Top 5 meest bekeken blogposts 2016

Net als vorig jaar hier weer een lijstje van meest bekeken blogposts. Veel bezochte rubrieken als De Overijsselse boekenplank, Boekenmarkten in Overijssel, Festivals in Overijssel etc. laat ik buiten beschouwing.

De Top 5 is dan als volgt:

De groei van Overijsselse plaatsen tussen 1900-2015 op YouTube bekijken
Nieuwe websites met (historische) kaarten en plattegronden trekken altijd veel bezoekers. Wie in geschiedenis is geïnteresseerd heeft ook hier belangstelling voor.



Nieuwe website met historische kaarten: Navigeren door 16e-eeuws Nederland
Hier geldt hetzelfde als voor de blogpost hierboven.

Update van online oude adresboeken en telefoongidsen
Nog steeds een groot hiaat bij de digitalisering van oorspronkelijk bronnenmateriaal. Al blijkt uit deze blogpost dat er ook al heel wat ontsloten is.

De barones en de dominee, een verboden liefde in de 19de eeuw
Blijkbaar maakt de titel nieuwsgierig. Een mooi door Wim Coster verteld verhaal, geheel gebaseerd op historische feiten.

André Manuel over Tukkers, FC Twente en Grolsch
Voor wie deze weergave van een hilarisch optreden van André Manuel onverhoopt nog niet gezien heeft ...

Film d'Oale Markt Enschede 1860-2015 op Eerste Kerstdag bij RTV Oost

De film werd al tientallen keren vertoond in Enschede en staat nu voor Eerste Kerstdag op het programma bij RTV Oost om 20.00 uur en 23.00 uur. Film is misschien niet helemaal het juiste woord. Regisseur Peter Scholten bekeek duizenden foto's die door de tijd heen gemaakt zijn van het centrum rondom de Oude Markt en construeerde hiermee het verhaal van Enschede in de film 'd'Oale Markt 1860 - 2015'.
Acteur Laus Steenbeeke doet de stadsgeschiedenis uit de doeken, terwijl vele archieffoto's het verhaal visueel ondersteunen. De film is rijk aan verhalen, fragmenten, anekdotes, nieuwsfeiten, muzikaal gecomponeerd tot een geheel. De locatie heeft betekenis voor veel mensen, maar de film zal ook kijkers aanspreken die de plek niet kennen. De Oale Markt 1860 - 2015 deed mee aan de Gouden Kalf Competitie 2016.



Video hierboven: Peter Scholten vertelt over zijn film bij RTV Oost

Kerstnummer van gratis online tijdschrift 'Van over de Iessel' is uit

Het gratis online tijdschrift Van over de Iessel heeft een speciaal kerstnummer laten verschijnen met verhalen en gedichten in dialect. Wie in de stemming wil komen voor een oalerwetse kerst vindt hier genoeg geschikt materiaal.
Je kunt een gratis abonnement nemen op dit tijdschrift dat vier keer per jaar verschijnt. Dat kan hier.

Verkiezing Overijssels Boek van het Jaar en Skriefwedstried

In mei 2017 vindt Overijssel Verwoord plaats. Tijdens deze verkiezingsavond worden het Overijssels Boek van het Jaar 2016 in de categorieën fictie en non-fictie en de winnaar van de Schriefwedstried bekend gemaakt. Het is tot en met 22 januari mogelijk een boektitel aan te dragen voor de boekenprijs en tot en met 31 maart kan men een streektaalverhaal insturen. Overijssel Verwoord wordt georganiseerd door Rijnbrink, Athenaeumbibliotheek en Bibliotheek Deventer, Netwerk van Overijsselse Bibliotheken en Provincie Overijssel.

Aanmelden boeken
Wil je er zeker van zijn dat jouw favoriete boek in aanmerking komt? Je kunt een boek voordragen voor zowel de fictie als non-fictie categorie. Het aanmelden kan hier. Uit de aangemelde titels stellen juryleden een short list samen, waaruit zij een winnaar kiezen.

Aanmelden dialectverhaal
Het thema van dit jaar is "Onder ’n droad deur vretten”. Kijk hier voor alle informatie over deze schrijfwedstrijd.

Kijk hier voor de winnaars van vorig jaar.

