zondag 29 juli 2012

Archictuurgids Enschede



Zo midden in de komkommertijd, waarin het lijkt of iedereen met vakantie is en er ook vrijwel geen (pers)berichten verstuurd worden, hierbij aandacht voor een website waarop het afgelopen jaar niets gebeurd is. Ik kwam de website Architectuurgids Enschede onlangs tegen en werd positief verrast.

Op de website lezen we: ‘Architectuurgids Enschede is een grote digitale database met een breed scala aan objecten. Variërend van Rijks- en gemeentelijke monumenten, bijzondere architectonische gebouwen waaronder representanten van bepaalde stromingen of werk van bepaalde coryfeeën, maar ook landgoederen, parken en stedenbouwkundige beschrijvingen. Elk object bestaat uit een beschrijving, foto's en kenmerken, zoals bouwperiode/jaartal, de architect/stedenbouwkundige, de opdrachtgever en de locatie. Op verschillende manieren kan er op de website worden gezocht naar objecten: geografisch (via Google Maps), op thema (architectuur, stedenbouw, landschap, monumenten) en op naam.’

Architectuurgids Enschede is een initiatief van de gemeente Enschede en is in samenwerking met Architectuurcentrum Twente ontwikkeld. De website is van start gegaan met de eerste honderd meest belangrijke projecten. De projecten zijn gecategoriseerd in vier thema’s: architectuur, stedenbouw, landschap en monumenten. Deze projecten zijn in opdracht van Architectuurcentrum Twente beschreven door architectuurhistorica Saskia Boom. De fotografie is van Luuk Nijenhuis.

Een andere belangrijke website over stedenbouw en architectuur in relatie tot Enschede, met veel informatie over Enschedese wijken, voormalige en toekomstige bouwprojecten, en met reportages en veel foto's is Enschede-Stad.nl


donderdag 26 juli 2012

Overijsselse medaillewinnaars bij de Olympische Spelen

Met behulp van Anthony Th. Bijkerk’s Olympisch Oranje van Athene 1896 tot en met Athene 2004, hét naslagwerk over de Olympische Spelen, heb ik een lijstje gemaakt – een mens moet toch wat te doen hebben – van medaillewinnaars die afkomstig zijn uit Overijssel. Criterium is dat men in Overijssel geboren is – je moet ergens een grens trekken. Gevolg is wel dat bijvoorbeeld de in Tiel geboren, maar in Zwolle opgegroeide ‘roeier van de eeuw’ Nico Rienks niet op de lijst staat, evenals de zwemmende tweelingzusjes Marianne en Mildred Muis (geboren in Amsterdam), en de vaak als Drent beschouwde, maar in Hasselt geboren, Gerard Nijboer wel.

Opvallend is dat Olympische sporters voor de Tweede Wereldoorlog voor 50% uit Amsterdam kwamen, verder nog uit Rotterdam, Den Haag, Haarlem. Ook werd een grote groep geboren in Nederlands-Indië. Wat betreft het ‘achterland’ telde alleen Friesland mee.

Hieronder in chronologische volgorden de Overijsselse medaillewinnaars:

Walter Middelberg (Zwolle) – roeien
Parijs 1900 – 8 met stuurman (brons)

Willem Peter Hubert van Bleijenburgh (Zwolle) – schermen
Stockholm 1912 – teamwedstrijd degen (brons)
Antwerpen 1920 – teamwedstrijd sabel (brons)

Herman Carel Felix Clotilde, jonkheer van Heijden (Weerselo) – voetbal
Antwerpen 1920 – voetbal (brons)

Kea Bouman (Almelo) – tennis
Parijs 1924 – gemengd dubbel met Henk Timmer (brons)

Afbeelding: Kea Bouman

Gerrit Jan Arnold Jannink (Enschede) – hockey
Amsterdam 1928 – hockey (zilver)

Jan Hermannus van Reede (Zwolle) – ruitersport
Amsterdam 1928 – dressuur team (brons)

In Los Angeles (1932) was Overijssel goed vertegenwoordigd met twee atleten die tot de toenmalige wereldtop behoorden: de hardloopster Tollien Schuurman uit Windesheim en hink-stap-spronger Wim Peters. Om uiteenlopende redenen liep hun deelname op een teleurstelling uit.

Hans Schnitger (Enschede) – hockey
Berlijn 1936 – hockey (brons)
Schnitger is met z'n 96 jaar één van de drie oudste nog levende Olympiërs van Nederland en de oudste van Overijssel. Zie RTVOost

Paul Hoekstra (Enschede) – kano
Tokyo 1964 – K2 1.000 m. (zilver)

Jan van de Graaff (Hengelo) – roeien
Tokyo 1964 – vier met stuurman (brons)

Erik Hartsuiker (Balkbrug) – roeien
Tokyo 1964 – twee met stuurman (brons)

Lex Mullink (Almelo) – roeien
Tokyo 1964 – vier met stuurman (brons)

Hennie Kuiper (Denekamp) – wielrennen
München 1972 – individuele wegwedstrijd (goud)

Afbeelding: Hennie Kuiper (foto: Johan Vermeulen - Wikimedia Commons)

Herman Ponsteen (Nijverdal) – wielrennen
Montreal 1976 – 4 kilometer individuele achtervolging (zilver)

Gerard Nijboer (Hasselt) – atletiek
Moskou 1980 – marathon (zilver)

Petra van Staveern (Kampen) – zwemmen
Los Angeles 1984 – 100 m schoolslag (goud)

Noor Holsboer (Enschede) – hockey
Seoul 1988 – hockey (brons)
Atlanta 1996 – hockey (brons)

Ellen van Langen (Oldenzaal) – atletiek
Barcelona 1992 – 800 meter (goud)

Jos Lansink (Weerselo) – ruitersport
Barcelona 1992 – teamwedstrijd (goud)

