zondag 29 januari 2012

Schrijvers en vertellers in het Twents, Sallands of het dialect van Noordwest Overijssel



Af en toe krijgen we er vragen over. Of er bijvoorbeeld een lijst bestaat van sprekers die een avond in dialect kunnen verzorgen. Zo’n specifieke lijst bestaat niet. Toch is het niet moeilijk om achter namen en adressen te komen van schrijvers, vertellers of presentatoren die zich bedienen van dialect. Hieronder een aantal tips.

Door het KCO is een Sprekerslijst Overijssel samengesteld. Op deze lijst staan ook een aantal schrijvers, dichters, vertellers en presentatoren in dialect.

Informeer bij de Overijsselse streektaalconsulenten:
Philomène Bloemhoff – verbonden aan de IJsselacademie – voor Salland en NW Overijssel: phbloemhoff@ijsselacademie.nl 038-3315235
Harry Nijhuis – verbonden aan TwentseWelle – voor Twente:
h.nijhuis@twentsewelle.nl 053-4807680

Veel schrijvers en dichters in de streektaal hebben zich verenigd in de Schrieversbond Overiessel. Contactpersonen zijn:
Salland, Noordwest Overijssel: Jannie Bakker janniebakker@genemuiden.info
Twente: Bert Wolbert a.g.m.wolbert@utwente.nl

woensdag 25 januari 2012

Twee Overijsselse websites genomineerd voor Geschiedenis Online Prijs



Twee Overijsselse websites zijn doorgedrongen tot de finale van de Geschiedenis Online Prijs. In de categorie Musea en themawebsites staat Historisch Museum Deventer op de shortlist. In de categorie Verenigingen en particulieren vinden we Histoforum van de al jarenlang aan de (digitale) weg timmerende Enschedeër Albert van der Kaap.



Hieronder de shortlists in drie categorieën:

Categorie Archiefdiensten:

DIEP Erfgoedcentrum Dordrecht
Gemeentearchief Venlo
Regionaal Archief Zutphen
Vele Handen
Zeeuwen Gezocht

Categorie Musea en themawebsites:

Geschiedenis van Vlaardingen
Het Verhaal van Groningen
Historisch Museum Deventer
Mijn Gelderland
Zicht op Maastricht

Categorie Verenigingen en particulieren:

De Domaniale Mijn in Beeld
Geschiedenis Beleven
Histoforum
Historisch Educatief Platform Horst aan de Maas
Omnes Viae

Publieksprijs
Naast de juryprijs wordt dit jaar voor het eerst ook een publieksprijs uitgereikt. Stemmen kan nog tot 10 februari aanstaande.

De prijzen worden op 14 februari in het Nationaal Archief uitgereikt.

dinsdag 24 januari 2012

Tuinvogels in Overijssel

Bij de tuinvogeltelling was het afgelopen weekend net zo spannend als bij verkiezingen voor de Tweede Kamer. Niet wat betreft de eerste plek. De huismus blijft baas in eigen tuin. Daarachter waren de verschillen klein en deden sommige vogels het in bepaalde regio’s beter dan elders.

Zelf heb ik niet meegeteld. Zou ook geen zin hebben, want ik kan nog geen mus van een merel onderscheiden. Ik weet dat er in Twente veel geetelings (gietelingen) rondvliegen maar vraag me niet hoe ze er uitzien. Daarom leek het me wel aardig bij de Overijsselse top 10 foto’s te plaatsen. Vooral ook leerzaam voor mezelf.

Huismus



Koolmees



Pimpelmees



Merel



Vink



Houtduif



Turkse tortel



Kauw



Ringmus



Ekster

zondag 22 januari 2012

Crisis toen en nu: zoek de verschillen

De Inslag was een Twents tijdschrift dat verscheen tussen 1980 en 1994. De ondertitel luidde ‘mensen uit de streek vertellen’. Doel was om gewone mensen aan het woord te laten komen. ‘Geen woordvoerders van bedrijven of instellingen, geen directeuren, geen vakbondsbestuurders, geen politici, maar mensen die zelden of nooit in de publiciteit komen’. Er werd veel aandacht besteed aan illustraties. Er werden geen advertenties geplaatst, de redacteuren waren vrijwilligers en werden niet betaald.

Bij toeval kwam ik in dit blad het hieronder weergegeven artikel tegen. Vooral door ouderen, waartoe ik mijzelf dan ook maar reken, die de jaren tachtig als werknemer hebben meegemaakt, worden nogal eens vergelijkingen gemaakt tussen toen en nu. Ik ben geen econoom en zal geen vergaande conclusies trekken. Maar er kunnen wel feiten geconstateerd worden in de onderstaande redactionele inleiding in een themanummer over oudere werklozen. Bijvoorbeeld dat het aantal werklozen in Twente toen ruim drie keer zo hoog lag dan nu. En dat de discussie toen niet ging over hoeveel langer er qua leeftijd doorgewerkt moet worden, maar hoeveel korter er gewerkt moet worden. Juist begin jaren tachtig werden de VUT-regelingen in de CAO’s opgenomen.



Uit: De Inslag 1982

Oudere werklozen; een vergeten groep

Twente telt 29.000 werkloze mannen en 10.000 werkloze vrouwen. Het landelijke werkloosheidspercentage bedraagt 18. In Twente is 22% van de afhankelijke beroepsbevolking werkloos. Ruim de helft van het aantal bij de arbeidsbureaus ingeschreven werkzoekenden in Twente is langdurig werkloos. Die 20.000 mannen en
vrouwen zoeken al langer dan een jaar naar een betaalde baan. Hun kansen op de arbeidsmarkt zijn zeer klein. De geringste mogelijkheden hebben langdurig werklozen met weinig opleiding. Nog kanslozer zijn de ouderen. In Twente zijn enkele duizenden mannen en vrouwen in de leeftijdsgroep van 40 tot 60 jaar langdurig werkloos. Dit zijn de officiële gegevens. Nog eens duizenden werknemers uit met name de sterk gereduceerde textielindustrie zijn in de loop der jaren in de WAO terecht gekomen of staan niet langer als werkzoekenden bij de arbeidsbureaus ingeschreven. Velen hebben de moed opgegeven.

Oudere werklozen veronderstellen dat alle aandacht van overheid, werkgevers en vakbonden de komende jaren gericht zal zijn op het bestrijden van de jeugdwerkloosheid. De 40 tot 60-jarigen vallen in alle opzichten buiten de boot. Een vergeten groep. "Ze denken niet aan de mensen van boven de veertig jaar, die een huishouden hebben", aldus een werkloze bouwvakker uit Losser, die in dit thema-nummer van Inslag aan het woord komt. Een 46-jarige werkloze, die meerdere keren op straat kwam te staan, zegt: "Die jeugdwerkloosheid is hartstikke erg. Er zijn in Nederland 230.000 jeugdige werklozen, maar er wordt niet gesproken over die 600.000 oudere werklozen boven de 23 jaar die hun hele leven gewerkt hebben".

Signalen, die politici, ondernemers en vakbonden ter harte kunnen nemen. Oudere werklozen hebben het extra moeilijk. Soms ontstaan ernstige problemen in de gezinnen. De partners en kinderen spelen een zeer belangrijke rol bij de opvang van oudere werklozen. Dat gaat wel eens mis. Uit de vraaggesprekken in Inslag blijkt ook, dat oudere werklozen niet alleen kommer en kwel ervaren. Uit de sleur van de dagelijkse arbeid ontdekken sommigen, dat vrijwilligerswerk en meer tijd besteden aan partner en kinderen, ook voordelen biedt. Eén van de geinterviewden daarover: "Vroeger heb ik altijd m'n werk voorop gesteld. Maar we zijn nu thuis een stuk gelukkiger. Eigenlijk mag je dat als werkloze niet zeggen, maar ik heb het gevoel dat ik eindelijk miljonair ben".
Het komt erop neer, dat oudere werklozen betaalde arbeid ter discussie stellen, al is dat uit nood geboren en hebben ze het daar "van huis uit" moeilijk mee. Een paar vragen, opgeroepen door een vergeten groep oudere werklozen uit Twente. Waarom zo intensief
en lang werken ten koste van andere waardevolle zaken in het leven? Waarom betaalde arbeid en vrije tijd niet eerlijker delen onder die mensen die dat willen en kunnen? Zou dat de samenleving niet vriendelijker maken?

zaterdag 21 januari 2012

Betaald voetbal in Overijssel anno 1962

De winterstop is voorbij. De tweede helft van het seizoen gaat beginnen met twee Overijsselse clubs in de Ere- en twee in de Eerste Divisie. Hoe was de situatie precies 50 jaar geleden op 21 januari 1962?
In Overijssel speelden acht clubs betaald voetbal. In de Eredivisie speelde Sportclub Enschede, in de Eerste divisie Go Ahead, Heracles en Enschedese Boys en in de Tweede divisie PEC, Zwolse Boys, Tubantia en Oldenzaal. Het Enschedese Rigtersbleek was in 1961 gestopt met betaald voetbal.

Eredivisie


(stand op 21 januari 1962)

Sportclub Enschede won dit weekend met 2-0 van Ajax dankzij twee doelpunten van Helmut Rahn, maar bleef onder de degradatielijn. Toch zou Sportclub niet degraderen, maar wel drie jaar later opgaan met de Enschedese Boys in FC Twente. Tegenwoordig speelt Sportclub Enschede in de 1ste klasse.



Eerste divisie A

Juist in het seizoen 1961-1962 zouden de beide Eerste divisies worden teruggebracht tot één afdeling met zestien clubs. Vandaar de scheidingslijnen in de stand.



Go Ahead eindigde dit seizoen als vierde en plaatste zich voor de nieuwe Eerste divisie. Het jaar erop promoveerde Go Ahead (vanaf 1971 GA Eagles) naar de Eredivisie. Daar verbleef de club 24 jaar tot 1987, evenals in de periode 1992-1996.

Eerste divisie B



Heracles werd in 1962 kampioen en promoveerde naar de Eredivisie, waar het tot 1966 speelde, evenals in het seizoen 1985-’86. Na twintig jaar 1e divisie speelt Heracles sinds 2005 weer op het hoogste niveau.



Enschedese Boys wist zich in 1962 ook bij de bovenste zeven te handhaven en ging in de nieuwe Eerste divisie spelen, om drie jaar later op te gaan in FC Twente. De Boys spelen nu 4e klasse en gaan misschien fuseren met Udi Enschede.

Tweede divisie

De ploegen die onder de lijn eindigden in de beide Eerste divisies werden in het seizoen 1962-1963 toegevoegd aan de Tweede divisie die uit twee afdelingen ging bestaan. In 1966-’67 werd de Tweede divisie teruggebracht tot één afdeling met 23 clubs en in 1971 werd de Tweede divisie opgeheven en vond een grote sanering plaats, waarbij veel clubs teruggezet werden naar de amateurs.



PEC werd in 1962 14e (van de 15 clubs) en zou naar de amateurs moeten degraderen, maar ontliep de dans omdat andere clubs vrijwillig het betaald voetbal verlieten. In 1971 promoveerde PEC naar de Eerste divisie en de clubnaam veranderde in FC Zwolle. Tussen 1978 en 1989 speelde FC Zwolle, op één seizoen na, Eredivisie. Daarna werd er gejojood. De laatste periode Eredivisie was tussen 2002 en 2004. Dit seizoen mag FC Zwolle een nieuwe promotie eigenlijk niet meer ontgaan.



Zwolse Boys zou in 1962 ook moeten degraderen naar de amateurs, maar kon om dezelfde reden als PEC betaald voetbal blijven spelen. Echter niet lang meer, in 1969 is het einde verhaal en keren de Boys vrijwillig terug naar de amateurs. Anno nu speelt Zwolse Boys 2e klasse zaterdagamateurs.