50 jaar dagbladjournalistiek in 'De Zwolse' van Willem van der Veen

Zo’n 15 jaar geleden maakte ik een overzicht van ooit verschenen Overijsselse kranten, voor zover nog te achterhalen. De met afstand oudste krant bleek de in 1790 opgerichte door Tijl uitgegeven Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant te zijn, die vanaf 1972 verscheen onder de titel Zwolse Courant. Tot 1988 bleef Tijl de uitgever. Dit is uniek. Geen enkele krant in Nederland werd zo lang door dezelfde uitgever uitgebracht. Wegener werd de nieuwe eigenaar, in 2002 werd de stadsredactie in Zwolle opgeheven en verdween de aloude naam Zwolse Courant. De Stentor was de opvolger. Wegener werd ook weer opgekocht en nu lezen we in veel Nederlandse regio’s allemaal het Algemeen Dagblad met een regionaal katern.

Boven: De auteur Willem van der Veen (rechts) in 1953 aan het werk voor het Nieuw Kamper Dagblad. Naast hem Hendrik van Heerde van het concurrerende Kamper Nieuwsblad. De laatste zou onder pseudoniem Havanha de populaire serie over Garriet Jan en Annechien publiceren.

Willem van der Veen heeft als journalist de laatste vijftig van de bijna 200 jaar Zwolse stadsredactie meegemaakt. Hij schetste in 11 boeiende artikelen in het Zwols Historisch Tijdschrift de geschiedenis van de krant. Deze artikelen zijn nu gebundeld en worden als e-book en als pdf aangeboden. Ik kocht de laatste voor € 3,99. En ik had er geen spijt van. Ik heb het in één ruk uitgelezen, als was het een spannende thriller.

In de eerste negentig pagina’s wordt de geschiedenis van Tijl tot 1950 beschreven, daarna vertelt de auteur uit eerste hand. Zo van het Gymnasium kon hij in 1951 aan de slag als (leerling)-journalist. Een opleiding bestond nog niet. Je leerde het vak in de praktijk. Je begon met het verslaan van vergaderingen en begrafenissen. In de jaren zestig begon hij een muziek-rubriek. De langste tijd van zijn werkzame leven was hij redacteur kunst, muziek, toneel etc.
In het persoonlijke verhaal van Willem van der Veen klinkt ook de tijdgeest door die de decennia tussen 1950 en 2000 kenmerkten. De jaren vijftig: ‘Zoete herinneringen aan een knusse, gemoedelijke, overzichtelijke tijd en tevens aan een archaïsche manier van journalistiek bedrijven’.
In die jaren en daarna kwamen journalisten van de diverse kranten en weekbladen elkaar tegen bij lokale gebeurtenissen, vergaderingen, uitvoeringen etc. En de café’s in de Zwolse binnenstad fungeerden ook als ontmoetingsplek voor de reporters. Een mooie tijd. Dat was voorbij toen de krant eind jaren zestig vanuit de binnenstad naar een industrieterrein verhuisde. ‘Ruim een decennium later werd het er nog saaier op toen ze niet meer achter hun digitale schermpjes waren weg te branden’.

Het einde van de zelfstandigheid van de krant kwam in de jaren tachtig in zicht. (Aangetrouwde) leden van de familie Tijl hadden altijd een één- of tweemans directie gevoerd. Totdat ‘het bedrijf werd bestuurd door een heel bataljon directieleden. De nieuwe baasjes wisselden elkaar af als regenbuien in een natte herfst, evenals hun dikke auto’s’.
Plots in 1988 werden personeel en ondernemingsraad overrompeld door de mededeling van de directie dat het aloude Tijl was gefuseerd (lees: overgenomen) door Wegener.

Aan het boek zijn nog drie bijdragen toegevoegd over de jongste twee decennia, geschreven door Janine Stougie, George Huisman en Ron Maat, die alle drie recent gestopt zijn als journalist voor de Stentor.

Foto boven: De offset-rotatiepers was jarenlang de trots van het bedrijf. Niet alleen de Zwolse Courant en haar kopbladen rolden er van de persen. Jarenlang werden ook de NRC en De Volkskrant in Zwolle gedrukt.

Na de belevenissen van dagbladjournalist Willem van der Veen gelezen te hebben zie ik wel enkele overeenkomsten met mijn eigen ervaringen. Het bibliotheekvak was jarenlang een mooi vak totdat er allerlei managers verschenen die beleid ging maken en reorganisaties doorvoerden.
Op krantengebied heeft een enorme verschraling van het aanbod plaatsgevonden en vechten de laatste regionale redacties voor hun bestaan. Gelukkig kunnen we met Willem van der Veen terugblikken naar hoe het vroeger was.

