Gratis app Landgoederen Overijssel te downloaden

In 2011 heeft de provincie een inventarisatie laten uitvoeren naar landgoederen in Overijssel. Overijssel kent 662 bestaande landgoederen. Deze beslaan samen een oppervlakte van meer dan 34.000 hectare. Dit is 10% van de oppervlakte van Overijssel en 25% van de ecologische hoofdstructuur. Van de Overijsselse bossen ligt 40% op landgoederen en 8% van de landbouw in Overijssel heeft plaats op landgoederen.

Huis en landgoed De Haere bij Olst (foto: Wikimedia Commons)

270 historische landgoederen
270 landgoederen zijn van voor 1960 en worden historische landgoederen genoemd. Dit zijn de oudste landgoederen van voor 1850 en de ontginnings- en fabrikantenlandgoederen van 1850 tot 1960. Een digitale kaart met kadastrale begrenzingen van deze historische landgoederen is te vinden in de Atlas van Overijssel. In vergelijking met de rest van Nederland kent Overijssel veel historische landgoederen. Deze dichtheid wordt alleen geëvenaard door delen van Gelderland, Utrecht en de binnenduinrand van Kennemerland. De grote dichtheid aan landgoederen is te verklaren door de aanwezigheid van oude bestuurscentra, de grote welvaart van de steden Zwolle en Deventer en de grote ontwikkeling van de textielindustrie in Twente. Nergens in Nederland zijn zoveel ontginnings- en fabrikantenlandgoederen te vinden als in Overijssel, met name in Oost Twente. Veel van deze landgoederen zijn door (textiel)fabrikanten gesticht op voormalige heidegronden.

Concentraties
De landgoederen zijn niet gelijkmatig over de provincie verspreid, er komen concentraties van landgoederen voor. In Overijssel zijn 7 landgoederenclusters te onderscheiden. Rond de steden Deventer, Enschede en Oldenzaal, bij Vollenhove, rond Heino, langs de Overijsselse Vecht en in de zone Diepenheim-Goor. De helft van de landgoederen ligt in deze zones. De laaggelegen weide- en moerasgebieden in de Kop van Overijssel, de IJsseldelta en de omgeving van Dedemsvaart en Vriezenveen kennen betrekkelijk weinig landgoederen. Deze verschillen kunnen worden verklaard door terreingesteldheid, nabijheid van een stad en de historische infrastructuur.
Kijk hier voor meer informatie over dit onderwerp.

Oversticht brengt app uit
Ter gelegenheid van het 'Jaar van de Historische Buitenplaats' heeft Het Oversticht nu een gratis app voor mobiele telefoons en tablets over buitenplaatsen en landgoederen in Overijssel gemaakt. Met deze applicatie voor een mobiele telefoon worden (verdwenen) landgoederen zichtbaar gemaakt. Dat gebeurt met historisch kaartmateriaal, tekeningen of prenten en tekst.
In de app komen twee zones aan bod, het Vechtdal en Twente waaruit een selectie van landgoederen en buitenplaatsen belicht wordt. Met behulp van het navigatiesysteem kunnen routes worden samengesteld, eventueel aan de hand van selectiecriteria zoals architect of ouderdom. Er wordt in de app duidelijk vermeld of het landgoed of het huis toegankelijk is of niet.

Voor meer informatie en het downloaden van de app zie de website van Het Oversticht.

Regionale uitgaven 2012-20

Rubriek met aanschafinformaties voor collectioneurs in de bibliotheken van Overijssel, maar uiteraard ook voor iedere belangstellende.

Ga voor bestellingen (bibliotheken) naar Bicat Wise – Titels – Besteladministratie – Kies voor IAI’s – Week 2012-49

IAI’s 2012-20

Lekker Twente : koken met het beste van Twentse bodem / Frederike Krommendijk ... [et al.]. - Enschede : Twentsche Courant Tubantia, 2012. - 230 p. – ISBN 9789461909411. - € 19,95

Redacteur en columniste Frederike Krommendijk bezocht en interviewde dit jaar 16 boeren en een wijngaard in Twente vanwege de bijzondere producten die er gemaakt werden. Met behulp van vier Twentse topkoks werden gerechten bedacht bij deze producten en de recepten hiervan opgeschreven in dit boek. Lekker Twente is meer dan een kookboek. De interviews en vele tips maken het boek compleet. Uitgegeven in ringband.

Het dorp dat er niet had moeten komen : Mariënheem 75 jaar een bloeiende gemeenschap / Theo van Mierlo. - Kampen : IJsselacademie, 2012. - 368 p. – ISBN 9789066972278. - € 34,95

Deze prachtige uitgave van de IJsselacademie is een schoolvoorbeeld van een zeer complete dorpsgeschiedenis. Een eigengereide pastoor bepaalde in 1937 de plek waar een nieuwe kerk en parochie moest worden gesticht voor de rooms-katholieken in een gebied dat gelegen was tussen Raalte, Haarle en Luttenberg. Rond die kerk ontstond Mariënheem. Welke ontwikkelingen dit dorp meemaakte wordt zeer uitgebreid geschetst in een boek van 370 pagina’s, voorzien van vele bijzondere illustraties.