Tubantia behaalde in 1962 een 7e plaats in de eindstand. Het beste resultaat dat Tubantia zou bereiken was een vijfde plaats in het seizoen 1964/65. Na het seizoen 1966/67, waarin het op een 22e plaats van de 23 ploegen in de Tweede divisie eindigde, keerde Tubantia terug naar de amateurs. Tegenwoordig speelt het 1e klasse.



Oldenzaal is een apart verhaal. Het werd elfde en ontliep net niet de degradatiewedstrijden. Het won het beslissende degradatieduel van PEC en voorkwam rechtstreekse degradatie naar de hoogste klasse (1e klasse) bij de amateurs. Echter de club kon handhaving van de betaalde status financieel in het daaropvolgende seizoen niet aan en vertrok vrijwillig naar de amateurs. Volgens de regels werd men teruggezet naar de 4e klasse. Had men maar gewoon van PEC verloren, dan was de stap terug (naar de 1e klasse) veel minder groot geweest. Oldenzaal speelt nu 3e klasse.

maandag 16 januari 2012

Regionale uitgaven 2012-2

Rubriek met aanschafinformaties voor collectioneurs in de bibliotheken van Overijssel, maar uiteraard ook voor iedere belangstellende.

Ga voor bestellingen (bibliotheken) naar Bicat Wise – Titels – Besteladministratie – Kies voor IAI’s – Week 2012-3

IAI’s 2012-2

De zoogdieren van Overijssel : leefwijze en verspreiding in de periode 1970 t/m 2010 / eindred. Theo Douma, Cees Zoon en Ton Bode. - Bedum : Profiel, 2011. – 175 p. – ISBN 9789052945101. - € 29,95



Er leven 51 verschillende soorten zoogdieren in het wild in Overijssel. Twaalf jaar is gewerkt aan deze atlas, die een opvolger is van het in 1999 verschenen gelijknamige boek. Vrijwilligers van de Zoogdierenwerkgroep Overijssel, waarvan veel leden zijn gespecialiseerd in een of meerdere soorten zoogdieren, trokken vele malen het veld in. Bij de totstandkoming van de atlas werkten Landschap Overijssel en Natuur en Milieu Overijssel samen en werd financiële steun geboden door tal van instellingen. Behalve feitelijke informatie bevat de atlas kaarten en ook prachtige foto’s. Veel informatie en kaartmateriaal is ook terug te vinden op de website Zoogdierenatlas.nl

Natuurlijk Twente : op ontdekkingstocht / Jan Parmentier en Eric W.A. Mulder. - Denekamp : Boekwinkel Heinink, 2011. – 120 p. – ISBN 9789081590723. - € 24,95



Geen boek voor de gewone toerist, maar wel voor de echte natuurliefhebber. De flora en fauna van een aantal Twentse natuurgebieden wordt beschreven en met veel mooie natuurfoto’s in beeld gebracht. Ook is er aandacht voor het ontstaan van het landschap en voor geologie. Het boek laat ook zien welke inspanningen zijn verricht om natuurgebieden aan te kopen, te herstellen en te beheren.

Varend langs de Regge / Gerrit Kraa. - Regionale Stichting Enterse Zomp, 2011. – 183 p. – ISBN 9789090264950. - € 17,50



Een ‘ratjetoe van verhalen’ noemt Gerrit Kraa in een interview zijn boek over de Regge en de Enterse zompen, maar hij doet zichzelf te kort. Aanleiding voor dit boek is de nieuw gebouwde Waarf in Enter waar onlangs de zelfgebouwde zomp ‘De Vriendschap’ te water werd gelaten. Wat er de laatste tientallen jaren met en op de Regge gebeurd is wordt in korte hoofdstukken geschetst, waarbij de auteur allerlei zijsprongen maakt, die het boek juist zeer lezenswaardig maken.

Keskaat'n en implantaat'n / Jan Schoenaker. - Oldenzaal : Stichting JAS, 2011. – 108 p. – ISBN 9789081826303. - € 17,50



Dit boek geeft een overzicht van alle kerstkaarten die de bekende kunstenaar Jan Schoenaker tekende vanaf de jaren ’50 tot nu toe, in opdracht en voor zijn eigen relaties. Het zijn allemaal zwartwit tekeningen gebaseerd op het kerstgebeuren veelal tegen de achtergrond van het Middeleeuwse Oldenzaal. De begeleidende teksten schreef Jan Schoenaker altijd in het Twents. Hij nam daarin ook de Oldenzaalse bestuurders en notabelen op de hak en becommentarieerde en bekritiseerde hun daden. Achter in het boek worden de afbeeldingen nader verklaard en zijn specifiek Twentse woorden door Albert Wiggers van een Nederlandse vertaling voorzien.

De laatste akte; de historie van de Varossieau familiebioscoop / Natalie Hartgers. – Amsterdam : De Graveinse Abeel, 2011. – 144 p. – ISBN 9789490902919. - € 18,80



De Almelose Bioscoop Theater Varossieau of Frosjoooo in de volksmond, volgens Tom Egbers in zijn voorwoord, was 71 jaar lang een familiebedrijf, voordat het in 2005 de deuren sloot.
Natalie Hartgers, behorend tot de jongste generatie, beschrijft hoe ze als jong meisje de volle zalen zag, maar ook het pure overleven begin jaren tachtig meemaakte, toen er films gedraaid werden voor slechts twee bezoekers. De komst van de video was daar debet aan. De introductie van breedbeeld deed de bezoekersaantallen weer stijgen, maar bioscopen werden afhankelijk van filmdistributeurs die een flink deel van de recettes opeisten. Grappig zijn onder meer de typeringen van de regelmatige pornofilmbezoekers. Het goed geschreven boek geeft een mooie schets van een zeer specifiek bedrijf, met er doorheen verweven veel persoonlijke herinneringen.

Lievie, mag ik met je mee; een fietstocht naar Rome / Rieta Henderiks. - Soest : Boekscout, 2011. – 214 p. – ISBN 9789461765147. - € 17,95



Een man besluit rond zijn vijftigste een fietstocht te maken van Staphorst naar Rome. Tijdens de lange voorbereidingen krijgt zijn vrouw zin om mee te gaan. Zij schreef dit boek over de fietstocht. Geen literair hoogstandje, maar in gewone taal worden de aanloop naar en de belevenissen en emoties tijdens de reis beschreven.

De speeltuin van het leven : het ontstaan van de onsterfelijke mens / Theo Ibes. - Luttenberg : Theo Ibes, 2011. – 207 p. - € 19,95



Autobiografie van een kleurrijke en eigenzinnige huisarts die in 1962 een praktijk begon in Luttenberg. Hij maakte indruk door met een judogreep een agressieve cliënt uit te schakelen en door als KVP-gemeenteraadslid tijdens de raadsvergadering condooms rond te laten gaan en daarbij te pleiten voor de verkrijgbaarheid van anti-conceptiemiddelen. Intrigerend is zijn verslag van het verloop van zijn eigen doodsbedreigende ziekte, waarbij hij forse kritiek uit op de huidige geneeskunde die gericht is op protocollen en productie, waarbij wetenschappelijke nieuwsgierigheid veelal ontbreekt. Een apart hoofdstuk is gewijd aan bijna-dood-ervaringen.

Jan Veerman : biografie / Marjet Schippers. - Wijhe : Primera Schippers, 2011. – 96 p. - € 14,95



De schrijfster kwam zelf op het idee van de biografie. Jan Veerman stemde aarzelend in, maar hoefde geen foto van zichzelf op de omslag. Jan Veerman, Veessenaar van geboorte en tientallen jaren onderwijzer in Wijhe, heeft een tiental boeken over Wijhe op zijn naam staan, schrijft columns en artikelen, was mede-oprichter van de plaatselijke historische vereniging, stichtte een heemtuin met IJsselflora en bestudeerde het Wijhese dialect.

Wonen, werken en leven in Hardenberg; een kijkje van bovenaf / Günter Brandorff. - Denekamp : Boekwinkel Heinink, 2011. – 120 p. – ISBN 9789081590747. - € 24,95



De gemeente Hardenberg (van voor de herindeling) in luchtfoto’s. De foto’s van bovenaf van Hardenberg en de dorpen en kernen van de ‘oude’ gemeente zijn genomen tussen 1958 en 2000.

zondag 15 januari 2012

Zoogdieren in Overijssel: atlas en website



Er leven 51 verschillende soorten zoogdieren in het wild in Overijssel, onder te verdelen in verschillende soorten insecteneters, vleermuizen, haasachtigen, knaagdieren, roofdieren en evenhoevigen. In De zoogdieren van Overijssel: verspreiding en leefwijze van in het wild levende zoogdieren staan ze allemaal vermeld.

Volgens de samenstellers van deze atlas gaat het goed met de zoogdieren in Overijssel. Weliswaar heeft de waterspitsmuis het moeilijk, maar de grote bosmuis is Overijssel binnengetrokken en de otter en de bever zijn teruggekeerd. Dassen en boommarters breiden hun leefgebieden uit.

Twaalf jaar is gewerkt aan deze atlas. Vrijwilligers van de Zoogdierenwerkgroep Overijssel, waarvan veel leden zijn gespecialiseerd in een of meerdere soorten zoogdieren, trokken vele malen het veld in. Bij de totstandkoming van de atlas werkten Landschap Overijssel en Natuur en Milieu Overijssel samen en werd financiële steun geboden door tal van instellingen.

Behalve feitelijke informatie bevat de atlas uiteraard kaarten en ook prachtige foto’s. Het mooie is dat veel informatie en kaartmateriaal ook terug te vinden is op de website Zoogdierenatlas.nl

dinsdag 10 januari 2012

Overijsselse sportverkiezingen (2002-2011)

Afgelopen zondag werd zwemmer Job Kienhuis uit Denekamp uitgeroepen tot Overijssels sportman van het jaar, schaatster Pien Keulstra uit Boekelo tot sportvrouw en het kampioensteam van FC Twente vrouwen tot sportploeg. Wie weet nog wie de winnaars waren van deze titel in de afgelopen 10 jaar? Ik heb even gegoogeld en dat leverde het volgende lijstje op:

Overijssels sportman van het jaar
2011 Job Kienhuis (zwemmer)
2010 Mark Tuitert (schaatser)
2009 Wouter Olde Heuvel (schaatser)
2008 Wouter Olde Heuvel (schaatser)
2007 Gerco Schröder (springruiter)
2006 Gerco Schröder (springruiter)
2005 Erben Wennemars (schaatser)
2004 Erben Wennemars (schaatser)
2003 Erben Wennemars (schaatser)
2002 Gert Jan Bruggink (springruiter)



Overijssels sportvrouw van het jaar
2011 Pien Keulstra (schaatster)
2010 Hinkelien Schreuder (zwemster)
2009 Hinkelien Schreuder (zwemster)
2008 Marleen Veldhuis (zwemster)
2007 Marleen Veldhuis (zwemster)
2006 Marleen Veldhuis (zwemster)
2005 Marleen Veldhuis (zwemster)
2004 Marleen Veldhuis (zwemster)
2003 Marleen Veldhuis (zwemster)
2002 Gretha Smit (schaatster)



Overijsselse sportploeg van het jaar
2011 FC Twente Vrouwenteam
2010 FC Twente
2009 FC Twente
2008 FC Twente
2007 HHC Hardenberg (voetbal)
2006 Nationale Ruiterploeg (met Schröder en Dubbeldam)
2005 Heracles
2004 Deventer Kano Vereniging (kanopolo)
2003 Arke Pollux (volleybal)
2002 FC Zwolle

Hennie Kuiper Talenten trofee voor het grootste talent
Tot 2005 werd aan het grootste talent de Jaap Mulder trofee uitgereikt.
2011 Kirsten Lanz (roeien)
2010 Merle van Benthem (fietscross)
2009 Rachel Klamer (triathlon)
2008 Sharina van Dort (handbal)
2007 Justin Eleveld (tennis)
2006 Ceriel Klein Kromhof (motorcross)
2005 Karel Krabbe (biljarten)
2004 Jan Smeekens (schaatsen)
2003 Wouter Spoelman (schaken)
2002 ?