De Zwolse, 200 jaar venster op de wereld’ is te koop voor 4,99 in de Apple-store iTunes.
Via www.boekenbestellen.nl is er zowel een versie voor e-readers (ePub) als een PDF (tablet en computer) beschikbaar. Omdat deze uitgaven technisch iets eenvoudiger van opzet zijn is de prijs vastgesteld op 3,99 euro.

Muziek uit het oosten (95): Bökkers - Iederene hef een reden

Een speciale rubriek – voor de liefhebbers van muziek. Van alles wat – in ’t Engels of in ’t plat. Goud en oud, nieuw of fout.

Bökkers, zo'n beetje de opvolgers van Normaal, al wordt die indruk niet gewekt door bovenstaand nummer. Dan muj noar n aander nummer luustern.

Prachtig nostalgisch boek over jeugdliteratuur in Overijssel

De afgelopen week heb ik regelmatig gebladerd in het door mijn oud-collega Gees Bartels-Martens geschreven boek ABC, daar begint het mee: jeugdliteratuur van Overijssel. Niet dat ik veel van de hier behandelde jeugdboeken gelezen heb. Wél de Bob Evers-serie en laat deze in het boek nou uitgebreid besproken zijn, inclusief de bemoeienis van Peter de Zwaan?
Het boek is verdeeld in korte hoofdstukken: biografieën van schrijvers en illustratoren, stripverhalen, de oudste schoolboeken, jeugdboeken naar tijdperk, drukkers en uitgevers, bijzondere collecties etc.

Het boek leest prettig door de korte hoofdstukken en oogt ook nog heel goed vanwege de honderden prachtige nostalgische illustraties.

Het boek is te bestellen bij gees.bartels@home.nl

Meldt vernieuwende of mooie website of app aan voor Geschiedenis Online Prijs

Een keer per twee jaar wint een vernieuwende of verrassende website of apps, die geschiedenis als onderwerp hebben, de Geschiedenis Online Prijs. Iedereen kan een favoriete website of app aanmelden. Bij de vorige editie, in 2015, hebben zich meer dan 275 historische websites aangemeld.

Aanmelden kan vanaf 1 tot 24 december 2016 via www.geschiedenisonlineprijs.nl

Juryprijs en Publieksprijs
De jury van de Geschiedenis Online Prijs, deze editie voorgezeten door historicus Ad van Liempt, nomineert 20 geschiedenisapps of –sites waaruit zij een winnaar kiest.
De 3 beste websites of apps zullen uiteindelijk een prijs ontvangen.

Alle aangemelde websites en apps dingen mee naar de publieksprijs. De 3 websites of apps die de meeste stemmen weten te vergaren, ontvangen een geldbedrag. Er kan gestemd worden van 9 januari t/m 9 februari op bovengenoemde website.
Op donderdagmiddag 16 februari vindt de uitreiking van beide prijzen plaats in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag.

Kijk hier voor de winnaars in vorige jaren.

Historiek.net. de winnaar van de Publieksprijs in 2015

De Overijsselse Boekenplank (8)

Verschenen in de afgelopen maanden. Iets gemist of nieuwe titels? Mail mij even.

Zwerftochten door de Vechtvallei : artikelenserie in het Dagblad van het Oosten 1972-1975/ Gerrit Jan Eshuis. Historische Vereniging Hardenberg en Omgeving, 2016. 319 pag. ISBN 9789080533509 € 22,50

Vrijwilligers van de historische verenigingen van Hardenberg en Ommen hebben de reeks krantenartikelen van Gerrit Jan Eshuis, verschenen in het Dagblad van het Oosten in de periode 1972-1975, gebundeld in het boek ‘Zwerftochten door de Vechtvallei’. Dat was destijds ook de titel van de serie in de krant. De artikelen zijn nu uitgebreid met actuele gegevens. Vele prachtige foto’s en kaartjes zijn toegevoegd. Al eerder werden artikelen van Eshuis uitgegeven in boekvorm over het platteland in de omgeving van Almelo, Hellendoorn en Nijverdal.

Vooruitboeren: Overijssel 1950-2000/ Ewout van der Horst, Martin van der Linde, fotografie: Albert Bartelds.. Uitgeverij WBOOKS, 2016. 204 pag. € 19,95

Van paarden naar trekkers, van melkbussen naar koeltanks. De boerderij als gemengd familiebedrijf transformeerde langzaam naar een gespecialiseerde onderneming. De oudere generatie boeren heeft het leven en werken op de boerderij revolutionair zien veranderen. Binnen het tijdsbestek van een paar decennia kreeg het platteland een compleet ander aanzien. Rondom historische boerderijen schoten nieuwe bedrijfsgebouwen als paddenstoelen uit de grond. Snijmaïs en gras verdrongen het graan en de akkertjes met aardappels of suikerbieten.