De melbuuln van Nazareth : bijnamen in en om Borne / Leo Leurink. - Borne : Heemkundevereniging Bussemakershuis Borne, 2012. - 180 p. – ISBN 9789081074704. - € 12,50

In Borne (bijnaam: Nazareth) hadden, net als in andere plaatsen, van oudsher veel inwoners een bijnaam die bij hun familienaam hoorde. Deze bijnamen geven vaak een stuk cultuurhistorie weer. In het boek is een inventarisatie van deze namen opgenomen. Anderen kregen in de loop van hun leven een bijnaam. Aan hen kleven anekdotes vast die het boek ook voor niet-autochtonen prettig leesbaar maken.

Ook in Kampen vliegen geen uilen met bonte kraaien / Gerrit de Munnik. - Amsterdam : Pêche Melba, 2012. - 144 p. – ISBN 9789069310060. - € 16,50

De verhalen in dit tweede boekje van Gerrit de Munnik worden verteld door een overspannen leraar en een gescheiden vrouw, die elkaar ontmoeten op het bankje voor het oorlogsmonument in Kampen. Fictie en non-fictie lopen door elkaar heen maar allerlei plekken en gebeurtenissen uit het verleden van Kampen, maar ook daarbuiten, passeren de revue.

Overijsselse Historische Bijdragen 127e stuk 2012 : verslagen en mededelingen van de vereeniging tot beoefening van Overijsselsch regt en geschiedenis / red. E.A. van Dijk. - Hilversum : Verloren, 2012. - 160 p. – ISBN 9789087043254. - € 19,-

Kijk hier voor de inhoud van deze jaarlijks verschijnende bundel met artikelen over de geschiedenis van Overijssel.

Desmond Tutu : Deventer / teksten van Anne Boer ... [et al.] ; eindred. Will de Raaff en Berend van de Sande. - Dagblad de Stentor, 2012. – 90 p. - € 12,95

Tijdens een 9-daags bezoek aan Nederland verbleef aartsbisschop Desmond Tutu 6 dagen in Deventer. In dit boekje vol foto’s en verhalen het verslag van zijn bezoek aan Deventer.

Bij wijze van uitzondering een cd van een regionale artiest:

Oer/ Serge Epskamp. - Casco Songs, 2012. - 1 compact disc. + 1 tekst (13 p). - Bevat o.a.: Krantenwief ; Schemerbleumken en de Rivier ; Olde Hut.

Kijk hier voor meer informatie.

Tot slot twee boeken die buiten de categorie vallen van uitgaven die hier in deze rubriek besproken worden. Het gaat om fictie met een Overijssels tintje die niet wordt aangeboden via NBD/Biblion.

Van slag / Beppie van Zutphen. - Soest : Boekscout.nl, 2012. - 200 p. – ISBN 9789462060371. - € 17,95

Uit de Tubantia: Debuutroman van de in Hengelo opgegroeide Beppie van Zutphen. Ze woonde daarna in Brabant en nu sinds enige tijd in Almelo. Ze schreef eerder veel toneelstukken. De roman is gebaseerd op ervaringen van haar zoon die in Spanje betrokken raakte bij een verkeersongeval. De roman speelt gedeeltelijk in Twente, in de buurt van het Springendal bij Vasse en Ootmarsum.

De overwinning : hoe ga je verder als je leven opeens op zijn kop staat? / Margret Ester. - Boekscout, 2012. - 239 p. – ISBN 9789461760302. - € 17,95

Flaptekst: De auteur woon met haar man en haar dochter in Gramsbergen, maar is geboren en getogen in Zwolle. Vanuit haar grote passie voor sport, ze speelt rolstoelbasketbal, heeft zij deze debuutroman geschreven. Het boek gaat over Anouk, een sportief 12-jarig meisje. Ze surft, wandelt in de bergen en houdt van bergbeklimmen. Tijdens haar vakantie in Oostenrijk krijgt Anouk plotseling een ongeluk, waardoor haar leven drastisch verandert...

Overijssel koploper canons

In 2005 werd een canoncommissie ingesteld omdat de Onderwijsraad had geconstateerd dat er in het onderwijs een tekort was aan “aandacht voor de ‘canon’ als uiting van onze culturele identiteit, terwijl er juist behoefte is aan onderhoud van het collectief geheugen.”

In 2007 werd op verzoek van het ministerie van OCW een culturele en historische canon gepresenteerd die in de eerste plaats bedoeld was voor het onderwijs. De canon van Nederland telt 50 vensters: belangrijke personen, creaties en gebeurtenissen die samen laten zien hoe Nederland zich ontwikkeld heeft tot het land waarin we nu leven. De canon werd gepresenteerd op www.entoen.nu De website won in 2008 de Geschiedenis Online Prijs voor de beste themawebsite van Nederland.