Henk-Jan Zwolle (Enschede) – roeien
Barcelona 1992 – dubbeltwee met Nico Rienks (brons)
Atlanta 1996 – ‘Holland acht’ (goud)

Dorien de Vries (Enschede) – plankzeilen
Barcelona 1992 – Lechner A-390 klasse (brons)

Kirsten Vlieghuis (Hengelo) – zwemmen
Atlanta 1996 – 400 m vrije slag (brons)
Atlanta 1996 – 800 m vrije slag (brons)

Marten Eikelboom (Zwolle) – hockey
Sydney 2000 – hockey (goud)
Athene 2004 – hockey (zilver)

Jeroen Dubbeldam (Zwolle) – ruitersport
Sydney 2000 – individuele springwedstrijd (goud)

Afbeelding: Jeroen Dubbeldam (foto: Wikimedia Commons)

Marieke Westerhof (Denekamp) – roeien
Sydney 2000 – acht (zilver)

Johan Kenkhuis (Vriezenveen) – zwemmen
Sydney 2000 – 4x 200 m vrije slag (brons)
Athene 2004 – 4x 100 m vrije slag (zilver)

Gretha Smit (Staphorst) – schaatsen
Salt Lake City 2002 – 5.000 m (zilver)

Helen Tanger (Hardenberg) – roeien
Athene 2004 – acht (brons)
Peking 2008 – acht (zilver)

Ester Workel (Haaksbergen) – roeien
Athene 2004 – acht – stuurvrouw (brons)
Peking 2008 – acht – stuurvrouw (brons)

Marleen Veldhuis (Borne) – zwemmen
Athene 2004 – 4x 100 m vrije slag (brons)
Peking 2008 – 4x 100 m vrije slag (goud)

Afbeelding: Marleen Veldhuis (foto: Wikimedia Commons)

Erben Wennemars (Dalfsen) – schaatsen
Turijn 2006 – 1.000 m (brons)

Rianne Guichelaar (Enschede) – waterpolo
Peking 2008 – waterpolo (goud)

Marieke van den Ham (Wierden) – waterpolo
Peking 2008 – waterpolo (goud)

Mark Tuitert (Holten) – schaatsen
Vancouver 2010 – 1500 m (goud)
Vancouver 2010 – ploegachtervolging (brons)

Wat betreft Londen is de Overijsselse hoop gevestigd op onder meer springruiter Gerco Schröder, wielrenster Kirsten Wild en natuurlijk meteen zaterdag al op de vrije slag estafette zwemsters Marleen Veldhuis en Hinkelien Schreuder. Maar er doen meer Overijsselse sporters mee en altijd komen tijdens de Spelen weer nieuwe namen bovendrijven.

woensdag 25 juli 2012

Digitalisering schrijdt voort: 25 Deventer films, 125 jaar De Kampioen, 5 miljoen krantenpagina’s

Oude Deventer films op YouTube
Steeds meer instellingen hebben een eigen YouTube kanaal. Eind vorig jaar zette het Historisch Centrum Overijssel films online via YouTube en nu heeft ook Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek zo’n 25 oude Deventer films over uiteenlopende onderwerpen op YouTube gezet. De collectie films van SAB is overigens in beheer gegeven aan het genoemde HCO.


125 jaar Kampioen compleet op Google Books
Eind 2010 was een gedeelte van de Kampioen, het maandblad van de ANWB al gedigitaliseerd. Sinds kort is de complete serie jaargangen te bekijken via Google Books.


KB bereikt mijlpaal van 5 miljoen pagina’s gedigitaliseerde historische kranten
Uiteraard is men bij de start van het project Historische Kranten begonnen met het meest kwetsbare deel van het krantenarchief, dat de periode tot en met de Tweede Wereldoorlog besloeg. Nu komen ook steeds meer na-oorlogse kranten beschikbaar om online in te zien. De website Historische Kranten begint een steeds belangrijker bron te worden voor stamboom- en familieonderzoek of voor wie allerlei feiten uit verleden wil opsporen.

maandag 23 juli 2012

Regionale uitgaven 2012-14

Rubriek met aanschafinformaties voor collectioneurs in de bibliotheken van Overijssel, maar uiteraard ook voor iedere belangstellende.

Ga voor bestellingen (bibliotheken) naar Bicat Wise – Titels – Besteladministratie – Kies voor IAI’s – Week 2012-29

IAI’s 2012-14

Kadastrale atlas Overijssel 1832 [DVD-ROM]. - Zwolle : Stichting Kadastrale Atlas Overijssel 1832, 2012. - 1 dvd-rom + 1 cd-rom + handleiding. - Uitg. i.s.m. Historisch Centrum Overijssel. – ISBN 9789075097177. - € 25,-


In 1994 verscheen de Kadastrale atlas van Ambt en Stad Delden, de eerste in een lange serie atlassen met kadastrale gegevens van Overijsselse gemeenten. Op deze combinatie van DVD en CD-rom zijn alle 250.000 kadastrale percelen in Overijssel in 1832 en nog veel meer in kaart gebracht. Kijk ook hier.

Kind bij de Waffen-SS / Guido van Mierlo. - Leeuwarden : Noordboek, 2012. - 189 p. - ISBN 9789033002564. – € 15,-


Arjen de Groot had best een gelukkige jeugd in de Enschedese wijk Roombeek. Alleen waren zijn ouders fanatieke NSB’ers. Zo werd hij als 15-jarige geronseld voor de Waffen-SS. Over wat hij vanaf dat moment meemaakte heeft hij 65 jaar lang niet willen praten. De schaamte overheerste, ondanks dat wat hem overkomen was niet zijn schuld was, het overkwam hem. In 2011 besloot hij zijn verhaal toch op papier te laten zetten. Dit werd hem door zijn familie niet in dank afgenomen. Omdat de belevenissen van een Nederlandse Waffen-SS’er nog bijna nooit naar buiten zijn gebracht, trok het boek veel media-aandacht en heeft onder meer het tv-programma Andere Tijden een interview met de hoofdpersoon uitgezonden. Kijk hier voor een interview op RTVOost.

Aafje : het leven van een boerendochter uit Paasloo : 1886-1978 / Jan Lok. - [S.l.] : Boekenbent, 2011. - 171 p. – ISBN 9789085709220. - € 14,95


Het levensverhaal van een boerendochter uit Paasloo, opgetekend door haar kleinzoon. Zijn oma Aafje moest na het vroege overlijden van haar man in haar eentje zeven kinderen opvoeden en tevens de kost verdienen (de Bijstandswet bestond nog niet). In het boek wordt tevens een mooi tijdsbeeld geschetst.

Verdronken dorp : op zoek naar archeologische vondsten uit het verdronken turfstekersdorp Beulake / Annelies Berends ; [red.: Hemmy Clevis ; fotogr.: Hidde Heikamp ... et al.]. - Zwolle : Stichting Promotie Archeologie, 2012. - 77 p. - Uitg. in samenw. met Spa-Uitgevers. - ISBN
9789089321022. - € 12,50


Het turfstekersdorpje Beulake werd in 1776 tijdens zware stormen door het water verzwolgen. Twee eeuwen lang lagen de restanten van het dorp onberoerd op de bodem van de Beulakerwijde. Eind jaren '60 kwam er apparatuur beschikbaar, waarmee op de bodem van de Beulakerwijde gekeken kon worden. Er bleek veel archeologisch belangrijk materiaal te liggen, zoals turfblokken, bouwmateriaal en veel scherven van allerhande huisraad. In 2005 werd het gevonden materiaal naar het Provinciaal Depot voor Bodemvondsten Overijssel (PBDO) in Deventer gebracht. Dit boekje brengt de vondsten en het leven van de bewoners van Beulake in beeld.

Ethiek, even niet...?! : ethiek, democratie en dualisme uitvergroot in Kampen / I. Erdtsieck. - [Kampen : Erdtsieck], 2012 (Nieuw Zeeland : Black Rock). - 246 p. – ISBN 9789090268293. - € 24,50


Het gemeentebestuur van binnenuit beschreven. De schrijfster was van 2008 tot 2010 gemeenteraadslid voor de PvdA in Kampen. Zij schetst aan de hand van vele praktijkvoorbeelden hoe het in 2002 ingevoerde dualisme (niet) werkt, maar ook wat de gevolgen zijn van een door vrijwel iedereen niet gewilde gemeentelijke herindeling, en hoe moeilijk het is om ethiek te verenigen met fractiediscipline.

Trots op elkaar / Vereniging Vrijzinnig Godsdienstigen ; met medew. van Hans Bouma informatieve communicatie. - Almelo : Vereniging Vrijzinnig Godsdienstigen, 2012. - 38 p. (Prijs onbekend)


Van de Bleekkerk in Almelo maken vier zeer uiteenlopende kerkgenootschappen gebruik. In dit boekje zijn interviews gebundeld die jonge leden van de kerk met ouderen hebben gehouden.

Kamper almanak 2012 : cultuur historisch jaarboek / onder red. van Herman Harder. - Kampen : Frans Walkate Archief, 2012. - 480 p. – € 0,- (gratis)


De Kamper Almanak wordt in Kampen gratis verspreid en is uiteraard vooral interessant voor Kampen. Toch wel uniek dat een dergelijk omvangrijk werk met zowel historische en actuele artikelen belangeloos ter beschikking wordt gesteld. De almanak is ook online gezet.











zondag 22 juli 2012

Muziek uit het oosten (53): Mooi Wark en Gert Jacobs

Een speciale rubriek – voor de liefhebbers van muziek. Van alles wat – in ’t Engels of in ’t plat. Goud en oud, nieuw of fout.


De Tour zit er bijna weer op, en daarmee Tour du Jour (Ja, ja !!) en de Avondetappe, tussen welke programma’s ik veel gezapt heb en met mij vast ook veel wielerliefhebbers. Sommigen kunnen zich dat misschien niet voorstellen, maar wanneer optimist ‘Gertje’ Jacobs zijn filosofische bespiegelingen over wielrennen hield, bleef ik bij Tour du Jour hangen. Ter afsluiting hierbij een Drentse toevoeging aan het repertoire van wielrensongs. Met excuses voor de zang van Gertje.

donderdag 19 juli 2012

SAB zet 1500 foto's uit periode 1956-1980 online


Wim Surink was van 1956 tot 1980 directeur van de VVV in Deventer. Zijn grote hobby was fotograferen en hij maakte duizenden foto’s en dia’s van Deventer. Het fotoarchief werd geschonken aan Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek en nu zijn 1500 foto’s online gezet en opgenomen in Deventer in Beeld. Kijk hier voor meer achtergrondinformatie en hier of op de afbeelding om de Collectie Surink te bekijken.

maandag 16 juli 2012

Bedevaartplaatsen in Overijssel

Foto: De Kroezeboom op de Fleringer Es (Wikimedia Commons)

Aan de Bedevaartbank van het Meertens Instituut zijn twee bijzondere fotocollecties toegevoegd. Deze online versie van het Lexicon Bedevaartplaatsen in Nederland (Hilversum, Verloren, 1997-2004) bestaat al een aantal jaren. De nieuwe fotocollecties betreffen geen Overijsselse bedevaartplaatsen. Verreweg de meeste bedevaartplaatsen zijn ook te vinden in Noord-Brabant en Limburg. Maar bladerend in de collectie kwam ik toch zo’n 15 Overijsselse plekken tegen die ‘officieel’ zijn aangemerkt als bedevaartsoord, want er bestaan ook gediskwalificeerde plekken. Hieronder de Overijsselse bedevaartsplaatsen met tussen haken de z.g. cultusobjecten:

Colmschate (Titus Brandsman – reliek en schilderij)
Deventer (H. Lebuïnus)
Enschede (Alphons Ariëns)
Enter (H. Antonius Abt)
Fleringen (Kroezeboom)
Haaksbergen (Aartsengel Raphael – Kruisgroep)
Hasselt (Heilig Sacrament)
Markelo (Heilig Bloed)
Oldenzaal (H. Plechelmus)
Overdinkel (H. Gerardus Majella)
Schalkhaar (O.L. Vrouw van Frieswijk)
Tilligte (O.L. Vrouw van Lourdes – beeld)
Wijhe (Heilige Boom)
Zenderen (H. Albertus van Trapani)
Zwolle (H. Antonius Abt)
Zwolle (Thomas a Kempis)

zondag 15 juli 2012

‘Genealogische schatkamer’ WieWasWie online


Alweer bijna twee weken geleden kwam WieWasWie, de ultieme website voor de genealogisch onderzoeker online. Ik ben geen specialist op het gebied van genealogie en heb de reacties afgewacht. Meteen al werd er volop getwitterd en geblogd. De reacties waren uiteenlopend, van kritisch tot blijdschap dat het begin er eindelijk is.

WieWasWie is een product van een groot aantal archieven in Nederland, die op deze manier hun historische gegevens online willen zetten. Het initiatief dateert al uit 2007. Op dit moment kun je zoeken in 18,6 miljoen documenten (waarvan liefst meer dan 3 miljoen Overijsselse) en 1, 7 miljoen scans van originele documenten. De website is een bètaversie, veel bestanden ontbreken nog, er zijn nog bugs en fouten, functionaliteiten moeten nog gerepareerd worden. Maar daarvoor is het ook een bètaversie. Rob van Drie, plaatsvervangend directeur van het CBG, bij welke instelling WieWasWie is ondergebracht, zegt hierover: ‘Het bèta-platform ligt er nu en daar kunnen we verder op bouwen. Het publiek kan precies zien wat we aan het doen zijn, dat is erg belangrijk. We denken dat mensen behoefte hebben aan een centrale verzameling documenten die ze kunnen gebruiken voor hun stamboomonderzoek. Die beginverzameling is nog niet compleet, we missen nog een paar provincies, zoals Zeeland, Noord-Holland en Utrecht. Die leegte wordt de komende tijd opgevuld en daarna kunnen we verder werken aan de uitbouw van het aanbod. We zijn wel afhankelijk van voldoende middelen, dus hoe meer mensen een abonnement nemen des te sneller gaat de uitbreiding.’

Abonnement
Alle gegevens zijn vrij in te zien. Voor scans of downloaden van documenten kan men een abonnement per maand of jaar nemen.

Wat zegt de deskundige?
Bob Coret, een van de meest deskundige genealogen in Nederland, doet op de eerste dag dat de website in de lucht is al uitgebreid onderzoek: lees hier zijn bevindingen. Ook schetste hij al eerder de voorgeschiedenis van WieWasWie.

Probeer het eens uit. Ik vond de huwelijksakte van mijn grootouders binnen 10 seconden. Die had ik al eens eerder gevonden in GenLias, maar dat kostte aanzienlijk meer tijd.

zaterdag 14 juli 2012

Topografische kaart van 1849 (17): Heino

Een van de meest bijzondere kaarten uit de Overijssel Collectie is de Topografische kaart van Overijssel, 1849, vervaardigd in opdracht van de provincie Overijssel. Door de systematische kartering door het Kadaster en triangulatie van Krayenhoff konden er toen voor het eerst kaarten op grote schaal gemaakt worden, die ook nog nauwkeurig waren. Deze kaart was de eerste kaart van Overijssel, waarop o.m. gedetailleerd grondgebruik en administratieve grenzen werden weergegeven. De kaart is in 32 katernen op linnen geplakt.
Deze kaart, die vrij zeldzaam is, verscheen zo'n tien jaar eerder dan de bekende Topografische Militaire Kaart.

Hieronder twee katernen met het gebied rond Heino en daaronder een kaartgedeelte in detail. Klik erop voor vergroting.



In dezelfde tijd dat deze kaart tot stand kwam gaf A.J. van der Aa zijn Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden uit (1839-1851) met topografische beschrijvingen. Dit 13-delige woordenboek is tegenwoordig full-text op Google Books te vinden.

Van steden, dorpen en zelfs veel gehuchten, maar ook van rivieren en andere geografische namen is in dit naslagwerk een beschrijving te vinden, die de toenmalige situatie weergeeft. Enkele voorbeelden:
Heino
Rechteren

donderdag 12 juli 2012

52.000 affiches online

In twee jaar tijd zijn ongeveer 52.000 affiches op de website van het Geheugen van Nederland gezet. Zeven erfgoed beherende instellingen - Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, EYE Filminstituut Nederland, Theaterinstituut Nederland, Museum voor Communicatie, Nederlands Archief Grafisch Ontwerpers, Affichemuseum Hoorn en het ReclameArsenaal – hadden daartoe de handen ineen geslagen om een representatief beeld te geven van de belangrijkste politieke, culturele en historische affiches in Nederland uit de periode 1870 tot heden.
Door b.v. op plaats te zoeken zijn er heel wat 'Overijsselse' affiches te vinden. Hieronder enkele voorbeelden.

Ontwerper: Albert Hahn - zie: Geheugen van Nederland

Ontwerper: Harry Stapel - zie: Geheugen van Nederland

dinsdag 10 juli 2012

Regionale uitgaven 2012-13

Rubriek met aanschafinformaties voor collectioneurs in de bibliotheken van Overijssel, maar uiteraard ook voor iedere belangstellende.