Geldermannen en vrouwen: fabriekslevens en historie van H.P. Gelderman en Zonen OLdenzaal/ Dick Schlüter. Heinink, 2016. 200 pag. € 29,95

Een halve eeuw geleden beheerste het textielbedrijf H.P. Gelderman & Zonen (HPG) het leven in Oldenzaal en wijde omgeving. Van maandag tot en met zaterdag deelden talloze gezinnen hun dagen in op basis van het geluid van de stoomfluit. En op zondag bepaalden de klokken van de katholieke kerken het leven. Op zeker moment lag aan de Enschedesestraat/Spoorstraat een bedrijfsterrein van rond de 20 hectare waar begin jaren vijftig meer dan 2.000 mannen en vrouwen uit Oldenzaal en omgeving naar `het fabriek' gingen.
Net als elders in Twente zette de teloorgang in de textiel halverwege de jaren zestig in. Na verschillende reorganisaties en een fusie in 1970 met Koninklijke Nijverdal-Ten Cate sloot de Werkmaatschappij Gelderman in 1981 de poort.
Hoe kijken mensen terug op die textielsamenleving? Hoe sociaal was de directie tegenover de vele Geldermannen en vrouwen? Welke tastbare sporen, verhalen en historie heeft HPG ons nagelaten? Dit boek - rijkelijk voorzien van nog niet eerder gepubliceerde illustraties en gegevens - geeft daar op toegankelijke zowel als wetenschappelijk verantwoorde wijze een antwoord op.

Een spoor van verwoesting; wederopbouw boerderijen in Salland/ Ewout van der Horst. Stichting Sallands Erfgoed. 128 pag. ISBN 9789081861137 € 14,95

Iedere Sallander herkent die typische boerderijen met hun rode pannendaken, maar het verhaal erachter is minder bekend. Meer dan 250 bouwboerderijen in Salland zijn tijdens de oorlog verwoest en na die tijd met steun van het rijk weer opgebouwd. Stichting Sallands Erfgoed heeft een boek uitgebracht over deze wederopbouwboerderijen, met verhalen van de laatste oorlogsgetuigen en van de huidige bewoners.

De vissen van Overijssel/ Martijn Schiphouwer. Nijmegen: Stichting Ravon, 2016. 214 pag. ISBN 9789080343085 € 19,95

Met de grote diversiteit aan watertypen biedt Overijssel interessant leefgebied voor vissen. Van 62 vissoorten zijn de kenmerken, de ecologie en een actueel overzicht van de verspreiding beschreven. Afzonderlijke hoofdstukken gaan in op de indeling van Nederlandse zoetwatervissen, de watertypen in Overijssel, de sport- en beroepsvisserij en het voor vissen relevante beleid en beheer. Alle onderwerpen worden ondersteund met foto’s, kaarten, figuren en tabellen.

Twenthe(1200-1500) en de Duitse Hanze/ Gerard Seyger. 3 delen. Enschede : Uitgeverij Twentse Media, 2016. ISBN 9789071517464 € 55,-

In 1474 heeft Oldenzaal als een van de Hanzesteden, die belang hadden bij de handel op Engeland de Vrede van Utrecht geratificeerd. De aandacht van Hanzesteden ging tot nu toe overwegend uit naar aan-het-water gelegen Hanzesteden. Een kentering begint zich evenwel af te tekenen. De Hanze vindt in de regio plaats, luidt een moderne stelling. Gerard Seyger heeft veel onderzoek gedaan op dit gebied en heeft daardoor ook veel genealogisch interessant materiaal geïnventariseerd uit de periode 1200-1500.

Gisbert Cuper: Deventer burgemeester en geleerde (1644-1716)/ Catherine Bolkestein. Deventer: Corps 9 Publishers, 2016. 80 pag. ISBN 9789079701438 € 13,95

Gisbert Cuper (1644-1716) studeerde in Leiden onder andere oudheidkunde. In 1668 werd hij hoogleraar klassieke geschiedenis en letterkunde aan het Athenaeum Illustre van Deventer. Daarnaast was hij gedurende een lange reeks van jaren lid van de Deventer magistraat en vele malen burgemeester van de stad. Als lid van de Staten-Generaal was hij een trouwe dienaar van stadhouder Willem III.

