarbinnen allereerst Twente, omdat ik daar al een aantal lokale ingewijden heb die enthousiast meewerken om hun plaatsen en vooral plaatsjes goed inhoudelijk uit te werken. En er gaan binnenkort fotografen op pad om alles ook visueel te verfraaien. Kijk bijv. eens wat we alleen al bij een klein buurtschapje als Zuna boven water hebben gehaald. http://www.plaatsengids.nl/zuna Tot heden lag dat zeer verspreid vast. Dat is toch fantastisch. En zo zijn er nog een paar honderd buurtschappen in OV, waar veel interessants over te vertellen valt. Dus we hoeven ons voorlopig niet te vervelen :-) Onlangs hebben mijn vrouw en ik op een in Noord Deurningen gehuurde Solex Denekamp e.o. uitgekamd. Erg leuk, een echte aanrader. Gaan we zeker vaker doen.