Ga voor bestellingen (bibliotheken) naar Bicat Wise – Titels – Besteladministratie – Kies voor IAI’s – Week 2012-27

Eerst een boek, dat buiten de categorie Regionale uitgaven valt, maar is samengesteld door het KCO in Zwolle met steun van de provincie Overijssel. Het is een bijzonder handig boek voor wie activiteiten of evenementen wil organiseren. Alle aspecten komen aan de orde, onder meer: doelen stellen, organisatie, planning, pers, media, sponsoring/fondsenwerving etc. Ok worden ‘tien sleutels voor succesvolle acties en evenementen’ gegeven. Vooral ook de vele praktische voorbeelden maken het boek zeer interessant en nuttig.

Fun of fundraising : 50 ideeën voor succesvolle acties en evenementen / Sofie Bienert ... [et al.]. - Zutphen : Walburg Pers, 2012. - 191 p. – ISBN 9057308533. - € 22,50


IAI’s 2012-13

Heliand : een Oaldsaksisch Evangelieverhaal / oawerzet oet 't Oaldsaksisch in de Twentse Sproake van dizze tied duur prof. dr. Anne van der Meiden en drs. Harry Morshuis. – Enschede : TwentseWelle, 2012. - 159 p. – ISBN 9789071517297. - € 17,50


De Heliand is een Oudsaksisch Evangelieverhaal: het levensverhaal van Jezus weergegeven in een gedicht van 6000 verzen. De geschiedenis is geschreven in de taal van de 9e eeuw van het huidige Nedersaksische gebied, aangepast aan tijd, toehoorders en streek. Deze aanpassing wordt inculturatie genoemd: de boodschap wordt in een herkenbare context geplaatst. De naam Heliand is overigens pas in 1830 door wetenschappers aan het gedicht toegekend. Het is Oudsaksisch voor het Duitse en Nederlandse ‘heiland’ of ‘redder’.
Het project van TwentseWelle omvat vijf boeken: de Heliand in de oorspronkelijke taal en vertalingen in het Gronings, Twents, Achterhoeks en Munsterlands. Dit Twentse deel is vertaald door Anne van der Meiden en Harry Morshuis.

Het huisje van Bles : columns / Herman Broers. - Kampen : Aerie Uitgevers Auteurs, 2012. - 95 p. – ISBN 9789078430070. - € 9,90


Uit de flaptekst: ‘In 2000 verruilde auteur en biograaf Herman Broers de binnenstad van Kampen voor een boerderijtje in Scherpenzeel (Friesland) in de westhoek van Weststellingwerf, niet ver van de Weerribben. Over zijn belevenissen als min of meer geremigreerde Fries tussen de Westhoekers, pendelend tussen de rest van de wereld waar hij werkt en het dorp waar hij woont, schrijft hij columns in de dorpskrant, waarvan er 25 in dit boekje zijn verzameld. Op zoek naar medemenselijkheid en uit verwondering over het alledaagse schrijft Broers met humor, ironie en mededogen over belevenissen, personen en ontmoetingen die even lokaal als universeel zijn.’

Eeuwigheid / Henk ten Harkel. - Hengelo : Vereniging Gemeenschappelijk Onderhoud (VGO), 2012. - 90 p. - € 15,-


Om de Oude Algemene Begraafplaats aan de Bornsestraat in Hengelo te behoeden voor verval werd precies honderd jaar geleden de Vereeniging Gemeenschappelijk Onderhoud opgericht. Naar aanleiding van dit jubileum ‘groef’ auteur Henk ten Harkel 27 levensverhalen op van ‘bewoners’ van dit kerkhof. Op deze algemene begraafplaats vind je alle rangen en standen: burgemeesters, dominees, fabrieksarbeiders, boeren. Deze diversiteit is ook terug te vinden in de keuze voor de beschrevenen. Onbekende, vergeten, maar ook bekende Hengeloërs, passeren in een bonte stoet de revue. In het boek komt 200 jaar geschiedenis van Hengelo ‘tot leven’. Bij de graven zijn de anekdotes op de smartphone te downloaden via QR-codes.

Op het spoor van 200 jaar Stationsweg Wijhe / teksten: Loes van der Meer, Freerk Kunst en Jaap Meijer; eindred. Jaap Meijer; Beeldred. Angélique Fokker. - Wijhe : De Jonge Beth, 2012. - 162 p. -
ISBN 9789081315500. - € 23,50


Een boek, gewijd aan de geschiedenis van één straat, je ziet ze steeds vaker. Met een gedetailleerde beschrijving van alle panden inclusief foto’s, van de bewoners en de verhalen (voor zover nog bekend) over hen. De Stationsweg in Wijhe ontstond in 1865 door de aanleg van de spoorlijn. In enkele aparte hoofdstukken wordt de Stationsweg in zijn geheel behandeld gedurende een bepaalde periode (b.v. Tweede Wereldoorlog, ontstaan van bedrijvigheid).

R.Boltje & Zonen NV : de Friese baggeraar uit Zwolle / W. van Dijken. - [S.l.] : W. van Dijken, 2012. -
204 p. – ISBN 9789081890816. - € 35,-


De schrijver, zoon van de kapitein van de enige zeesleper van Boltje, werkte 15 jaar aan het boek. Informatie over het in de jaren ’70 ter ziele gegane bedrijf was er aanvankelijk nauwelijks, maar met behulp van enthousiaste ex-werknemers en van Kor Boltje, de zoon van oprichter Roelof, heeft hij de geschiedenis van het bedrijf boven water gehaald. Het boek leest als een roman, maar de verhalen zijn wel echt gebeurd.