Met talloze toonaangevende geleerden in heel Europa correspondeerde Cuper over uiteenlopende vraagstukken op staatkundig, etnologisch en oudheidkundig gebied. Hij was de spil van een omvangrijk wetenschappelijk netwerk.

Markelo in de Tweede Wereldoorlog/ Stichting Heemkunde Markelo. 2016. 248 pag. € 15,-

De Stichting Heemkunde Markelo heeft geprobeerd alle facetten van de oorlogsperiode te bundelen en in een zo compleet mogelijke weergave in een boekwerk op te nemen. Kijk ook hier.

Beoogde veiling Herinckhave 1916 : Fleringer boerenland in boerenhand/ Stichting Historisch Onderzoek Fleringen. 162 pag. ISBN 9789463230285

Het is exact 100 jaar geleden dat de grote veiling van het landgoed Herinckhave te Fleringen plaatsvond. Maar liefst 35 boerenerven met bijbehorende landerijen en bospercelen die bij het landgoed horen, stonden in 1916 centraal in deze openbare verkoop. Het was een periode van grote onzekerheid voor de pachtboeren. Maar ook binnen de familie had er van alles gespeeld voorafgaande aan de verkoop. Stichting Historisch Onderzoek Fleringen maakte een reconstructie van de gebeurtenissen. In het boek is te lezen hoe het afliep met de pachtboeren en het landgoed.
Het boek is te bestellen via e-mailadres: herinckhave1916@gmail.com Als aanvulling op het boek wordt ook de veilingcatalogus, het bomenboek en de bij de veiling behorende kadastrale kaart opnieuw gedrukt en uitgegeven tegen de prijs van € 15, een complete set kost € 30,-

‘Op het uitgelezen moment’: Zestig spannende ontmoetingen/ Dolf Ruesink. 2016. 256 pag. ISBN 978-90-825879-0-6 € 15,-

Dolf Ruesink viert zijn veertigjarig dienstjubileum als journalist bij Tubantia met de uitgave van zijn eigen boek ‘Op het uitgelezen moment’. Een bijzonder boek met vele beroemdheden als figurant in verhalen ver buiten de Twentse grenzen. Verhalen die niet eerder zijn gepubliceerd. Dolf had mooie gesprekken met topsporters als Dafne Schippers en Ruud Gullit, interviewde ABBA, Rolling Stones en Eagles, ontmoette Michail Gorbatsjov en maakte reportages in Afghanistan, Rwanda en Bosnië.

Tubbergen, van doctor Schaepman tot doctor... / Martin Paus. Stichting Heemkunde Tubbergen, 2016. 248 pag. ISBN 9789082365955

Een bundel met unieke verhalen van de aan de gemeente Tubbergen gelieerde doctoren. De auteur kwam op het idee toen hij bij zoektocht naar de bekendste Tubbergse doctor, dr. Schaepman, op een reeks andere doctoren stuitte. Kijk ook hier en hier.

Van kloosterkapel naar dorpskerk/ Lamberthe de Jong. Historische Vereniging Diepenheim, 2016.

De bijzondere geschiedenis van de dorpskerk, die in 1411 werd gebouwd als onderdeel van het vrouwenklooster van de Moderne Devotie. Kijk ook hier.

Het Hilligenpad: zwerven door Twente/ samengesteld door: Lenneke Cuijpers e.a.. Utrecht: Matrijs, 2016. 144 pag. ISBN 9789053455128 € 17,50

Het Hilligenpad is een vijfdaagse wandelroute door Noordoost Twente met als motto: tijd voor jezelf én het landschap! In deze moderne pelgrimsroute wandel je van Hof Espelo in vijf dagen naar het retraitecentrum De Zwanenhof. Het pad gaat door de gemeente Enschede, Losser, Oldenzaal, Dinkelland, Tubbergen en Borne.

Sagen legenden spokerijen uit Twente en het Graafschap Bentheim/ Jan Bornebroek. De Heurne : Geunhuis producties, 2016. 128 pag. ISBN 9789079864355 € 12,50

Roof, moord en doodslag, smachtende en onbeantwoorde liefde, tomeloze wraakzucht en grenzeloze toewijding zijn o.a. de ingrediënten van oeroude en meer recente sagen, legenden en gruwelijke spookverhalen uit Twente en het Graafschap Bentheim. Kijk ook hier.

Op het Schild in Rijssen/ Wim Vlogtman. Rijssens Museum, 2016. 100 pag. ISBN 9789082466928 € 11,90

Herinneringen aan de jaren vijftig van de vorige eeuw. Kijk ook hier.

Jodenvervolging in twaalf portretten/ Dammis Baan e.a.. Stichting Judaica Zwolle, 2016. 96 pag. ISBN 9789080095205 € 12,50

Wie inzicht wil krijgen in wat het betekende om Jood te zijn onder de terreur van de nazi's, kan het beste proberen de gevolgen ervan op individueel niveau te begrijpen. Daarom worden in dit boek de persoonlijke levensverhalen geschetst van Joodse Zwollenaren die leefden tijdens de Tweede Wereldoorlog en die de Holocaust aan den lijve ondervonden. Kijk ook hier.

Vrijheid het verdedigen waard: De Krim 1940-1945/ door Henny van Faassen; bew. door Jan Altena. 2016. € 22,95

In 18 hoofdstukken wordt verteld over de gebeurtenissen en situaties tijdens de bezettingstijd in De Krim. Kijk ook hier.

En verder nog verschenen:
* Pioniers in Optiek – 125 jaar optiek aan de Vispoortenplas (Zwolle)
* over Historie Martinuskerk Losser
* een fotoboek van Peter Leeuwen over Almelo in de jaren tachtig
* Historisch Welsum, deel 5
* Nog iene dan .. het Vroomshoops caféboek
*

'Bekiek Twente', fotocollectie van Jan van der Kolk

Op de website van Jan van der Kolk staan meerdere collecties foto's. Bijvoorbeeld historische foto's uit de regio Wierden-Den Ham.
Een andere collectie is Bekiek Twente, een serie actuele foto's van plekken in Twente. Vrijwel dagelijks verschijnt hier een nieuwe foto. Door Jan van der Kolk te volgen op Twitter of Instagram zie je regelmatig zijn foto's voorbij komen.

Website Mijn Stad Mijn Dorp vernieuwd

De website Mijn Stad Mijn Dorp van het Historisch Centrum Overijssel is vernieuwd. De lay-out en indeling zijn mede op basis van de wensen van de huidige gebruikers veranderd, waardoor de website gebruiksvriendelijker en overzichtelijker is.

Een grote toevoeging is dat iedereen met een account verhalen, nieuwsberichten, fotoalbums, themapagina’s en biografieën kan toevoegen. Het koppelen aan een groep, zoals voorheen het geval was, is niet meer verplicht maar kan nog wel. Zo kunnen ook individuen zich aanmelden en hun bijzondere verhalen delen met anderen.
Op de website kun je bladeren in collecties, foto's, verhalen, video's etc. maar je kunt ook gericht op trefwoord zoeken.

Nieuwe website met historische kaarten: Navigeren door 16e-eeuws Nederland

Onlangs lanceerde de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een digitale kaart die een gedetailleerd beeld laat zien van Nederland aan de vooravond van de Gouden Eeuw. De kaart van Nederland anno 1575 toont meer dan honderd steden en talloze wegen, gebouwen en waterlopen. Nieuwe technieken maken het mogelijk om oude kaarten van steden te combineren met het historische wegenpatroon. Op die manier ontstond een nieuwe digitale overzichtskaart van Nederland in de aanloop naar de Gouden Eeuw. Nu kan iedereen virtueel door laatmiddeleeuwse straten navigeren en aanwijzen waar de galg en de plaatselijke herberg stonden. Door op de steden in te zoomen verschijnen de voor de zestiende eeuw zeer gedetailleerde kaarten van Jacobus van Deventer.
De kaart is voor iedereen te raadplegen en is hier te vinden.

Zie voor meer interessante en bijzondere kaarten naar de website Landschap in Nederland.

Tentoonstelling 'Oude en nieuwe wijsheid: van Nico Kluwer tot Ankh-Hermes' in Deventer

Onlangs de expositie Oude en nieuwe wijsheid - van Nico Kluwer tot Ankh-Hermes in de Athenaeumbibliotheek geopend door Paul Kluwer.
In 2016 heeft Paul Kluwer het gehele fonds van zijn vader Nico Kluwer tot Ankh-Hermes aan de Athenaeumbibliotheek Deventer geschonken. En nog brengt de familie regelmatig een doosje met boeken naar de bibliotheek.
Deze bijzondere boeken over spritualiteit, esoterie, gezondheid en paranormale wetenschappen zijn in deze expositie te bezichtigen. In de tentoonstelling die de titel ‘Oude en nieuwe wijsheid’ heeft gekregen, komen vele hoogtepunten en bijzondere uitgaven aan bod vanaf 1923 tot heden.