In de loop van 2008 doken overal canons op, op andere terreinen en over andere onderwerpen, maar ook geschiedeniscanons van provincies, landstreken, steden en dorpen. Besloten werd om naast de landelijke canon ook een website met regiocanons in het leven te roepen.

In november 2009 ontving de IJsselacademie de opdracht van de provincie Overijssel om in samenwerking met onder meer historische verenigingen en oudheidkamers en onder leiding van Ewout van der Horst de lokale canons samen te stellen en op de website te plaatsen. Op basis van deze lokale canons komt een integrale Canon van Overijssel tot stand. De presentatie hiervan vindt plaats in het voorjaar van 2013.

Een blik op de landelijke site Regiocanons leert, dat Overijssel met afstand koploper is bij het tot stand brengen van canons van steden, dorpen of gemeenten. Op dit moment zijn er 24 geplaatst. Goede tweede is Gelderland met 14 canons en derde Noord-Holland met 10 canons. Daarna houdt het een beetje op.

Binnen nu en een half jaar komen er naar verwachting nog een aantal bij, zodat het totaal op circa 30 komt en daarmee Overijssel bijna compleet is. Maar van een aantal plaatsen ontbreekt elk nieuws over een canon: Almelo, Hengelo (wel een alternatieve canon), Raalte, Vriezenveen, Steenwijk. Niet elke plaats of gemeente heeft een grote/sterke historische vereniging. Maar in Hengelo en Almelo moeten er toch mogelijkheden zijn…

Natuurlijk is er kritiek op de canon, zowel op vorm als inhoud. De term ‘vergruizing van de geschiedenis’ kom je vaak tegen. Toch vind ik persoonlijk de regiocanon Overijssel een van de mooiste websites van de afgelopen jaren. Met behulp van het zoekvenster scrol je gemakkelijk door de geschiedenis van Overijssel en zie je bijvoorbeeld dat bepaalde onderwerpen in diverse lokale canons terugkomen. Logisch natuurlijk maar je krijgt wel alles op een rij.

Een pluim voor de IJsselacademie en de historische verenigingen in Overijssel voor dit resultaat!

Topografische kaart van 1849 (22): Vasse en Mander

Een van de meest bijzondere kaarten uit de Overijssel Collectie is de Topografische kaart van Overijssel, 1849, vervaardigd in opdracht van de provincie Overijssel. Door de systematische kartering door het Kadaster en triangulatie van Krayenhoff konden er toen voor het eerst kaarten op grote schaal gemaakt worden, die ook nog nauwkeurig waren. Deze kaart was de eerste kaart van Overijssel, waarop o.m. gedetailleerd grondgebruik en administratieve grenzen werden weergegeven. De kaart is in 32 katernen op linnen geplakt.
Deze kaart, die vrij zeldzaam is, verscheen zo'n tien jaar eerder dan de bekende Topografische Militaire Kaart.

Hieronder een katern met het gebied rond Mander en Vasse en daaronder een kaartgedeelte in detail. Klik erop voor vergroting.

In dezelfde tijd dat deze kaart tot stand kwam gaf A.J. van der Aa zijn Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden uit (1839-1851) met topografische beschrijvingen. Dit 13-delige woordenboek is tegenwoordig full-text op Google Books te vinden.

Van steden, dorpen en zelfs veel gehuchten, maar ook van rivieren en andere geografische namen is in dit naslagwerk een beschrijving te vinden, die de toenmalige situatie weergeeft. Enkele voorbeelden:
Mander
Vasse

Website ‘De Taal van Overijssel’ (2)

In april van dit jaar kondigde ik deze website al aan die a.s. maandag officieel in gebruik wordt genomen en een initiatief is van de IJsselacademie m.m.v. TwentseWelle. In april werkte nog maar 1 van de knoppen. Geluidsfragmenten met gesproken dialect uit diverse Overijsselse plaatsen konden via deze knop beluisterd worden. Die fragmenten waren afkomstig uit de database van het Meertens Instituut. Er werd een oproep gedaan aan de Overijsselse bevolking nieuwe fragmenten in te sturen. Naar nu blijkt heeft slechts een enkeling daar gehoor aan gegeven, zodat dit onderdeel nauwelijks uitgebreid is.

Dat geldt niet voor andere onderdelen. Wat is er allemaal te bekijken op de website:

- Via een kaart kan een stad of dorp aangeklikt worden. Hier kun je kiezen voor de al vermelde geluidfragmenten, voor een verhaal of gedicht in dialect en voor informatie over het specifieke dialect van betreffende plaats.
- Spelling: onder de knop ‘spelling’ staan brochures (pdf) over dit onderwerp.
- Kennisbank: In de kennisbank zijn eveneens in pdf de belangrijkste woordenboeken en studies te vinden die betrekking hebben op de verschillende streektalen van Overijssel. De knop woordenboek Overijssels-Nederlands werkt op dit moment nog niet.
- Nieuws: streektaalcursussen, actualiteiten etc.