Jaap Stam Award
Deze prijs wordt uitgereikt aan personen die veel hebben gedaan voor de sportieve promotie van Overijssel. Tot 2006 werd op dit gebied de Pers Prijs uitgereikt.
2011 Karin Kuipers (waterpolo)
2010 Erben Wennemars (schaatsen)
2009 Gretha Smit (schaatsen)
2008 Marieke van den Ham & Rianne Guichelaar (waterpolo)
2007 Jaap Stam (voetbal)
2006 Elles Leferink (volleybal)
2005 Han Vaanhold (wielrennen)
2004 Johan Huls (dammen, postuum uitgereikt)
2003 Vincent Wevers (turntrainer)
2002 Hendri Markvoort (vrijwilliger triathlon)

Regionale uitgaven 2012-1

Rubriek met aanschafinformaties voor collectioneurs in de bibliotheken van Overijssel, maar uiteraard ook voor iedere belangstellende.

Ga voor bestellingen (bibliotheken) naar Bicat Wise – Titels – Besteladministratie – Kies voor IAI’s – Week 2012-1

IAI’s 2012-1

Twee eeuwen recht en wet; het arrondissement Zwolle-Lelystad in fasen, facetten en figuren / W. Coster. - Zutphen : Walburg Pers, 2011. – 208 p. – ISBN 9789057306969. - € 29,95



De Bataafs-Franse tijd (1795–1813) was van blijvende invloed op de rechterlijke organisatie en de rechtspleging in ons land. Na de inlijving van Nederland bij Frankrijk werd in 1811 een nieuwe rechterlijke organisatie ingevoerd, waardoor er voor het eerst in Nederland eenheid in de rechtspraak kwam. In deze uitgave wordt een beeld geschetst van het functioneren van het juridisch bedrijf in het arrondissement Zwolle-Lelystad in deze nieuwe situatie. De auteur beschrijft hoe recht en maatschappij er in de afgelopen twee eeuwen op elkaar inwerkten. In vier periodes van 50 jaar volgt hij de chronologie in de geschiedenis van rechtspraak, advocatuur en notariaat. Daar doorheen lopen verhalen over bijvoorbeeld een casus, kwestie, akte, persoon, gebouw of beroepsgroep. Daarbij komen niet alleen beroemde zaken aan bod, maar ook eenvoudige veroordelingen, alledaagse strafzaken en gevallen van bedelarij of faillissementen die hun sporen in de maatschappij achterlieten. Elke periode wordt voorafgegaan door een breed ‘decor’ van het betreffende tijdvak en afgesloten met een ‘krantenkroniek’ met opmerkelijke en typerende zaken. Deze toegankelijke, verhalend geschreven uitgave is rijk geïllustreerd en behalve voor juristen ook zeer boeiend voor een breed publiek van historisch geïnteresseerden.

Kennie dennokka?; 456 möpkes en witskes in de Tweantse Moodersproak / Hendrik H.J. Haverkort. - Denekamp : Haverkort, 2011. – 191 p. - € 9,95 (incl. porto)



Grappen en grollen in Twents dialect, (voor op de toilet?). Sommige grappen zijn om te lachen, maar dat hangt van je specifieke gevoel van humor af. Is ongetwijfeld veel vraag naar.

Zelfspo(r)t / Michel Boerebach. - Gigaboek, 2011. – 128 p. – ISBN 9789085483113. - € 13,50



Columns van de schrijvende voetballer, waarin ook veel herinneringen verwerkt zijn. De columns verschenen grotendeels eerder al in De Stentor.

Geert Grootepad; in het voetspoor van de moderne devotie / Marycke Janne Naber. - Amsterdam : Buijten & Schipperheijn Recreatief, cop. 2011. – 100 p. - ISBN 9789058815569. - € 12,90



In 2011 werd de Moderne Devotie, de geestelijke stroming waartoe Geert Grote en Thomas a Kempis behoren, opnieuw op de kaart gezet. Deze gids bevat tien wandelingen in Deventer, Zwolle en de tussenliggende IJsselstreek. De gids geeft naast de route ook informatie over bezienswaardigheden, horeca, overnachtingsadressen en openbaar vervoer.

Erom of eronder; over 35 jaar strijd om een tunnel / Peter de Noord. - Nijverdal : Uutgeverieje 'n Boaken, 2011. – 164 p. – ISBN 9789076272245. - € 14,50



Peter de Noord beschrijft hoe begin jaren zeventig de eerste ideeën ontstonden en plannen werden gemaakt voor een tunnel door Nijverdal door een groepje jongeren onder leiding van Leo ten Brinke vanuit het alternatieve jongerencentrum Studio Pub. Aanleiding vormden de plannen voor een rondweg dwars door de mooie natuur. De acties voor een tunnel en een autovrije binnenstad werden aanvankelijk niet serieus genomen. Eind jaren tachtig schaarden de Nijverdalse politieke partijen zich alsnog achter het tunnelplan. De daarop volgende lange jaren van onderhandelingen, plannenmakerij, bureaucratie en financieringsperikelen worden beschreven. Ook de periode waarin tegenstanders van het tunnelplan zich roerden, krijgt alle aandacht. In 2014 zal het megaproject afgerond zijn en krijgt Leo ten Brinke postuum zijn tunnel.

De roodgevoerde toga; Eva Meillo voor altijd een van ons / Joke Meillo. - Nijmegen : WLP, 2011. – 210 p. – ISBN 9789058507150. - € 19,95



Eva Meillo, Officier van Justitie en bezig aan een stormachtige carrière bij het Openbare Ministerie, komt om bij een verkeersongeluk in Thailand. De 34-jarige vrouw laat een dochtertje achter en was in verwachting van een tweede kind. Haar moeder besluit een boek uit te brengen over haar veelbelovende en opvallende dochter, waarin veel bijdragen staan van collega’s van het Openbaar Ministerie en anderen die haar gekend hebben. Eva Meillo werkte een aantal jaren in Zwolle.