Afbeelding: Het succes van dit boek leidde tot de oprichting van uitgeverij Ankh-Hermes

Dinand Webbink, cultuurhistorisch medewerker van de Bibliotheek Deventer, publiceerde in het Magazine MijnStadMijnDorp een artikel over de uitgeverij Ankh-Hermes.
De tentoonstelling is van 14 november tot 20 januari 2017 te bekijken. Lees er hier meer over.
Voor uitgebreide informatie over de tentoonstelling is er bovendien een app ontwikkeld. Deze is hier gratis te downloaden.

Boeren in Overijssel: website, boek en tentoonstelling

Website
Historici Ewout van der Horst en Martin van der Linde van de IJsselacademie spraken zestig boeren en boerinnen en andere vertegenwoordigers uit de agrarische sector in Overijssel over de veranderingen die zij hebben meegemaakt. Hoe de trekker het paard, en de robot de melkmachine, die daarvoor het handmelken verving. Hoe gemengde familiebedrijven transformeerden tot gespecialiseerde ondernemingen. Albert Bartelds ging mee de boer op om de betrokkenen te fotograferen en te filmen. Met weemoed en trots vertellen de mensen over zaken als grond, opleiding, fokkerij, coöperaties en veemarkten. Over hoe ze met hard werken beetje bij beetje konden vooruitboeren. De interviews, foto's, verhalen en filmfragmenten zijn te vinden op het platform MijnStadMijnDorp van het Historisch Centrum Overijssel via www.vooruitboeren.nl De fragmenten zijn grotendeels in streektaal gesproken.

Boek
Naast de website is er nu ook het boek Vooruitboeren: Overijssel 1950-2000.

Expositie
Museum TwentseWelle stelde aan de hand van de interviews de belevenisexpositie Een stille revolutie samen. De bezoeker kan onder meer in een boerenkeuken verschillende boeren hun verhaal horen doen. De expositie reist een jaar lang door de provincie. In november is hij te bekijken in het openluchtmuseum Ootmarsum.

Belangrijkste Twentse tijdschriften online in Twentse Taalbank

Het is misschien oud nieuws, maar vast niet iedereen is ervan op de hoogte. Ik las het een paar weken geleden in de Tubantia, waarschijnlijk in de column van Gert-Jan Hospers. De Twentse Taalbank bevat scans van belangrijke Twentse tijdschriften. Om welke tijdschriften gaat het onder meer?

Twentse Post: maandblad voor Twente (1962-1981)
Dit tijdschrift werd door Johan Gigengack opgericht. Hij schreef niet alleen het grootste deel van de artikelen, maar verzorgde ook de opmaak en drukte het blad in zijn eigen drukkerij. Er staan ook bijdragen in van ‘meester’ G.B. Vloedbeld, Toon Borghuis en vele anderen. Onderwerpen: cultuur, geschiedenis, beeldende kunst etc. De jaargangen 1962 t/m 1971 zijn gescand.

Twenterlaand en – leu en – sproake: moandlad veur ’t Twentse gezin (1956-1961)
Een uitgave van de Twentsen Schrieversboond. Verhalen en poëzie in dialect, maar ook artikelen over volksgebruiken en –kunst. Met veel kleine advertenties (soms met een tekst in het Twents) van tal van middenstanders die 55 jaar geleden nog niet tot een keten behoorden.

In de Twentse Taalbank staat behalve de gescande tijdschriften ook verwijzingen naar online vindplaatsen, zoals bij De Nieje Tied.

Er is nog veel meer te vinden. Door bij 'zoeken' te kiezen voor 'periodieken' en niets in te vullen en vervolgens op de zoekknop te klikken verschijnt de complete lijst.

Nieuwe website 'Archeologie op de kaart'

Met de nieuwe website Archeologie op de kaart is Nederland nu archeologisch vanaf de vroegste prehistorie (300.000 jaar geleden) tot en met de Tweede Wereldoorlog op de kaart gezet. Op de website, een initiatief van het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), kun je per archeologische periode, van prehistorie tot Moderne Tijd, de meest interessante vondsten en vindplaatsen van Nederland bekijken met behulp van foto’s, filmpjes, tekeningen en 3D-reconstructies.