De liefhebber kan wel wat verloren uurtjes zoet brengen op deze website!

Oude Markt ‘leukste’ plek van Enschede

Een deel van de Oude Markt (foto: Wikimedia Commons)

Alweer een ‘leukste’ verkiezing. Dit keer gaat het om de verkiezing van de leukste plek van Enschede, die gelijktijdig met het uitbrengen van het boek De 053 leukste plekken van Enschede werd georganiseerd. Zowel Enschede, noch Hengelo als Almelo kent veel echt mooie historische plekken. Die moet je eerder zoeken in de kleinere Twentse plaatsen als Oldenzaal, Ootmarsum en Borne.

Enschede heeft dit jaar al een prijs in de wacht gesleept: de lelijkste plek van Nederland. Tien plekken waren genomineerd voor de leukste plek. Er werd zo’n 3000 keer gestemd. Voetbalsupporters zetten het stadion op nummer 3, tevreden vegetariërs restaurant Het Paradijs op nummer 2 en ruim 600 notoire terraszitters de Oude Markt op nummer 1.

Kijk hier voor meer informatie.

Eind december kan heel Nederland kennismaken met de Oude Markt als het Glazen Huis van Serious Request hier staat opgesteld.

De Mars, maandblad van en voor Overijssel (12)

De Mars was een Overijssels maandblad dat tussen 1953 en 1981 verscheen en waaraan bijna alle bekende journalisten/publicisten uit die tijd meewerkten. De Mars bevatte artikelen over regionale onderwerpen op cultureel, maatschappelijk, economisch en toeristisch terrein. De vaak lange(re) artikelen geven een goed tijdsbeeld. In deze rubriek vermeld ik per jaargang een aantal artikelen over onderwerpen of gebeurtenissen uit dat jaar. Dit keer jaargang 1962.

Welke thema’s speelden er in 1962, althans wanneer we De Mars als leidraad nemen? Geen complete opsomming, maar een aantal zaken die mij opvielen.

Foto: cover decembernummeer 1962

Het woord ‘bezuinigen’ komt in de hele jaargang niet voor, wel is er veelvuldig sprake van ‘subsidie toegekend’ en soortgelijke termen. In plaats van werkloosheidcijfers worden groeicijfers vermeld. Zwolle groeit het snelst: in twee jaar tijd zijn er 1400 arbeidsplaatsen bijgekomen.

Dat wil niet zeggen dat er geen problemen zijn die om een oplossing vragen. Zo is er het ‘vraagstuk’ van de woonwagenbewoners, die nog moeten leven zonder enige vorm van voorziening (geen licht, geen sanitair, geen onderwijs etc.). Bij een bezoek aan Overijssel kondigt minister Klompé aan dat ze het woonwagenwerk uit de gemeentelijke verantwoordelijkheid haalt en dat voortaan rijk en provincie zich beleidsmatig en financieel over dit probleem gaan ontfermen.

Veel aandacht is er voor de Noordoostpolder, Emmeloord en Urk. Vanaf september 1962 behoorde de gemeente Noordoostpolder tot Overijssel. In 1986 werd het onderdeel van Flevoland.

Monumentenwet
‘Als laatste der beschaafde volkeren’ (aldus een toenmalig Kamerlid) krijgt Nederland een Monumentenwet. Daarvóór is tijdens de wederopbouwperiode mét het opruimen van de oorlogsschade ook veel erfgoed opgeruimd. Behoud van historisch erfgoed was nauwelijks een item. De wet bood wat meer bescherming tegen sloop, maar van onderhoudsplicht van eigenaren was nog geen sprake. Er waren nauwelijks financiën aan de wet gekoppeld. Uitvoering en financiering werd aan de provincie overgelaten.

Foto: Bij restauratie van de kademuren van de Burgel in Kampen, moest de Cellesbrug - ondanks dat deze op de monumentenlijst stond - verdwijnen.

Infrastructuur
In 1962 werd het tracé voor de E8 (A1) vastgesteld. Dertig jaar later was de aanleg van de weg tot aan Oldenzaal voltooid. Ook werden in dit jaar plannen bekendgemaakt voor de aanleg van twee bruggen bij Zwolle en Kampen. Deze plannen zouden resp. in 1970 en 1983 worden gerealiseerd.