De zoon van de zompschipper / Gerrit Kraa ; [ill. Johan van Dongen]. - 3e gew. dr. - Rijssen : De Poort, 2012. - 181 p. - 1e dr.: Rijssen : Ligtenberg, 1982 . - Vanaf ca. 12 jaar. – ISBN 9789065755414
. – € 12,90


Historisch jeugdverhaal van de veelzijdige auteur Gerrit Kraa. Het boek verscheen dertig jaar geleden al, maar is nu herschreven. Er is nu veel meer bekend over de Enterse zomp en er zijn zelfs replica’s – Kraa was zelf betrokken bij het onderzoek. Ook is de periode waarin het verhaal zich afspeelt (rond de Franse tijd) uitgebreid.

Water aan zee / A.B. ter Brake. - Soest : Boekscout, 2012. - 44 p. – ISBN 9789461767127. - € 12,95


Uit de flaptekst: ‘Nederlanders wonen, werken, recreëren en vervoeren – in, op, langs en aan het water. Het boek Water aan Zee poogt facetten van dit alles te interpreteren in woord- en beeldpoëzie, foto’s en gedichten als brede rivieren, zwalkende stroompjes en stille vennetjes.











maandag 9 juli 2012

Nieuwe website over archeologie in Oldenzaal


De Archeologische Club Oldenzaal (ACO) heeft sinds kort een geheel vernieuwde website. De mooie site is overzichtelijk, toegankelijk en bevat veel informatie over Oldenzaal in samenhang met archeologische opgravingen.

Evert Ulrich van de ACO vertelt in het historische tijdschrift Ons Oldenzaal over het hoe en waarom van de website: ‘Met deze vernieuwde website trekken we de lijn door met wat de ACO graag wil zijn, namelijk een kenniscentrum op het gebied van archeologie in het algemeen en voor Oldenzaal in het bijzonder. We hebben gemerkt dat er behoefte is aan kennis op het gebied van archeologie. Niet alleen bij onderzoekers maar ook bij mensen die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van hun eigen stad en streek. Vaak zie je dat er ergens een opgraving is. Vervolgens verschijnt er een klein verhaaltje in de plaatselijke editie van de krant en daarna hoor je er nooit meer iets over. Wij willen die leemte gaan invullen door de onderzoeksrapporten van deze opgravingen op onze site te publiceren, om ze op deze manier toegankelijk te maken voor een breed publiek. Uiteraard doen we dit in overleg met de betreffende gemeente en de regioarcheoloog. De gemeente Oldenzaal geeft wederom het goede voorbeeld. Hopelijk zal dit een stimulans zijn voor de andere gemeenten om dit voorbeeld te volgen.’

Wat vind je op de website:
- Info over archeologische activiteiten in en rond Oldenzaal
- Foto- en videoverslagen over de opgravingen
- Complete teksten van onderzoeken en rapporten vanaf 2002
- De digitale versie van het boek ‘Dat coevent toe Oldenzal: de geschiedenis en opgraving van het Agnesklooster te Oldenzaal’

Longlist van de Libris Geschiedenis Prijs 2012 bekend


Afgelopen zaterdag werd de longlist van de Libris Geschiedenis Prijs van 2012 bekendgemaakt. Tien boeken maken kans op deze jaarlijkse geschiedenisprijs, waaraan een geldbedrag van 20.000 euro is verbonden. De Libris Geschiedenis Prijs bekroont historische boeken die een algemeen publiek aanspreken. De criteria zijn dat het boek een oorspronkelijk onderwerp heeft, prettig leesbaar is geschreven en op gedegen historisch onderzoek stoelt.
De Libris Geschiedenis Prijs is een initiatief van Historisch Nieuwsblad, Libris, NTR/VPRO, Rijksmuseum Amsterdam en de Volkskrant. Uit een lijst van meer dan driehonderd historische boeken heeft de jury tien titels genomineerd.

De lijst bevat 2 biografieën (over Ferdinand Domela Nieuwenhuis en Charles de Gaulle), over de Middeleeuwen in de geschiedschrijving, een beschrijving van het Joods leven in Nederland aan de hand van een familiegeschiedenis, over de ondergang van Rooms Nederland, over gewone Nederlanders en de Holocaust, over de geschiedenis van Nederland overzee 1600-1800, over de relatie Nederland en de Oranjes, over het adellijk leven in Nederland en over het ontstaan van de moderne aandelenhandel in het 17de-eeuws Amsterdam.

Kijk voor de titels en meer informatie over de genomineerde boeken op Historiek.net of op Geschiedenis Beleven.

zondag 8 juli 2012

De Mars, maandblad van en voor Overijssel (10)

De Mars was een Overijssels maandblad dat tussen 1953 en 1981 verscheen en waaraan bijna alle bekende journalisten/publicisten uit die tijd meewerkten. De Mars bevatte artikelen over regionale onderwerpen op cultureel, maatschappelijk, economisch en toeristisch terrein. De vaak lange(re) artikelen geven een goed tijdsbeeld. In deze rubriek vermeld ik per jaargang een aantal artikelen over onderwerpen of gebeurtenissen uit dat jaar. Dit keer jaargang 1960.

Welke thema’s speelden er in 1960, althans wanneer we De Mars als leidraad nemen? Geen complete opsomming, maar een aantal zaken die mij opvielen.

Foto: De pas gebouwde (in 1959) televisietoren in Markelo was nog een bezienswaardigheid.

De hoogste tijd voor Europese samenwerking
Opmerkelijk is het redactionele artikel met bovenstaande kop in het januari-nummer waarin de draak wordt gestoken met ‘de dans van de landen van de Zes (met uitzondering van West-Duitsland) rond het Amerikaanse industriële kalf’. Het artikel vervolgt: ‘De Amerikaanse industrie wordt gelokt met (te) goedkope grond, kwijtschelding van geldleningen etc. Zuid-Italië werkt met de meest concurrerende aanbieding: niet alleen een krediet van 80 tot 100% voor de grondaankoop en de bouw, maar bovendien een aanzienlijk werkkapitaal. Aandrang tot terugbetaling wordt niet uitgeoefend; de eerste 3 jaar is geen rente verschuldigd en de eerste 7 jaar wordt geen terugbetaling op de hoofdsom verwacht. Bovendien wordt de eerste 10 jaar geen inkomstenbelasting geheven. Voorwaar een paradijs voor hen, die als ideaal-situatie nastreven te kunnen leven van de rente van hun schulden!’
De redactie van De Mars pleit voor steun aan Twente, een gebied met een krachtig verleden, heden en toekomst, nationaal én Europees. Gewezen wordt op de al bestaande samenwerking binnen de euregionale Baumwollestrasse en het belang van samenwerking binnen Europa om zo minder afhankelijk van de VS te worden. Dit schreef men dus anno 1960.

Hengelo krijgt boekenbus
Hengelo krijgt een boekenbus, waardoor ‘het probleem der lectuurvoorziening in de buitenwijken is opgelost, zodat velen zullen profiteren van de ruime kans voor weinig geld in contact te komen met de voortreffelijke geesten der aarde, in historie en in nu’. In juni 2012 verdween de laatste bibliobus-post (Beckum) uit Hengelo.


Overvloed aan sociografen
Elke tijd kent beroepen die bij die tijd horen. In de jaren zeventig kenden we allerlei soorten van –gogen, van later datum zijn de account-managers en de consulenten. Columnist Zwier Umblad (Hans Wiersma) schrijft een ironisch stukje over de vele sociografen in dienst van gemeenten, provincie, instellingen die vele rapporten en prognoses produceerden.

Openluchttheaters
Waarschuwing voor teveel openluchttheaters in de provincie. De theaters mogen geen ‘standingsbewijs’ voor stad of dorp zijn en de meeste zijn niet levensvatbaar gebleken. Een uitzondering wordt gemaakt voor het openluchttheater in Hertme, waar de passiespelen duizenden bezoekers trekken.

Foto: Passiespelen Hertme

Tweede (semi)-beroepsorkest
De dirigent Chris Hengeveld ontvouwt plannen voor de oprichting van een tweede orkest naast het Overijssels Philharmonisch Orkest dat ‘onmogelijk aan alle aanvragen voor begeleiding kan voldoen’.

Industriehallen
Gemeenten zijn bezig op grote schaal ‘fabriekshallen op voorraad’ te bouwen. Voor het risico dat gemeenten lopen met onverkochte hallen te blijven zitten wil de regering niet garant staan. Gelukkig voor de gemeenten wil de provincie Overijssel dit wel.

Foto: Bedrijfshallen in Vroomshoop

Jeugd
Enkele artikelen worden gewijd aan de ‘jeugd in een veranderende maatschappij’. In 1960 beginnen vaste waarden en patronen terrein te verliezen en is men bezorgd over ‘morele ontwaarding’ zowel in de stad als op het platteland. Diverse deskundigen komen aan het woord.

E8
Een sterk pleidooi om eindelijk werk te maken van de aanleg van een snelweg (E8), die Twente met West-Nederland verbindt. Ca. 30 jaar later is de A1 tot Oldenzaal klaar.

Foto: de verbinding Twente-Amsterdam bij Goor in 1960

Euregio
De pas opgerichte Belangengemeenschap/Twente-Gelderland en de al langer bestaande Interessengemeinschaft Rhein-Ems komen voor het eerst in Coesfeld bij elkaar. Aanleiding is het in werking treden van de Euromarkt per 1 januari 1958. Beide gebieden liggen in het hart van de Euromarkt en in beider belang dient er te worden samengewerkt op het gebied van wegen, universitair onderwijs, industrie, landbouw en toerisme.

Sociale werkplaatsen
in 1960 bestaat deze vorm van werkvoorziening 30 jaar. Met voldoening stelt men vast dat het aantal werkplaatsen groeit, maar dat helaas ‘het aantal gehandicapten, dat medisch en maatschappelijk niet aangepast is, belangrijk groter is dan het huidige aantal werknemers in de sociale werkplaatsen’.

Een dubbeldik vakantienummer bevat tientallen routes (brom)fiets- en autotochten die nu na 52 jaar grotendeels onvindbaar zullen zijn. Ook is een speciaal waternummer gewijd aan waterbeheersing, waterwegen, drinkwatervoorziening, waterverontreiniging. In die tijd belangrijke thema’s waaraan veel overheidsgeld wordt besteed.

De ineenstorting van de textielindustrie in Lancashire zou een voorbode kunnen zijn van wat Twente te wachten staat.

Wijhe viert duizendjarig bestaan.

Foto: de pont bij Wijhe

Het Nijenhuis
De herinrichting van Het Nijenhuis met de Hannema-collectie is klaar. De provincie kan er haar gasten ontvangen. Ook bepaalde verenigingen kunnen er terecht voor een rondleiding, zij het in beperkte groepen, maar moeten zich daartoe in verbinding stellen met dhr. Hannema.

Door de film Fanfare (1959) is het reizigersvervoer naar Giethoorn in een jaar tijd verdubbeld.









zaterdag 7 juli 2012

Fotowedstrijd Twickel


De Vereniging Vrienden van Twickel bestaat veertig jaar. Aanleiding voor een fotowedstrijd. Het onderwerp is enigszins begrensd: het moet gaan om de bedrijvigheid op Twickel. B.v. agrarische of ambachtelijke activiteiten of moet te maken hebben met toerisme en recreatie.

Klik op de afbeelding van de website hierboven voor alle informatie.

donderdag 5 juli 2012

Festivalweekend in Overijssel

Rond Hemelvaart en Pinksteren is traditiegetrouw het aanbod aan festivals groot, maar komend weekend wordt de piek in deze zomer bereikt. Voordat de meute op vakantie gaat is in Overijssel overal wat te doen.

