donderdag 14 april 2016

Het is zover! Tubantia 1872-1945 gedigitaliseerd

Kranten zijn een fantastische historische bron. Wanneer deed een bepaalde term of woord zijn intrede. Hoe zat het precies met een bepaalde historische gebeurtenis en hoe werd er in die tijd (dus niet achteraf) tegen aan gekeken. Je vindt allerlei feiten waarmee je je stamboom kunt aanvullen. Etc.
Nu is het dan eindelijk zover. Nadat meer dan 11 miljoen pagina's van Nederlandse kranten uit alle regio's gescand zijn en online te bekijken, zijn nu voor het eerst Twentse krantenpagina's te aanschouwen. Gisteren werden drie miljoen pagina's toegevoegd aan Delpher van de Koninklijke Bibliotheek, de portal voor boeken, kranten en tijdschriften en daaronder zit de Tubantia van 1872 tot en met 1945. De Tubantia heeft verschillende titels gekend. Hoe zit dat precies?

Hieronder een historisch overzicht: gedigitaliseerd gedeelte
1872 Sinds 6 januari 1872 wordt de Tubantia uitgegeven door M.J. van der Loeff met de ondertitel “Volkscourant voor Twenthe”. Verschijnt 1 x per week op zaterdag.
1877 De Tubantia krijgt een nieuwe ondertitel: “Nieuws- en advertentieblad voor Twenthe”.
1879 Gaat 2x per week verschijnen op woensdag en zaterdag.
1902 Vanaf 1 februari 3x per week op dinsdag, donderdag en zaterdag.
1912 De Tubantia gaat vanaf 30 april 6x per week verschijnen en wordt daarmee het eerste dagblad in Twente. Het regionale Twentse nieuws betreft voor circa de helft Enschedees nieuws.
1914 Op 18 juni verandert de naam van de krant in Twentsch Dagblad Tubantia.
1917 1 oktober nieuwe naam: Twentsch Dagblad Tubantia en Enschedesche Courant.
1929 De naam van de uitgever verandert van M.J. van der Loeff in NV v/h firma M.J. van der Loeff. Het eigendom van de krant gaat na verloop van tijd over van de familie van der Loeff naar de familie Houwert.
1940 Rond 1940 is de Tubantia het grootste dagblad van Twente met circa 25000 abonnees.
80 % van de abonnees woont in Enschede of omringende plaatsen (Lonneker, Boekelo, Haaksbergen, Neede, Eibergen).
De krant wordt al snel aan banden gelegd door de Duitse bezetter. De medewerkers proberen zo goed en kwaad als het kan de zaak draaiende te houden en de opgelegde richtlijnen te ontduiken.
1942 Gedwongen fusie met Nieuwe Hengelosche Courant. Op de persen van drukkerij Smit in Hengelo wordt van 14 november 1942 tot 27 maart 1945 het Twentsch Nieuwsblad, dagblad voor Twente en Oost-Gelderland gedrukt.


Historisch overzicht Tubantia: nog niet gedigitaliseerd
1946 Alle kranten die na januari 1943 nog zijn verschenen krijgen na de oorlog een voorlopig verschijningsverbod opgelegd. Na behandeling van de zaak door de Commissie voor de Perszuivering mag de Tubantia vanaf 14 september 1946 weer verschijnen. De oplage is teruggelopen naar bijna 8000.
1947 Hengelosch Dagblad wordt gekocht door van der Loeff. Later dat jaar wordt ook de Vrije Twentsche en Achterhoekse Courant overgenomen, die in 1945 door het Parool op de markt was gebracht. Vanaf 8 september 1947 wordt naam van de krant Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant en Vrije Twentsche courant. Op 22 november 1951 wordt daar het woord Achterhoeksche nog aan toegevoegd.
1966 Opnieuw een naamsverandering (althans de woordvolgorde verandert): Tubantia : Twentsch dagblad, Enschedesche courant, Vrije Twentsche en Achterhoeksche courant. Op 24 december 1970 verdwijnt de lange ondertitel.
1975 Dagblad van het Oosten wordt overgenomen en wordt kopblad van Tubantia. Tubantia en kopbladen hebben dan 90.000 abonnees.
1979 Tubantia wordt op 4 sept. 1979 Dagblad Tubantia.
1993 Op 1 februari verdwijnt de naam Hengelo's Dagblad en op 18 april verdwijnt de naam Dagblad van het Oosten en wordt ook in Hengelo en Almelo en omgeving het Dagblad Tubantia bezorgd.
1996 Na samenvoeging op 2 maart met Twentsche Courant vanaf 1 oktober de nieuwe naam Twentsche Courant Tubantia.
1999 Vanaf 1 november ochtendblad.
2001 Edities en oplagen: Totale oplage 137.850. Ed. Enschede (30.100), ed. Hengelo (31.500), ed. Almelo (25.700), ed. Oldenzaal (17.800), ed. West (13.250), ed. Haaksbergen (11.800).

Over het digitaliseren van Twentse kranten van na 1945 schreef ik al eerder.


Ook digitale Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant uitgebreid. Onder de drie miljoen nieuwe pagina's bevindt zich ook een flink aantal jaargangen van deze krant, zodat het digitale krantenarchief nu de jaren 1845-1944 omvat.
Kijk hier voor een historisch overzicht betreffende de POZC.

Geen opmerkingen: