Twentse Taalbank: prachtig met een enkel minpuntje

Klik op de afbeelding en vervolgens op 'zoeken'.

Drie jaar geleden schreef ik een blogpost over de oprichting van de Twentse Taalbank, die van diverse kanten subsidie had ontvangen en alle ‘uitingen’ van Twents dialect in kaart zou gaan brengen. De Twentse Taalbank, een initiatief van de Oudheidkamer Twente en conservator Goaitsen van der Vliet is nu online gegaan.

Er zit veel informatie in de database maar het duurt even om er achter te komen hoe de gegevens aan het bestand te ontfutselen. Je kunt kiezen voor de eenvoudige zoekstructuur, waarbij je op voor- of achternaam of op woord uit titel of beginregel kunt zoeken. Bij ‘woord uit titel’ horen ook de namen van bands, cabaretgezelschappen etc. Er is best veel te vinden maar niet alles komt meteen te voorschijn. Zoek je bij ‘namen’ op Gait oet ’t Klooster of Gerard Kemerink dan vind je niet de LP Bokk’nkuur’n en andersom vind je niet de naam Kemerink.

Uiteindelijk kun je alles vinden via uitgebreid zoeken, maar hier weer zoveel velden die je in kunt vullen, dat je goed moet kijken wat je wel en niet invult. Duidelijk is wel dat er heel veel tijd en moeite is gestoken in het beschrijven van de ‘uitingen’ (verhalen, gedichten, liedjes, artikelen, advertenties, notities, etc.). Per item wordt informatie toegevoegd over genre, soort inhoud, voertaal, samenstelling, totstandkoming, datum etc. Gekleurde vakjes geven het Twentse gehalte van het item aan. Heel veel informatie dus en dat valt zeer te prijzen.
Nadeel van dit soort databases is (weet ik uit eigen ervaring) dat je niet kunt bladeren. Er is geen alfabetische lijst op personen, LP’s, titels, periodieken etc. Het overzicht ontbreekt zo. Bovendien kun je niet zoeken op willekeurig woord binnen de gehele tekst.

Een deel van het materiaal is gedigitaliseerd, d.w.z. sommige teksten zijn gescand en staan online evenals een aantal muziek- en geluidsfragmenten. De gekleurde knoppen die aangeven of er iets te lezen of te beluisteren valt moet je bij toeval tegen komen. Het op grote schaal toevoegen van gedigitaliseerd materiaal zal volgens mij een grote meerwaarde opleveren.

Conclusie: De Twentse Taalbank is een prachtige zeer goed gevulde database waar veel zorg en deskundigheid aan te pas is gekomen, maar die in de toekomst nog wat publieksvriendelijker ontsloten zou moeten worden.

Dinkelland winnaar Gemeentelijke Landschapsprijs 2013

De gemeente Dinkelland is winnaar van de Gemeentelijke Landschapsprijs 2013. Landschap Overijssel reikt deze prijs jaarlijks uit aan een gemeente die zich op een bijzondere wijze heeft ingezet voor behoud, beheer en ontwikkeling van het landschap. Dit jaar waren de gemeenten Dinkelland, Hardenberg en Wierden kanshebbers.

(foto: Landschap Overijssel)

Motivatie van de jury: 'Dinkelland heeft zich onverstoorbaar ingezet voor het landschap. Dit resulteerde in mooie projecten als Grootschalig boeren in kleinschalig landschap, de Natuurmeetlat en het Casco-beleid voor landschapselementen. In Dinkelland is ook volop meegedaan aan de provinciale projecten Streekeigen huis en erf en Groene en Blauwe Diensten. Vanuit het belang van heel Noordoost-Twente worden de buurgemeenten actief betrokken en worden waar nodig andere organisaties en bedrijven ingeschakeld.'

De jury bestaat uit vertegenwoordigers van Landschap Overijssel, Het Oversticht, Provincie Overijssel en de wethouder van de winnende gemeente in het voorgaande jaar.
De prijs bestaat uit een plaquette en een geldbedrag van vijfduizend euro en wordt mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij.

Eerdere prijswinnaars:
2012 Enschede
2011 Steenwijkerland
2010 Staphorst
2009 Deventer
2008 Hellendoorn
2007 Enschede

SAB zet Moderne Devotie in de etalage

Vanaf vandaag is de Digitale Etalage Moderne Devotie op internet te bekijken. Welke devotie? Moderne devotie, het belangrijkste erfgoed van Overijssel. De beweging van Geert Grote en Thomas a Kempis, die opkwam in Deventer en Zwolle aan het eind van de veertiende eeuw, stelde misstanden in de kerk aan de kaak en liet zien hoe het wel moest: delen in gemeenschap, toewijding, naastenliefde, verinnerlijking, gelijkwaardigheid, gastvrijheid. De belangstelling voor de Moderne devotie bloeit de laatste tijd weer op.

Digitale etalages zijn informatie portals (themawebsites) van bibliotheken. Centraal staan de unieke collecties van bibliotheken, waaronder dus die van Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek in Deventer. Waarom SAB deze digitale etalage heeft ontwikkeld staat op de site zelf te lezen: 'Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek (SAB) heeft een flinke collectie opgebouwd van boeken uit de tijd van en over de Moderne Devotie, zoals boeken van de zusters en broeders van het Gemene Leven . Dit prachtige, waardevolle en interessante bezit wil SAB graag laten zien. Vóór het Google-tijdperk deed de bibliotheek dat door van de boeken titelbeschrijvingen te maken, die konden worden opgezocht en teruggevonden via de catalogus. Tegenwoordig toont SAB dat materiaal veel liever, geplaatst in een context, via een digitale etalage. De digitale etalage is als het ware een vitrine om de nieuwsgierigheid van voorbijgangers te wekken en ze naar binnen te lokken om al dat moois te aanschouwen.'

Regionale uitgaven 2013-14

Rubriek met aanschafinformaties voor collectioneurs in de bibliotheken van Overijssel, maar uiteraard ook voor iedere belangstellende.

Ga voor bestellingen (bibliotheken) naar Bicat Wise – Titels – Besteladministratie – Kies voor IAI’s – Week 2013-39

IAI’s 2013-14

Kind van het Twentse platteland / Josine Pouwels. - Uitgeverij Heinink, 2013. - 116 p. – ISBN 9789491640094. - € 17,65

Historica José Pouwels schreef een deels geromantiseerd maar waargebeurd verhaal over het leven op het platteland in Albergen in de periode rond de Tweede Wereldoorlog. Hoofdpersonen zijn een meisje en een jongen, buurkinderen, op dezelfde dag geboren, tussen wie de liefde ontluikt. De schrijfster verrichtte grondige research (onder meer bij haar moeder) om de tijdgeest te kunnen vangen. De dialogen zijn in dialect weergegeven.

De dief van Deventer / René Berends. - Deventer : Corps 9 Publishers, 2013. - 55 p. – ISBN 9789079701216. - € 6,95

Op een voorjaardag in 1683 rijden Anna en Jan op de hessenwagen van hun vader mee naar Deventer. Als ze 's avonds in herberg 't Hemeltje zijn, in de buurt van Bathmen, valt plotseling Anton Kortenhorst, een marskramer uit de buurt, zwaargewond binnen. Hij is overvallen. Bij toeval ontdekken Anna en Jan op de jaarmarkt in Deventer de man die de marskramer overvallen heeft. Gaan Anna en Jan ervoor zorgen dat de schout en zijn rakkers de overvaller zullen oppakken? In het tweede deel van dit verhaal wordt beschreven hoe Deventer er in de zeventiende eeuw uitzag. Dit boekje is het eerste deel in de reeks Historische Kinderboeken over Deventer en een initiatief van de Stichting Deventer Onvoltooid Verleen Tijd.

Het Schaepman mysterie: een spannend jeugdavontuur / Frans Hendriksen ; [tek.: Frans Draaijer ; ed.: Martine Van der Reijken]. - Hengelo : Artisan, 2013. - 151 p. – ISBN 9789082060003. - € 12,50

Dit boek werd al eerder op AI aangeboden. De AI-tekst luidt: ‘Daan redt Lisa uit een wak, maar komt hierdoor zelf in de problemen. Lisa belandt in het ziekenhuis. Daan zoekt haar steeds stiekem op en zo raken ze bevriend. Als Lisa herstelt is, vinden ze op de zolder van het oude gebouw 'De Eeshof' een oud kistje met vreemde voorwerpen. Heeft priester Herman Schaepman, beroemde inwoner van Tubbergen er iets mee te maken? Wanneer ze dat proberen uit te zoeken, verschijnen er kapers op de kust en beleven ze spannende avonturen. Eerste jeugdboek van de Tubbergse schrijver, waarin werkelijkheid en fictie samen gaan. Hij weet de spanning goed op te voeren. Dat zal de lezers zeker aanspreken. Het verhaal is in prettig leesbare, korte zinnen geschreven, met veel spreektaal. Het bevat interessante informatie met Rooms-Katholieke achtergrond. Vanaf ca. 10 jaar.’

Groeten uit Zwolle: Zwollenaren op de foto: kroningsjaar 2013. - Zwolle : Stichting Groeten uit Zwolle, 2013. - 67 p. - € 14,95

Op 13 en 20 april 2013 stond een speciale foto set met een troon op de Grote Markt en werden ruim 1200 Zwollenaren op de troon gefotografeerd. Op een later tijdstip werden bekende Zwollenaren vereeuwigd op diverse herkenbare locaties in Zwolle. Op 19 juni 2013 bezochten koning Willem Alexander en koningin Maxima Zwolle en overhandigde Jan Boertien namens alle Zwollenaren dit fotoboek aan Zijne Majesteit Willem-Alexander.

100 jaar leven en wonen: Wetering, Muggenbeet, Nederland en de Kikkerij / [eindred.: Erica Zwanenburg ; onderzoek en red.: Gilia Hanskamp ... et al. ; teksten: Erica Zwanenburg ; bew. krt.: Marieke Smit]. - Plaatselijk Nut Wetering en omstreken, 2013. - 216 p. – ISBN 9789082054804. - € 28,-

Per pand (huis, boerderij of ander gebouw) is er een hele bladzijde beschikbaar voor uitgebreide historische informatie: wie woonden er vanaf 1913, welke veranderingen/verbouwingen hebben plaatsgevonden etc. Ook worden foto’s getoond van de panden en bewoners. Tussendoor staan biografische schetsen, interviews en artikelen over bijzondere onderwerpen. Het totaal geeft een prachtig beeld van leven en wonen in een viertal buurtschappen in het waterrijke gebied ten noordwesten van Giethoorn.

Een mens is pas vergeten, als zijn naam vergeten is / Gerrit Alink, Eddy Gruppen, Duco Hoek ... [et. al.]. - Goor : Stichting Stolpersteine, 2013. - 52 p. - € 10,-

De Stolpersteine, letterlijk struikelstenen, zijn gedenksteentjes, die de mensen die op grond van ras, religie of seksuele geaardheid door de nazi's in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord, een gezicht geven. Ze worden geplaatst voor de huizen waar de mensen hebben gewoond, in dit geval in Goor. In dit boek is in het eerste deel het (Europese) project Stolpersteine beschreven, van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Daarna wordt de geschiedenis weergegeven van de Joden in Goor en de persoonlijke verhalen van de zestien Goorse slachtoffers. Waar woonden ze, hoe leefden ze, waar werden ze vermoord. Zie ook: Stolpersteine http://transisalania.blogspot.nl/2013/07/stolpersteine.html

Het Geheugen van Enschede-Zuid

Onlangs verscheen het boekje Verhalen uit Enschede-Zuid. Hierdoor werd ik attent gemaakt op de al langer bestaande en wat mij betreft mooie website Geheugen van Enschede-Zuid.

Er ontstaan steeds meer websites van en over (stads)wijken. Vaak bevatten deze actuele informatie en meestal een paar webpagina’s over de geschiedenis van de wijk. Het Geheugen van Enschede-Zuid bevat heel veel geschiedenis. Behalve historische schetsen ook foto’s, video’s (interviews met bewoners) en vooral veel verhalen.

Zo’n website is uiteraard het meest interessant voor bewoners, maar omdat b.v. de bouw van de Wesselerbrink al weer bijna 50 jaar geleden van start ging, zijn er ook veel oud-bewoners. Kinderen die opgroeiden in Enschede-Zuid en nu meestal elders wonen vinden veel herkenbaars op de site.
Maar de verhalen (inclusief de reacties van (oud)bewoners) en de video’s zijn ook interessant voor niet-Enschedeërs omdat ze de tijdgeest terughalen van de jaren 60, 70 en 80.

Luchtfoto’s uit de Tweede Wereldoorlog online

De afdeling Speciale Collecties van Wageningen UR (WUR) bibliotheek heeft meer dan 90.000 luchtfoto’s van Nederland, gemaakt door de Royal Air Force (RAF) tijdens de Tweede Wereldoorlog online geplaatst.

Door in te zoomen op de foto’s krijg een mooi beeld van hoe Nederland eruit zag in de jaren 1943-1947. De wederopbouw moest nog beginnen, dus de steden en dorpen waren nog een stuk kleiner toen. De meeste foto’s zijn gemaakt in de periode van september 1944 tot mei 1945. De schaal varieert tussen 1 : 5.000 en 1 : 73.500; het meest gebruikelijk is 1: 7.600 tot 18.000.

Klik op de afbeelding hierboven om naar de website te gaan. Daar staan ook de aanwijzingen voor het bekijken van de kaarten. Klik op ‘Discover and view’ en selecteer daarna b.v. een bepaalde locatie via provincie, plaats etc.

Kies de mooiste museumstukken van Deventer

Vanaf 23 november is in Museum de Waag de tentoonstelling ‘Deventer Favorieten’ te zien. Wat er dan te zien zal zijn wordt democratisch bepaald. Iedereen mag namelijk een stem uitbrengen, zelfs meer dan één.
Naast de gebruikelijke topstukken op het gebied van geschiedenis en kunst, die elke plaats met een groot historisch verleden bezit, zijn er in Deventer ook stukken die te maken hebben met het industriële verleden of met specifieke verzamelingen zoals verpakkingsblik en speelgoed.

Op de website van het Historisch Museum staan staan zo’n 300 Deventer Favorieten waarop in 6 categorieën gestemd kan worden. Kijk op de website voor de stemprocedure.

Voorbeelden van Deventer voorwerpen die een verhaal vertellen over de geschiedenis van de stad, stadsgezichten en andere kunst, speelgoed, maar ook Deventernaren: het uithangbord van Bussink Deventer koek, een conservenblik boerenkool met worst van Linthorst, een affiche van Auping, een teddybeer, keeper Leo Halle, bijgenaamd de ‘leeuw van Deventer’, meestervervalser Han van Meegeren of de grondlegger van de Moderne Devotie Geert Groote.

Mediagrafie (8): Kampen

In de jaren tachtig werkte ik mee aan het samenstellen van bibliografieën en catalogi in gedrukte vorm over voornamelijk Overijssselse onderwerpen. Bibliografieën verschijnen bijna niet meer. Er is ook zoveel meer informatie te vinden dan alleen gedrukte materialen. Hierbij een ‘aanzet tot een mediagrafie’, ditmaal van Kampen. Wie aanvullingen heeft, graag….

Informatie over Kampen is uiteraard te vinden op Plaatsengids en Wikipedia.

Geschiedenis van Kampen
De Canon van Kampen, een geschiedenis van Kampen in vijftig vensters.
De Kamper Almanak bevat veel artikelen over de geschiedenis van Kampen. Vanaf 2000 staat de Kamper Almanak online. De overige jaargangen zijn ontsloten door middel van een register.
Op InZicht is een historische stadswandeling door Kampen te maken.
Zoek in MijnStadMijnDorp op ‘kampen’
Deelonderwerpen:
Het Kamperlijntje
Kamper Kogge
Kamper stadspoorten

Plaatsbeschrijvingen
A.J. van de Aa – Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden (1851)
Kampen’s heden en verleden
Kampen in 1912
Kampen in 1925

Foto’s – films
Beeldbank Gemeentearchief Kampen
Fotocollecties Frans Walkate Archief (niet online)
Kampen in oude ansichten
Beeldbank Historisch Centrum Overijssel (foto’s en films)
Fotoarchief Peter Leeuwen
Beeldbank Rijksdienst Cultureel Erfgoed
Kampen in 1923 (Haghe film)

Romans en verhalen die zich (gedeeltelijk) afspelen in Kampen.

Boeken, tijdschriften, dvd’s etc. over Kampen (zoek op Kampen)

Kampen in historische kaarten
Kaart van Kampen en omgeving (1849)

Kampen in de krant
Kranten in Gemeentearchief Kampen (niet online, wel ontsloten per artikel)

Dialect van Kampen (voorbeelden)

Bekende Kampenaren van vroeger en nu (vul bij plaats Kampen in)

Genealogie

Kamper familienamen
Typisch Kamper familienamen, waarvan in 1947 meer dan de helft van de naamdragers in Kampen woonde – de zogenaamde ‘kernnamen’ in het Nederlands Repertorium van Familienamen (eerst totaal Overijssel, dan Kampen):
Abma (58-55), Bastiaan (186-103), ter Burg (108-84), Diender (167-104), Dillen (60-40), v. Dooren (56-32), v. Dorp (51-37), Duitman (51-44), Fien (52-47), Grootjen (67-65), Hellendoorn (74-38), Holtland (70-38), Hup (61-50), Kanis (213-147), Karel (115-75), Knoeff (53-34), Koek (66-40), Kranenburg (71-48), Kroneman (63-42), Kwakkel (173-87), v. Mierlo (78-45), de Munnik (110-55), Netjes (60-31), Plender (81-57), Reumer (76-56), Schilder (124-103), Schinkel (185-98), Schrijer (60-41), Selles (230-144), Siebrand (84-53), Sleurink (218-163), Sollie (95-92), Spaan (56-38), Tennekes (78-63), Teune (50-36), v.d. Weerd (466-250), Woning (102-72), v. Zuthem (62-43), Zwanepol (95-82)

Genealogische bronnen in het Gemeentearchief Kampen

Genealogisch bronmateriaal
Ga naar: Diversen – Regionale bestanden – Digitale bronbewerkingen (link in de tekst) – Overijssel – internet.

Bouwjaar van buurten en gebouwen te zien op nieuwe website

Klik op de kaart hierboven om te navigeren

Weer een nieuwe themakaart: in één oogopslag kunnen zien waar zich het oudste deel van een stad of dorp bevindt. Elk gebouw is van een kleur voorzien met behulp van de database Basisregistraties Adressen en Gebouwen van het Kadaster. Hoe roder de kleur hoe ouder de gebouwen zijn, hoe blauwer hoe nieuwer. De kaart werd gemaakt door Waag Society. De visualisatie is een mooi voorbeeld van wat het aan elkaar knopen van open data kan opleveren. Lees er hier meer over.

Zo kun je makkelijk de oude binnensteden van Deventer, Zwolle en Kampen herkennen en zie je in donkerblauw de meest recent gebouwde wijken aan de rand van deze steden. Je herkent de wederopbouwwijken aan de donkergele kleur en ziet dat bepaalde (delen van de) wijken herbouwd zijn (donkerblauw). Alles van voor 1800 heeft dezelfde kleur (bruin). Door op een pand te klikken verschijnt er informatie over het bouwjaar, de oppervlakte en de functie (huis, openbaar gebouw etc.).

Mindere punten zijn dat de kaart nogal trilt tijdens het navigeren (bij het inzoomen verdwijnt dat weer) en dat er geen straten of andere herkenningspunten zijn toegevoegd. Toch is dit een mooie basis die nog verder uitgebouwd zou moeten worden.

Toeristische tijdmachine op Geschiedenis 24: 100 historische reisjes door Nederland

Klik op de kaart hierboven om te zoeken naar filmbeelden.

Geschiedenis 24 is een rijke bron voor wie oude films zoekt op welk (historisch) gebied dan ook. Al vaker heb ik op dit weblog gewezen op films met beelden van Overijsselse plaatsen uit de vorige eeuw. Deze ‘toeristische reisjes’ in filmbeelden staan nu overzichtelijk verzameld op een kaart van Nederland.

Overijsselse plekken en gebeurtenissen die in de eerste helft van de 20ste eeuw zijn vastgelegd en via de kaart te vinden zijn: Landskampioenschap Sportclub Enschede (1926), Paasstaakslepen in Denekamp (1929), Vlöggeln in Ootmarsum (1942), Krishnamurti in Ommen (1924), Go Ahead Deventer speelt om het kampioenschap van Nederland (1923), Staphorst in 1921, Kampen in 1920, Maken van rolmaten in Genemuiden (1914), Motor- en voetbalwedstrijden in Steenwijk (1922).

Natuurlijk is er uit andere provincies ook genoeg te zien.

A.s. weekend weer Monumentendag

Het kan bijna niemand ontgaan zijn. A.s. weekend is het weer Monumentendag. Duizenden monumenten in Nederland zijn dit weekend gratis toegankelijk voor publiek, hiermee is het één van de grootste culturele evenementen van Nederland.

Dit jaar is gekozen voor het thema Macht & Pracht. Dat betekent speciale aandacht voor verschillende soorten macht, en de pracht die daar in Nederland uit voortkwam, te zien bij kastelen, stadspaleizen, grachtenpanden, buitenplaatsen, maar ook bij kerken, rechtbanken en gebouwen van openbaar bestuur.

Welke monumenten zijn in Overijssel geopend? Klik op het kaartje hieronder.

Almar Otten geeft kijkje in het leven van een thrillerauteur

Ik ben een fan van Almar Otten en met mij nog een flink aantal ‘ingewijden’. Voor zijn historische thrillers mocht hij lovende kritieken en mooie prijzen ontvangen. Toch is er een groot potentieel aan lezers dat hem niet kent. Otten heeft een full-time baan en een gezin en gebruikt bijna al zijn vrije tijd voor het schrijven. Wanneer een boek uitkomt zou het (ook door hem) gepromoot moeten worden, maar daar is geen tijd voor en bovendien houdt hij niet van zelfpromotie. De verkopen van Blauw Goud (toch winnaar van de Diamanten Kogel) blijken tegen te vallen. Om de vicieuze cirkel te doorbreken komt Almar Otten met iets geheel nieuws. Hij is gisteren een blog gestart over de gang die zijn nieuwe boek gaat maken (althans dat is de bedoeling) van manuscript tot bestseller. Het wordt een Real Life soap in blogvorm. Hij gaat schrijven over een half jaar voorbereiding voor de lancering van zijn boek en zal daarna verslag doen over hoe het wordt ontvangen door de lezers, de pers en de handel.’Daarbij moet hij allereerst barrières bij zichzelf overwinnen, met name wanneer het gaat om het inzetten van sociale media en het persoonlijk op moeten komen draven waar dat nodig is.
Er zijn natuurlijk slechte boeken die bestsellers worden en tal van goede boeken die slecht verkopen. Daar lijkt weinig aan te doen te zijn. Een moedig besluit van Almar Otten om zich niet bij dit feit neer te leggen.

Tot mijn schande moet ik bekennen dat ik alleen het laatste boek Jeugdzonde zelf gekocht heb. Ik kon niet wachten. De afstammeling en Blauw goud – evenals de vier ‘politieromans’ – heb ik via de bibliotheek gelezen. Ik zit natuurlijk dicht bij het vuur. In mijn voordeel pleit dat auteurs daar in ieder geval nog leengeld voor ontvangen – voor hen waarschijnlijk veel te weinig, voor de bibliotheken een aderlating. Maar zijn boeken en die van alle thrillerschrijvers zijn ook makkelijk (il)legaal b.v. via Spotnet te downloaden. In de vakantietijd vindt er een grote uitruil van titels plaats onder bezitters van e-readers en daar zijn vooral thrillercijfers de dupe van.

Een bestseller kun je ‘afdwingen’ als je Heleen van Royen heet. Zij en haar uitgever voeren een uitgekiende publiciteitscampagne. Maar ze krijgt ook veel gratis support: interviews in vrijwel alle kranten en bladen en ze wordt gevraagd voor elk tv programma dat zich er voor leent.
Soms moet je als schrijver gewoon geluk hebben. Zou Ventoux ook zo’n zomerhit geweest zijn als Bert Wagendorp zijn boek niet uitgeroepen had zien worden tot Boek van de Maand in DWDD?