Jan Leppink; herinneringen van een Haaksberger in hart en nieren / Frans de Lugt. - Haaksbergen : Historische Kring Haaksbergen, 2011. – 110 p. – ISBN 9789076837321. - € 15,-



Een door oud-journalist Frans de Lugt geautoriseerde biografie over Jan Leppink, de man die sterk verweven is met Haaksbergen door zijn vele (vrijwilligers)functies die hij bekleed heeft en nog bekleedt.

Geestelijke opklimmingen; een gids voor de geestelijke weg uit de vroege Moderne Devotie / Gerard Zerbolt van Zutphen ; vert. [uit het Latijn], ingel. en toegel. door R.Th.M. van Dijk. - Amsterdam : Amsterdam University Press, 2011. – 344 p. – ISBN 9789089644039. - €34,50



In het jaar waarin in Zwolle en de rest van de IJsselstreek veel aandacht is besteed aan de Moderne Devotie, waarvan het ontstaan het belangrijkste ‘wapenfeit’ uit de Overijsselse geschiedenis genoemd kan worden, verschijnen er ook veel boeken over de moderne devoten zelf. Gerard Zerbolt van Zutphen was een broeder van het gemene leven, die een prominente rol speelde. Hij gaf leiding aan een intensieve boekproduktie, ijverde voor kerkelijke erkenning van de broederschap en schreef twee handboeken voor de ‘geestelijke weg’. Zijn De spiritualibus ascensionibus (Geestelijke opklimmingen) is nu door Rudolf van Dijk in modern Nederlands vertaald en van veel aantekeningen en een inleiding voorzien.

Deventer jaarboek 2011 : uitgegeven in opdracht van de Vereniging Oud Deventer / red.: J.C. Bedaux … [et al.]. – Deventer : Corps 9 Publishers, 2011. – 144 p. – ISBN 9789079701162. - € 15,-



Voor het eerst wordt dit jaarboek niet gevuld met enkele lange artikelen, maar met een groot aantal korte bijdragen van bekende Deventer auteurs, waardoor de leesbaarheid sterk vergroot wordt. Een aantal vaste rubrieken (kroniek, overledenen, archeologie, aanwinsten musea etc.) zijn gebleven.

zondag 8 januari 2012

Middelburg Dronk



Even een zijsprong op dit Overijsselse weblog. Even aandacht voor Middelburg Dronk, een wiki. Al eerder schreef ik enthousiast over wiki’s. Middelburg Dronk is ook zo’n particulier initiatief, waarschijnlijk ontstaan in een café. Niks geen subsidies, geen visie- en beleidsdocumenten, doelstellingen, stuurgroepen, klankborden, programmalijnen, implementaties, speerpunten en programmamanagers. Nee, gewoon beginnen en kijken waar het schip strandt. En als het schip strandt is er nog niets aan de hand.

Middelburg Dronk gaat over heden en verleden van de Horeca in Middelburg. Als er iets deel uitmaakt van het collectief geheugen van mensen is het wel de herinnering aan uitgaan en de uitgaansgelegenheden waar je vroeger kwam. Ook al woon je tegenwoordig in een andere plaats. De wiki wordt gevuld met gegevens – eigenaren, jaartallen etc. - over de kroegen en uitgaansgelegenheden. Iedereen kan meeschrijven en kan herinneringen, gebeurtenissen, anekdotes toevoegen. Een paar vrijwilligers ‘verzorgen’ de wiki, zodat het geen chaos wordt en de website er netjes uitziet.

Met Middelburg Dronk als voorbeeld maak je bijvoorbeeld Hengelo Dronk. Genoeg (ex)-stappers die herinneringen hebben aan de befaamde Herberg, De Walvisbar, de Bierkelder, Royal, ’t Neutje, 27, De Trap, Groothuis, New York, Café de Molen, Café de Haven, Café Veltkamp en vele andere kroegen en discotheken etc.

Overigens: Middelburg Dronk doet mee aan de Geschiedenis Online Prijs. Je kunt op hen stemmen, zoals ik al heb gedaan.

donderdag 5 januari 2012

Overijsselse kunstman, kunstvrouw en kunstploeg 2011 gekozen: Gees Bartels, Jacob Vis en Reisopera



Peter Schoof, maker en presentator van de RTVOost programma’s Tijd voor Theater (tv) en Kunstkwartier (radio) is de bedenker en initiatiefnemer van deze verkiezing. Kijk op zijn weblog om meer te weten te komen over het hoe en waarom.

Vanmiddag werd in Kunstkwartier gediscussieerd over deze verkiezing door Paul Abels, Aranka Wiijnbeek, Herman Haverkate en Peter Schoof. De drie gasten namen de shortlists door die Peter Schoof had gemaakt op basis van meningen van mensen die bekend zijn in de Overijsselse kunstwereld (muziek, theater, literatuur etc.).
Na afloop van de ‘bespreking’ werd door de drie juryleden gekozen en kwamen er drie winnaars uit de bus:

Gees Bartels werd gekozen tot Kunstvrouw van Overijssel 2011. Zij werd het ‘geweten van het Overijsselse boek en woord’ genoemd. Gees is een oud-collega van mij en ik kan bevestigen dat zij werkelijk ALLES weet over Overijsselse schrijvers en dichters en ook vrijwel alles van hen gelezen heeft. Gees, van harte proficiat!

Ook mooi vond ik het dat Jacob Vis, de thriller-auteur uit Kampen werd benoemd tot Overijssels Kunstman van Overijssel 2011. Jacob Vis is een laatbloeier die al vier keer voor de Gouden Strop was genomineerd. Nu dus eindelijk prijs!

Kunstploeg van Overijssel 2011 werd de Nationale Reisopera.

woensdag 4 januari 2012

De Mars, maandblad van en voor Overijssel (7)

De Mars was een Overijssels maandblad dat tussen 1953 en 1981 verscheen en waaraan bijna alle bekende journalisten/publicisten uit die tijd meewerkten. De Mars bevatte artikelen over regionale onderwerpen op cultureel, maatschappelijk, economisch en toeristisch terrein. De vaak lange(re) artikelen geven een goed tijdsbeeld. In deze rubriek vermeld ik per jaargang een aantal artikelen over onderwerpen of gebeurtenissen uit dit blad.