Deventer op stelten

Donderdag 5 tot en met zondag 8 juli vindt weer het gratis toegankelijke festival op hoog niveau plaats: Deventer op Stelten. Een festival dat in vijftien jaar is uitgegroeid tot één van de meest aansprekende festivals op het gebied van buitentheater in Nederland, met ruim 130.000 bezoekers.
Op diverse plekken, deels in de historische binnenstad van Deventer, worden over vier dagen verspreid 150 voorstellingen gegeven door (inter)nationaal vermaarde theatergroepen.


Zunnewende Festival Hellendoorn

Erwin Nyhoff, André Manuel en de Groninger Edwin Jongedijk zijn de grootste namen, die op dit ‘streektaalfestival’ zullen optreden. Maar ook is er plek voor minder bekende en jonge zangers en dichters, die hun werk in de streektaal ten gehore brengen. Voor de verhalen en gedichten in dialect zorgen verder vertellers van het Waterval Vertelfestival in Zwolle en schrijvers en dichters van de Schrieversbond Oaveriessel. Ook is er aandacht voor de Hellendoornse dichteres Johanna van Buren die 50 jaar geleden overleed.


Afrika Festival in Hertme

Het festival is in 24 jaar uitgegroeid tot het meest toonaangevende festival op het gebied van Afrikaanse muziek, modern en traditioneel. Veel artiesten die in het Openluchttheater in Hertme geweest zijn, zijn later wereldsterren geworden. Het festival is geliefd vanwege de ontspannen sfeer, de kwaliteit van de muziek en de exotische markt. Een uniek festival, wie er geweest is blijft komen. Door de vele vrijwilligers is de toegangsprijs ook nog eens betaalbaar.


Festival HobNob Almelo

Gratis te bekijken en aan te horen: The Animals & Friends, Moke, CCC inc., Stefany June e.a.


Eigen Kracht in de Creatieve Fabriek in Hengelo

Valt misschien niet direct in de categorie festivals, maar in de Creatieve Fabriek in Hengelo vindt van 11 tot 18 uur Eigen Kracht 2012 plaats, een groot event voor en door Overijsselse jongeren. Jongeren uit Overijssel kunnen zich op allerlei vlakken laten inspireren door andere jongeren uit de provincie en door bekende Nederlanders.


Lil’ Hill Festival Luttenberg

Kleinschalig festival, verschillende muziekstijlen o.a. blues/garagerock (Automatic Sam), bluesrock (The Pignose Willy’s), psychadelic/punk/rock&roll (Traumahelikopter) en de Zwolse band The Tiger Lovemachine, waarvan de verschillende bandleden al getourd hebben met bijvoorbeeld Herman Brood, The Exploited, Motorhead en Heideroosjes. Verder een Danceprogramma en DJ’s.


En voor wie het element cultuur wat minder van belang is, zijn er ook nog de Midzomerfeesten in Bentelo en ‘n Doarp löp oet in Denekamp.

dinsdag 3 juli 2012

Muziek uit het oosten (52): Dancing Dollekamp

Een speciale rubriek – voor de liefhebbers van muziek. Van alles wat – in ’t Engels of in ’t plat. Goud en oud, nieuw of fout.


Na Fratsen, Krang en De Ketterse Fanfare treedt André Manuel tegenwoordig op met Dancing Dollekamp. Er wordt gezegd dat de naam een eerbetoon is aan Johan Dollekamp, de eigenaar van de legendarische onafhankelijke platenzaak Popeye in Hengelo. Dollekamp is ook een typische familienaam uit Diepenheim, de geboorte- en woonplaats van André Manuel. Hoe dan ook, er wordt net als vroeger weer gezongen in dialect. Manuel noemt zijn muziek Goethe plat. Lees hier een uitgebreidere recensie.

maandag 2 juli 2012

Gescande archiefstukken van Het Zout online

Duizenden inwoners van Hengelo en naburige plaatsen hebben bij Het Zout gewerkt, de bijna honderd jaar geleden opgerichte fabriek, die tegenwoordig tot het AKZO Nobel concern behoort. O.a. voor hen is het volgende bericht interessant.

Het archief van de Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie en opvolgers bevindt zich bij het Historisch Centrum Overijssel (HCO). Van de 1.439 beschreven archiefstukken zijn er 633 gedigitaliseerd. Lees op de website van het HCO over de achtergronden en hoe te zoeken op de archieven.webpagina.


Fraaie advertenties
Onder de gescande stukken zitten fraaie advertenties en brochures. Vul in zoekvenster 475 in en klik bij resultaten op ‘475-478 advertenties’.

zondag 1 juli 2012

Top 5 fietsroutes in Overijssel


Qua haarkleur val ik niet op tussen de Grijze Golf, maar ik voel me toch wat jong om er toe gerekend te worden. Hoewel ik wel regelmatig meedoe aan een typische vrije tijdsbesteding van actieve ouderen: de fietsen achter op de auto (op het VUT-rek), een uurtje rijden en dan een rondje fietsen.

De kop ‘Top 5 fietsroutes in Overijssel’ op de website van Fietsen 123 sprak me dan ook onmiddellijk aan en ik was uiteraard nieuwsgierig welke routes waren uitverkozen. Ook geïnteresseerd? Ga naar de website of klik op onderstaande links:

Langs de Vecht en door de polder (Dalfsen - Hasselt e.o.)

Wilmersberg Route (De Lutte - Oldenzaal e.o.)

Ooievaarsroute (Deventer – IJssel e.o.)

Rond Heino: door het Sallandse land

De Weerribbenroute

Voor meer berichten over dit onderwerp op dit weblog zie het trefwoord Recreatie.