Provinciale Statenverkiezingen
Vastgesteld wordt dat sinds de oorlog de taken en verantwoordelijkheden, en daarmee het budget van de provincie, fors zijn toegenomen. Door sommigen wordt gewaarschuwd dat collega-politici zwevende kiezers willen verleiden ‘tot het doen van een uitspraak (over een landelijk thema) op een moment dat zulks niet past’.
In 1962 was er nog stemplicht, wat zou kunnen leiden tot avontuurlijk stemmen door mensen die weinig met politiek op hadden. Maar geen enkele partij won of verloor meer dan 1,5 procent van de kiezers, de meeste partijen bleven binnen de 1 procent. De uitslag in Overijssel was: KVP 32,4 – PvdA 29,9 – VVD 10,0 – ARP 8,8 – CHU 8,5 – PSP 3,0 – CPN 2,9 – SGP 2,1 – GPV 0,7

Foto: Een zitting van de Provinciale Staten.

Filiaalvestigingen
Rond 1962 ligt het aantal bedrijven met nevenvestigingen op een hoogtepunt. Koploper is de confectie-industrie waar 35 Overijsselse bedrijven binnen de provincie filialen hebben gesticht en 16 filialen buiten Overijssel. Anderzijds hebben 77 bedrijven van buiten de provincie in Overijssel filialen geopend. Ook textiel- en metaalfabrieken openen tientallen nevenvestigingen.
Reden: schaarste aan arbeidskrachten. Werden tot dan toe arbeiders van elders gehaald, nu wordt het werk naar het arbeidspotentieel gebracht. Het aanwezig zijn van bedrijfsruimte, goedkope bouwgrond en financiële tegemoetkomingen hielpen ook mee om ervoor te zorgen dat menig dorp voor het eerst industrie binnen haar grenzen kon verwelkomen.

Recreatie, ruilverkaveling en landschap
Voor het eerst wordt in de Troonrede gewaarschuwd voor de nadelen van het op voortvarende wijze uitvoeren van ruilverkavelingen op basis van de Ruilverkavelingswet van 1954. In deze wet wordt nergens aandacht besteed aan het behoud van landschapsschoon. Ten onrechte, zo wordt in een redactioneel artikel en in andere bijdragen gesteld. Juist nu recreatie een grote vlucht neemt en steeds meer mensen in de toenemende vrije tijd van landschap en natuur willen genieten, verdwijnt deze op grote schaal. Ook de pas aangenomen Boswet vormt een gevaar voor bomen, houtopstanden en houtwallen die kleiner zijn dan 10 are.
De waarschuwingen van de auteurs van de artikelen laten zien dat uitspraken als ‘er was in die tijd geen aandacht voor’ niet altijd kloppen. Bijna altijd zijn er mensen die op het moment zelf de foute beslissingen aanvechten die door de meeste anderen pas later (h)erkend worden.

Foto: Kamperen in 1962

Culturele bijdragen zijn er over het Opera-gezelschap Forum, Jazz van Amerika tot Overijssel, drie jonge kunstschilders: Jan Bolink, Henk Schuring en Eef de Weerd, architect Rietveld, dirigent Paul Pella etc.

Rusluie
Sinds een jaar heeft J. Hosmar te Vriezenveen contacten met voormalige Rusluie in heel Europa. Er zijn plannen voor een reünie van Ruslandvaarders en op de zolder van de Oudheidkamer is een complete Russische afdeling ingericht. In De Mars artikelen over de Ruslandvaarders Cornelis Kruys en Wicher Berkhoff.

Losse berichten:
* De gemeenteraad van Dalfsen gaat de bromnozems met politieverordeningen te lijf.
* Borne heeft de vloek uitgeroepen over de ontelbare speel- en gokautomaten die hier nog een oase vonden. Na een korte overgangstijd is aan dit euvel thans voorgoed een eind gemaakt.
* In Enschede zijn de eerste woningen in de torenflats betrokken. Er komen er vier gereed in het Mekkelholt. Ze tellen elk 12 verdiepingen met in totaal 236 woningen. Het zijn de eerste torenflats in ons land, welke in de woningbouwsector zujn gebouwd.
* In Zwolle zal naar men verwacht aan het einde van dit jaar een record aantal woningen in aanbouw zijn. Men schat voorzichtig 1250.
* De laatste rit van de N.T.M.-tram van Steenwijk naar Oosterwolde is niet ongemerkt voorbijgegaan. Overal langs de trambaan kwamen de bewoners buiten en wuifden tegen het trampersoneel.
* In Giethoorn bewees de 100e plastic boot, die van stapel liep, dat men ook in het land van de gezellige, ouderwetse punters van moderniseren weet.
* Het TBC-sanatorium Hellendoorn zal op korte termijn verbouwd worden tot een verpleeginrichting voor psychisch gestoorde bejaarden.

Foto: De grotere Openbare Leeszalen en Bibliotheken in Overijssel kenden al een muziekafdeling. Een bibliothecaris adviseert.

Meld je favoriete geschiedeniswebsite aan!

Er kunnen weer websites aangemeld worden voor de Geschiedenis Online Prijs 2012. Deze online prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan de beste Nederlandse website over geschiedenis. De prijs, een initiatief van Archieven.nl , Historisch Nieuwsblad en het Nationaal Archief, wordt op 12 februari 2013 uitgereikt in het Nationaal Archief in Den Haag.

Het aanmelden van favoriete websites kan tot en met 14 december. De eerste tientallen aanmeldingen zijn sinds gisteren al binnen. Vanaf 15 december kan er gestemd worden op de gekandideerde sites, die stemmen mogen werven met behulp van banners etc. De winnaar van de publieksprijs krijgt € 2.500,-.

Naast het publiek wijst ook een vakjury een winnaar aan. Deze jury beoordeelt geschiedeniswebsites in drie categorieën:
- Archiefdiensten
- Verenigingen en particulieren
- Musea en Themasites

De jury kijkt onder andere naar toegankelijkheid, gebruiksvriendelijkheid, betrouwbaarheid en originaliteit. De winnaar van de juryprijs verdient de hoofdprijs: een beeldje van beeldend kunstenares Gonneke van Echten.

Kijk hier voor de winnaars in de diverse categorieën in de voorgaande zes jaren.

De website van de Historische Vereniging Hasselt is de enige Overijsselse winnaar tot nu toe. De site won in 2010 in de categorie historische verenigingen. Wel kreeg Het Kamperlijntje in 2008 een eervolle vermelding.

Wat dat betreft scoort Overijssel niet best. Op dit moment is er alleen een Overijsselse aanmelding binnen van de Historische Vereniging IJsselham. Er moeten toch meer kandidaten te vinden zijn?

Enschede in 6000 foto’s bij bibliotheek

Foto: DokLab

In de Centrale Bibliotheek Enschede wordt a.s. vrijdag een digitale fototafel onthuld, waarop foto's en video's uit het Stadsarchief te zien zijn. De digitale fototafel is een grote tablet van ruim één meter bij zeventig centimeter. Op de tablet kunnen bezoekers van de bibliotheek in zo'n zesduizend foto's van het Stadsarchief Enschede zoeken. Je kunt zoeken op trefwoord, via een tijdlijn of in speciale collecties.
De foto’s zijn voor zover mogelijk van achtergrondinformatie voorzien en kunnen met behulp van de QR-code naar de smartphone worden gedownload. De digitale fototafel (officieel: Heritage Browser) is geplaatst bij de afdeling Enschede en Regio.
Enschede is de eerste Overijsselse bibliotheek die deze mogelijkheid biedt en heeft bij de realisatie van het apparaat, waaraan ook interactieve mogelijkheden en apps gekoppeld worden, samengewerkt met DokLab Delft en het Stadsarchief Enschede.

Regionale uitgaven 2012-19

Rubriek met aanschafinformaties voor collectioneurs in de bibliotheken van Overijssel, maar uiteraard ook voor iedere belangstellende.

Ga voor bestellingen (bibliotheken) naar Bicat Wise – Titels – Besteladministratie – Kies voor IAI’s – Week 2012-47

IAI’s 2012-19

De zaak Siebrand : de omstreden dubbelrol van een drankenhandelaar in oorlogstijd / Henk de Koning ; [tekstred. Sjoerd de Jong]. - Kampen : Aerie Uitgevers Auteurs, 2012. - 141 p. – ISBN 9789078430087. - € 14,95

Uit Mijn Stad Mijn Dorp 2012-2: ‘Jan Willem Siebrand (1899-1970) uit Kampen was al voor de oorlog één van de grootste wijnhandelaren van Nederland. Iedereen wist te vertellen dat hij tijdens de bezetting had gejaagd met Rauter, de hoogste nazi-politiechef in Nederland. Maar weinigen wisten dat hij met tonnen smeergeld, drank en sigaren ook tientallen mensen uit handen van de nazi’s bevrijdde. De rechter stelde hem direct na de oorlog, vlak voordat de zaak zou dienen, buiten gerechtelijke vervolging, met heftige publieke emoties als gevolg. Het blazoen van Siebrand, die wel degelijk oorlogswinsten had gemaakt, bleef besmeurd. Maar de vraag of ‘JW’ tijdens de oorlog nu ‘goed’ of ‘fout’ was, is nimmer definitief beantwoord. De Kamper oud-journalist Henk de Koning beet zich 65 jaar na dato vast in ‘de zaak Siebrand’ die hij reconstrueert op basis van zowel bekende als jarenlang verborgen gebleven feiten.’

Armenzorg en Nabuurschap : de armvoogdij Muggenbeet / Jos Mooijweer. - Kampen : Stichting IJsselacademie, 2012. - 127 p. – ISBN 9789066972261. - € 17,50

Muggenbeet was ooit, gelegen aan een knooppunt van vaarwegen en profiterend van de turfhandel, een welvarende buurtschap. Gelegen tussen de kerken van Steenwijkerwold en Blokzijl werd de armenzorg een twistpunt tussen de diaconieën van beide kerken. Ingrijpen van de Staten van Overijssel in 1681 maakte de Muggenbeters verantwoordelijk voor hun eigen armen. Hieruit kwam de Armvoogdij Muggenbeet voort. In deze publicatie wordt de meer dan drie eeuwen oude geschiedenis van deze instelling maar ook de geschiedenis van Muggenbeet in bredere zin beschreven. Opvallend zijn de unieke en karakteristieke afbeeldingen.