Afbeelding: Modern interieur in 1957


Afbeelding: Een aantal opeenvolgende jaren kon er worden geskied op de Lemelerberg

De Mars 1957

Actuele issues waren in 1957 in Overijssel onder meer:
- de voortschrijdende vervuiling van de openbare wateren
- problemen die de sterke bevolkingsgroei met zich meebracht, o.a. huisvesting
- het zich achtergesteld voelen t.o.v. de Randstad

In 1957 wordt voor het TIVO, een stichting voor sociaal-cultureel werk, elke maand ruimte ingeruimd in De Mars. De artikelen gaan over onderwijs en opvoeding, jeugdwerk, muziekonderwijs etc. Het sociaal-cultureel en maatschappelijk werk is provinciaal een belangrijk onderwerp in de jaren vijftig.

In 1957 is het precies 75 jaar geleden dat de dichteres Johanna van Buren werd geboren en het Dagblad van het Oosten en de Provinciale Waterstaat werden opgericht.


Afbeelding: Industrialisatie van het platteland


Afbeelding: Carnaval in Oldenzaal

Een greep uit de artikelen die in 1957 in De Mars verschenen:
- Pleidooi voor het onderbrengen van de ‘collectie Hannema’ in kasteel Het Nijenhuis, dat eigendom was van de familie Ankersmit. Deze familie werkte hier graag aan mee, maar de provincie Overijssel moest dan ook een bijdrage leveren.
- In het Openluchttheater in Hertme werden voor het eerst de Passiespelen opgevoerd.
- In 1957 was Oldenzaal de enige plaats in Overijssel waar een carnavalsoptocht werd georganiseerd. Hier kwamen 80.000 mensen op af.
- Provinciale Staten besloot het Kanaal Almelo-Nordhorn voor scheepvaart te sluiten.
- Pleidooien vanuit Zwolle, Deventer en Twente (Enschede) om juist voor hun stad te kiezen als plaats van vestiging voor een universiteit in Overijssel.

Gastauteurs schreven verhalen in De Mars. In 1957 vertaalde Belcampo een verhaal van Maurice Renard in het Riessens. Zie hieronder.



DE VOGELVERSCHRIKKER
• Een verhaal van MAURICE RENARD.
• in de Overijsselse sfeer overgebracht door BELCAMPO

In de koele schaduw van het ruime woonvertrek leidde de boerin haar twee kleinen naar de drempel, de moederlijke handen op de strooien hoedjes. Buiten was het volop zomer. De brandend hete lucht trilde boven de grond, een onmetelijk gegons verhief zich in de ruimte. Het was zondag. Het prachtig jaargetijde doordrong de eenzame natuur vol geuren en verpletterend onder 't licht.
- Allo, zei de vrouw glimlachend, en verget miej neet de grootnisse te doon an oe Bettemeuje. En komt mie neet te late wierumme. Zu' j zeute wèèn? Jannoa zu' j oe neet ouweretn. En ie Gatjan zu'j oe zusjen neet ploagn. En geeuwt ag biej 'n stroatweg.
Toen de kinderen al een eind weg waren riep ze nog: oonderweegns neet blieuwn spöln!
Toen ging ze naar binnen, kwam even later weer te voorschijn, aarzelend met bezorgd gezicht. Zij opende al haar mond om de twee kleine reizigers terug te roepen. Zij waren zo klein, zo nietig, helemaal alleen op dat grote veld. Och onzin, de Kickert was niet aan 't eind van de wereld. En dan, men moest de kinderen er aan wennen zich zelf te leren redden. Haar man, in 't huis, riep haar: Miene! Met een klik van 't slot sloot ze de deur achter zich. Ach woer zo'j faatelk bange vuur wèèn.

Jannoa en Gatjan, negen en tien jaar, liepen hand aan hand voort. Van het dorp naar de Kiekert was niet meer dan drie kilometer. Een voetpad leidde regelrecht tussen golvende velden, een heel mooi pad, goed beschaduwd en langs de beek. Rechts verhief zich het bouwland. De helling stond bol als een ronde muur, harig van haver, later van rogge, van koolzaad, van maïs. Links murmelde en flonkerde het water van een beek die beneden door een begroeid ravijn troomde.
- Voort komme vie ook nog biej'n kreejnschiwiw, zei Gatjan.
- Joa, riep Jannao, begon te lachen en sprong van 't ene been op 't andere.
- Vie goat ne met steender smietn, zei Gatjan weer.
- Doar hei'j ne, riep Jannao.
Kreejnschiwiw verscheen aan de rand van de helling, midden in de haver van Toonemaansdiek. Hij stond hoog opgericht tegen de verblindend blauwe hemel. Kreejnschiwiw was geen menselijk wezen maar een vogelverschrikker. Tooncmaansdieks had hem neergeplant als een schildwacht over zijn akker. Verstoken van gezicht en handen met als lichaam alleen een kruis van latten bestond hij voornamelijk uit een verkleurde vilten hoed en een oude geelachtige overjas die, als het woei, met zijn mouwen heen en weer flapte. Jannoa en Gatjan kenden hem goed, Kreejnschiwiw. Wie had hem die naam gegeven? Niemand wist het. Maar sinds hij daar stond door de wil van Toonemaansdiek kwamen zij dikwijls met andere kinderen van het dorp daar bijeen om spelletjes te doen waarbij die gestalte een vreemde en antipathieke rol speelde. Een rol op afstand wel te verstaan, want niemand van die kleuters zou het ooit gewaagd hebben de haver van Toonemaansdieks te vertrappen, heilige haver. Zij stelden zich tevreden met hem uit te schelden en met stenen te gooien tot straf voor zijn veronderstelde kwaadaardigheid.
- Eèè schiwiw, schreeuwde Gatjan, woch, woch, doar! lelleken smèèrhoond ! De stenen vlogen. De meesten misten hun doel. Enige raakten de oude gele overjas of de verkleurde hoed met een zachte slag. Jannoa keek opgetogen toe bij de voltrekking van dit vermeende werk der wrake. En Gatjan, werkelijk in woede gekomen, beschimpte met alle macht die lege vent, die als hij geraakt werd, even omhoog schokte.
- Hei smèrigen drol, woch ees èèwn. Hier kakèès, kiek, kiek, non za'k oe toch. Ie mogn es dèènkn, da'k bange veur oe was.
- Allo vie mu'n vieter, zei Jannoa, moo hef nogwal zoor ezeg vie moogn oonderwengs neet blieuwn spöln.
- Joa vie goat, aanvaardde Gatjan, mèèr vie mosn em toch èèuwn loatn zeen garre vie em an dörft, den Kreejnschiwiw.
Joa wisse, beaamde Jannoa en zich omdraaiend trok zij een lange neus tegen de gestalte die nu weer eenzaam achterbleef op zijn post. Weldra kwamen Jannoa en Gatjan op de Kiekert, aan de grote weg. Tante Berta verwelkomde hen met dikke zoenen en met schelle stem riep ze haar hele kinderschaar bijeen. Jongens, meisjes en kleine peuters zwermden uit naar de schuren en de zolders. Tegen vier uur was er een kleine maaltijd.. Daarna werd er verder gespeeld in de boomgaard. De tijd verging ongemerkt en toen tante Berta haar snerpende roepen liet weerschallen liep de dag al ten einde.
- Jannoa, Gatjan ! Gaauw. ie mu'n noar 't hoes miene wichter. Ik was oe vergetn. Oe moo za' zik bangn. A'j non voort goat dan zi'j der nog veur 'n duustern. En ieleu an' n dis, alla mas! Oe va zit a' te wochn. De twee kleintjes, nog rood van hun gespeel, gingen er vlug van door.