Ik ben benieuwd en gun Almar Otten zeker een bestseller. Voor wie ook benieuwd is, lees hier een interview over zijn nieuwe blog en bekijk hier de eerste aflevering.

Topografische kaart van 1849 (31): Denekamp

Een van de meest bijzondere kaarten uit de Overijssel Collectie is de Topografische kaart van Overijssel, 1849, vervaardigd in opdracht van de provincie Overijssel. Door de systematische kartering door het Kadaster en triangulatie van Krayenhoff konden er toen voor het eerst kaarten op grote schaal gemaakt worden, die ook nog nauwkeurig waren. Deze kaart was de eerste kaart van Overijssel, waarop o.m. gedetailleerd grondgebruik en administratieve grenzen werden weergegeven. De kaart is in 32 katernen op linnen geplakt.
Deze kaart, die vrij zeldzaam is, verscheen zo'n tien jaar eerder dan de bekende Topografische Militaire Kaart.

Hieronder een gedeelte van de kaart dat het gebied noordwestelijk van Oldenzaal bestrijkt. Daaronder een kaartgedeeltes in detail. Klik erop voor vergroting.

In dezelfde tijd dat deze kaart tot stand kwam gaf A.J. van der Aa zijn Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden uit (1839-1851) met topografische beschrijvingen. Dit 13-delige woordenboek is tegenwoordig full-text op Google Books te vinden.

Van steden, dorpen en zelfs veel gehuchten, maar ook van rivieren en andere geografische namen is in dit naslagwerk een beschrijving te vinden, die de toenmalige situatie weergeeft. Enkele voorbeelden:
Denekamp
De Lutte

Vernieuwde website Het Kamperlijntje

Geen heet van de naald nieuws, want de vernieuwde website over het boemel-spoortraject Kampen-Zwolle werd al meer dan 3 maanden geleden gepresenteerd, maar is nu pas door mij ontdekt.

De oude website kende ik wel. Deze kreeg in 2008 een eervolle vermelding Beste historische themawebsite bij de verkiezing voor de (toen nog) Archieven.nl Prijs, de tegenwoordige Geschiedenis Online Prijs. Mooi dat je deze voormalige website nog steeds op de nieuwe site kunt bekijken.

De nieuwe website bevat bijzonder veel informatie, te veel om op te noemen. Dus kijk zelf door op de afbeelding hierboven te klikken.

Overijssel 1880-1940 (3): Per auto en te voet (1919)

Gedurende enkele decennia, grofweg tussen 1880 en 1940 waren geïllustreerde ‘VVV-gidsen’ populair. Ze verschenen tegelijk met het opkomend toerisme en bevatten – en dat maakt ze interessant – vaak uitgebreide plaatsbeschrijvingen. Ze werden uitgegeven door plaatselijke verenigingen voor vreemdelingenverkeer, door de ANWB of door uitgevers die zich speciaal toelegden op het uitgeven van deze gidsen. In de Overijssel Collectie van de OBD bevinden zich tientallen van deze gidsen, waarvan er een aantal te zeldzaam en/of kwetsbaar zijn om uit te lenen.
We hebben ze gescand en op het weblog Overijssel – Plaatsbeschrijvingen 1880-1940 gezet. In deze rubriek telkens aandacht voor één van deze gidsen.

Per auto en te voet werd in 1919 door de ANWB uitgegeven. De gids bevatte specifieke auto-wandeltochten, een typisch fenomeen uit die tijd. De routes gingen van A naar B en wandelaars hoefden niet weer op de plaats van vertrek uit te komen. Ze werden n.l. per auto afgezet door de chauffeur en later weer opgepikt. Degenen die zich in 1919 een auto konden veroorloven hadden meestal ook een chauffeur in dienst.
De gids bevat een lange autoroute door delen van Utrecht, Gelderland en Overijssel, waarbij langs de route een 40-tal wandelingen zijn uitgezet, waaruit men kan kiezen.
In 1927 verscheen nog een tweede uitgebreide en vermeerderde druk van Per auto en te voet.