Op de kroeg : belevenissen van de eeuwige student / Valentijn Stevens. - Rotterdam : Mijnbestseller.nl, 2012. - 152 p. – ISBN 9789461934222. - € 17,50

Flaptekst: In ‘Op de kroeg’ vertelt Valentijn Stevens vol humor over zijn belevenissen tijdns zijn studententijd te Enschede. Hij geeft in zijn verhalen praktische tips om om te gaan met de problemen die je als student tegen komt zoals huisgenoten die niet kunnen koken, verplicht college op vrijdagochtend, een gestolen fiets en geldgebrek. Daarnaast geeft hij meer inzicht in de reden dat studenten graag een slot op hun deur hebben, waarom ze lid worden van een vereniging, waarom je studenten nooit lui mag noemen en op welke plekken in Enschede je moet zijn als student.’

Verlichte geesten : de IJsselstreek als internationaal religieus-cultureel centrum in de late middeleeuwen / Catrien Santing ... [et al.]. - Deventer : Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek, 2012. - 74 p. – ISBN 9789080989603. - € 12,95

Teksten van vier lezingen die in het voorjaar plaatsvonden bij Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek (SAB) over het thema Moderne Devotie. Na een algemene inleiding over de vernieuwingsgeest van de Moderne Devotie door prof. dr. Catrien Santing, gaat dr. Mathilde van Dijk in op de leescultuur van de Moderne Devoten en vertelt dr. Sabrina Corbellini over het veelvuldig gebruik van boeken, ook door vrouwen, in de late Middeleeuwen. Dr. Ad Tervoort belicht tenslotte de belangrijke rol van de IJsselsteden in het laatmiddeleeuwse onderwijs.

Jaarboek Twente 2013 / Stichting Jaarboek voor Twente. - Jrg. 52, 2013. - Enschede : TwentseWelle, 2012. - 144 p. – ISBN 9789071517341. - € 14,95

Kijk hier voor meer informatie.

Textielhistorische bijdragen 52 (2012) / [red. M. Blomjous ... et al.]. - Enschede : Stichting Textielgeschiedenis, 2012. - 138 p. – ISBN 9789087043261. - € 18,50

Zoals de serietitel al aanduidt gaat het hier om artikelen op het gebied van textielgeschiedenis. Eén van de artikelen gaat over de firma Rozendaal te Enschede.

Twentse almanak voor het jaar 2013 / [auteurs: Bonne Altena ... et al. ; eindred.: Harry Nijhuis]. - 134e jrg. - Enschede : Twentse Welle, 2012. - 240 p. – ISBN 9789461901798. - € 4,95

Naast allerlei wetenswaardigheden ook verhalen en gedichten.

Prachtige foto’s

Het verhaal achter Wiki loves Monuments is voor de meesten wel bekend. Niet? Kijk hier even.

Afgelopen vrijdag zijn de prijswinnaars van de editie 2012 bekendgemaakt. Wederom prachtige foto’s waarvan ik er graag een paar op dit weblog zet. Ze zijn tenslotte rechtenvrij.

De prijswinnaar: Frederik Balhuizen. Oostelijke brug van de Hortusvijver in Amsterdam.

Tweede prijs: Johan Bakker. Nis van de Grote of Sint-Maartenskerk in Zaltbommel.

Derde prijs: Wobbe Bouma. Poldermolen Goliath in Eemsmond.

Voor meer informatie en de overige prijzen kijk hier.

Fotoalbum G.J. ter Kuile (1871-1954) beschikbaar als e-book

G.J. ter Kuile was van beroep schoolopziener en hij bekleedde tevens het voorzitterschap van de Voogdijraad. Bekend werd hij door het werk dat hij verrichtte op het terrein van de historie. Ter Kuile was mede-oprichter van de Oudheidkamer Twente, een kwart eeuw voorzitter van Overijsselsch Regt en Geschiedenis en schreef diverse belangrijke werken, waarvan dat over de geschiedenis van de havezaten van Twente het bekendst is.

Ter Kuile fotografeerde veel en verzamelde zijn foto’s in een fotoalbum dat hij van de titel ‘Tubantia’ voorzag. Het album bevat zo’n 800, veelal onbekende Twentse afbeeldingen van zo’n 100 jaar geleden. Zijn kleindochter schonk dit album onlangs aan de Oudheidkamer Twente. Door Herman Hagens werd hieruit een selectie gemaakt, waarbij de oorspronkelijke 256 bladzijden zijn teruggebracht tot een ebook van 156 bladzijden. De oorspronkelijke bijschriften zijn zoveel mogelijk overgenomen. Download het fotoboek hier.