- Gaauw loopm, zei Jannoa. Ze namen elkaar bij de hand en liepen haastig voort. Vie 'ebt bes wille 'had! zei Jannoa. Gatjan antwoordde niet. De avond werd donkerder. In de steeds groter wordende stilte kwamen nieuwe geluiden op: geritsel van 't gras, geblaas van padden, 't krassen van de kerkuil. En onder 't gebladerte in 't holle van het ravijn hadden zich al van te voren stukken van de nacht vastgezet.
- Zeg, vie 'ebt bes wille 'had zeg!
Maar opeens bedacht ook zij waaraan haar broertje dacht. En zij werd er koud van. Zij liepen zonder te spreken, luisterend naar het zwijgen van de schemering, plotseling vol angst voor dit smalle holle voetpad en de onbestemde schaduwen die daar over lagen. Vastheid gevend aan zijn zwakke stem zei Gatjan eindelijk met toegeknepen keel: Zee'j n'a'wier?
- Wee? vroeg zij, heel goed wetende wat zij bedoelde.
- Kreejnschiwiw.
- Nèè, fluisterde zij.
De twee handen knepen elkaar steviger. Kreejnschiwiw. De duisternis gaf aan zijn aanwezigheid, aan zijn bestaan een schrikwekkende werking. Wat werd hij in de nacht? Wat voerde hij uit in het donker? Misschien ging hij dwars door de velden lopen, bezield met gevoelens van wraak. Misschien beloerde hij hen wel op dit ogenblik, klaar om hen te bespringen en hen te laten boeten voor de beledigingen die ze hem hadden aangedaan. Jannoa fluisterde: loopm! Ze zetten de gang er in. Kreejnschiwiw was juist boven de rand van de glooiïng verrezen terwijl een enorme gele maan achter hem opkwam. Gatjan weigerde hem te zien, Gatjan sloeg op de vlucht. Maar Jannoa, reeds vrouw, wierp een blik over haar schouder en stotterde in een vertwijfeld gekreun: Hee reurt zik, hee reurt zik. Loop, loop! Het werd een paniek, zij stikte. In zich hoorden zij het bonken van hun bloed. Achter zich hoorden zij het geluid van een verschrikkelijke stap.
Hun moeder, ongerust, stond hen al op te wachten, een donker silhouet in de lichte deuropening.
- Mien God wat hebt ze 't heete. En wat zeet ze d'r oet! Dat hei'j der van a' j te late vot goat. Dan mu'n se zik repm, ze raakt bezweet en dan hebt ze 't zo te pakng. De tafel was gedekt. Evenals op de Kiekert slurpten de vader en de knechts een dampende soep. Jannoa en Gatjan, veilig maar nog trillend, slopen naar hun plaats en toen de buitendeur gesloten werd ontspanden hun zenuwen zich in eenzelfde lange zucht. Maar die ontspanning was van korte duur. Plotseling werd er op de deur geklopt, twee droge tikken. Twee tikken van een hand, die bepaald niets anders was dan een stuk hout. De vader riep kalm: kom ter mèèr in!
Langzaam draaide de deur en op de drempel van de nacht verscheen ............ Kreejnschiwiw: de vale hoed, de oude gele overjas. Hij hield een stok in de hand en toen hij zijn vilthoed afnam zag men, dat hij een soort gezicht had, een oud gezicht van armoede en ellende. En schiwiw, zonder in het licht vooruit te treden, alsof hij alleen maar in de schaduw vermocht te leven, Kreejnschiwiw beefde.
- Heren en dames, zou er misschien nog een klein hoekje in de stal over zijn voor een arme vermoeide man.
- Mèer blaksem! riep de vader uit met een luide lach, ie 'ebt de vodn 'epikt van Toonemaansdieks zienen veugelverskrikker. De grijsaard sloeg de ogen neer.
- Neem me niet kwalijk, zei hij, ze waren beter dan de mijne.
- Vooruit, smiet oe dale mien man en et oe zat!
Jannoa en Gatjan keken elkaar strak aan. Opeens barstte Jannoa in huilen uit. Gatjan kreeg een waanzinnige lachbui. En de moeder, stom verwonderd, zonder te begrijpen, bracht ze gauw naar bed.