Kijk hier voor informatie op de website van de Oudheidkamer Twente.

Meest bekeken blogposts

Ik zag dat ik deze week de 750 blogposts had gepasseerd. Dit weblog bestaat vanaf april 2008 als probeersel en vanaf oktober 2008 als ‘serieus’ blog. Af en toe is het leuk om eens te kijken naar de bezoekersaantallen per blogpost. Soms ben je verrast door het hoge aantal bezoekers en soms valt het aantal tegen. Het is van te voren moeilijk in te schatten.

Hieronder de top 5 van meest bezochte blogposts. Het gaat hierbij om z.g. unieke bezoekers, niet om acties of pageviews. Ik heb berichten over activiteiten en evenementen zoals festivals, paasvuren en boekenmarkten buiten beschouwing gelaten omdat dat meer valt onder het doorgeven van informatie. Om een indicatie te geven, de meest bezochte blogpost is van juli 2010 en werd in de afgelopen maand 480 keer bezocht.

1. Vragen en antwoorden. Over verleden, heden en toekomst van ‘vragendiensten’ van de bibliotheek.

2. Uit de Overijssel-collectie van de OBD (6): Kaarten en atlassen. De titel dekt de lading. Gewoon een opsomming van wat in de Overijssel collectie te vinden is.

3. Oude telefoongidsen en adresboeken: wie zet ze op het web? Een inventarisatie van welke van deze naslagwerken inmiddels online zijn te vinden.

4. Flickr The Commons: Eerste Wereldoorlog in beeld. Een bericht uit 2008 dat nog dagelijks bezocht wordt.

5. Website met oude schoolplaten. Blogpost uit juli 2011 over een internationale website over historic wall charts.

Welke conclusies kun je trekken? Niet zoveel, maar hierbij een poging:

- Dat er veel gezocht wordt op de combinatie ‘vragen en antwoorden’ met ‘bibliotheek’. Mag ik zeggen dat hieruit een sluimerende behoefte onder de bevolking naar boven komt? Ja, dat mag ik.
- Dat de eerste wereldoorlog een populair onderwerp is – over 2 jaar zal er een hausse aan boeken, documentaires etc. verschijnen over de Grote Oorlog zoals onze WOI in de meeste landen genoemd wordt.
- Dat veel mensen op zoek zijn naar gedigitaliseerde oude adresboeken en telefoongidsen. Er is kennelijk veel belangstelling voor, maar ze verschijnen slechts mondjesmaat op internet, al gaat er volgend jaar iets gebeuren op dat terrein.
- Dat veel mensen geïnteresseerd zijn in historische kaarten en atlassen en uit nostalgische overwegingen ook in de schoolplaten die vroeger in de klas hingen.

Topografische kaart van 1849 (21): Vriezenveen en omgeving

Een van de meest bijzondere kaarten uit de Overijssel Collectie is de Topografische kaart van Overijssel, 1849, vervaardigd in opdracht van de provincie Overijssel. Door de systematische kartering door het Kadaster en triangulatie van Krayenhoff konden er toen voor het eerst kaarten op grote schaal gemaakt worden, die ook nog nauwkeurig waren. Deze kaart was de eerste kaart van Overijssel, waarop o.m. gedetailleerd grondgebruik en administratieve grenzen werden weergegeven. De kaart is in 32 katernen op linnen geplakt.
Deze kaart, die vrij zeldzaam is, verscheen zo'n tien jaar eerder dan de bekende Topografische Militaire Kaart.

Hieronder twee katernen met het gebied rond Vriezenveen en daaronder een kaartgedeelte in detail. Klik erop voor vergroting.

In dezelfde tijd dat deze kaart tot stand kwam gaf A.J. van der Aa zijn Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden uit (1839-1851) met topografische beschrijvingen. Dit 13-delige woordenboek is tegenwoordig full-text op Google Books te vinden.

Van steden, dorpen en zelfs veel gehuchten, maar ook van rivieren en andere geografische namen is in dit naslagwerk een beschrijving te vinden, die de toenmalige situatie weergeeft. Enkele voorbeelden:
Vriezenveen
Geesteren
Sibculo

Serge Epskamp – Oer(goed)

Serge Epskamp is van oorsprong een Achterhoeker, maar is vooral populair in het noorden van het land. Dat hij in Friesland woont heeft daar waarschijnlijk mee te maken. In september verscheen zijn eerste solo-cd, getiteld Oer, genoemd naar de plek bij Ulft waar hij vandaan komt. De cd was in oktober de Plaat van de Moand bij RTV Drenthe. Oer bevat een mix van Americana, Bluegrass, Pop en akoestisch werk. Alle liedjes zijn gezongen in het Achterhoeks en geschreven over een periode van 15 jaar. Nooit van hem gehoord? Dan wordt het hoog tijd om eens kennis te maken. Luister naar Olde Hut en/of klik op de afbeelding van de website hieronder.