Door de makers van de site worden binnen tien archeologische perioden zogenaamde sleutel sites getoond: de meest representatieve vindplaatsen voor die betreffende periode. Het is een landelijk overzicht van de archeologie in Nederland. De periodes van Archeologie op de Kaart zijn gekoppeld aan de Canon van Nederland. De site is weliswaar ontworpen voor het onderwijs, maar is uiteraard interessant voor iedereen die geïnteresseerd is in geschiedenis en archeologie.

Bibliotheek start Wikikring over Hengelo-Twente

De Internetencyclopedie Wikipedia heeft een grote bekendheid. Ben je aan het ‘googelen’ dan kom je al snel een Wikipedia-artikel tegen. Iedereen kan op Wikipedia bijdragen en aanvullingen plaatsen. Toch kent Wikipedia regels. De bibliotheek Hengelo komt nu met een mooi plan. Informatiespecialisten van de bibliotheek gaan geïnteresserden bijscholen in Wikipedia en starten een Wikikring.

Wikikring
Middels de Wikikring kan iedereen bijdragen leveren aan Wikipedia over Hengelo en Twente op het gebied van cultureel erfgoed, maar ook computers, media, gezondheid, opvoeding, maatschappelijke onderwerpen etc. Bovendien: het hoeft niet tot Hengelo beperkt te blijven.
Deelnemers worden geschoold in schrijven en bronnenonderzoek en kunnen desgewenst samen werken.

Op donderdag 17 november is er van 19.30 toto 21.30 uur een Wikipedia-meetup in de Bibliotheek Hengelo, waarbij ook de projectleider van Wikimedia Nederland aanwezig is.

Lees hier meer over de Wikikring Hengelo en Twente.

De groei van Overijsselse plaatsen tussen 1900-2015 op YouTube bekijken

Zwolle in 1940

Zwolle in 2015

Stef Verdonk, student aardwetenschappen aan de Universiteit Utrecht, heeft het voor elkaar gekregen om door middel van een video te tonen hoe Nederlandse steden zijn gegroeid tussen 1900 en 1975. Hij verzamelde alle data van de Basisregistraties Adressen en Gebouwen van Kadaster en bouwde vervolgens een programma, dat de kaarten aan elkaar plakt. Per decennium verschijnt er een andere kleur.

Van een flink aantal Overijsselse plaatsen heeft hij al video's gemaakt:
Almelo
Deventer
Enschede
Haaksbergen
Hardenberg
Hengelo
Kampen
Oldenzaal
Raalte
Rijssen
Steenwijk
Zwolle

Ook plaatsen buiten Overijssel bekijken? Kijk hier.

Gees Bartels schrijft standaardwerk over jeugdliteratuur in Overijssel

Mijn oud-collega Gees Bartels heeft al vele publicaties op haar naam staan, zoals Dit is wat ik heb gevonden: de poëzie van Overijssel (2000). Ook was zij de drijvende kracht achter Geen dag zonder gedicht: 365 gedichten uit Overijssel (2009) en de 10-delige serie Literaire wandelingen in Overijssel.
Zij weet alles over literatuur en lectuur in Overijssel. Al jaren speurt zij naar biografische en bibliografische wetenswaardigheden betreffende Overijsselse auteurs. Maar niet alleen dat. Zij heeft ook de organisatie van tal van literaire bijeenkomsten en evenementen op haar naam staan. Dat heeft haar de titel Kunstvrouw van het Jaar 2011 bezorgd.

Met de eind van de maand te verschijnen ABC daar begint het mee: jeugdliteratuur van Overijssel heeft ze opnieuw een standaardwerk geschreven dat, rijk geïllustreerd, alles weergeeft wat er over dit onderwerp te vertellen valt, zowel over schrijvers, illustratoren als uitgevers. Voor iedereen die in haar of zijn jeugd al een verwoed lezer(es) was.

Een boek bestellen? Vraag een bestelformulier aan bij: Stichting Literaire wandelingen Postbus 228 7440 AE Nijverdal of bij gees.bartels@home.nl

Taalkundige Marc van Oostendorp start YouTube-kanaal met grappige en leerzame video's

Taalkundige Marc van Oostendorp maakt regelmatig filmpjes over taal en heeft sinds kort een eigen YouTube-kanaal. Zoals een filmpje over Italiaanse broers die zichzelf Nederlands hebben geleerd met behulp van een schotelantenne en een filmpje over de komst van vocal fry (kraken met de stem) naar Nederland.
Ook staan een aantal van zijn colleges, die grappig en leerzaam zijn, op dit YouTube kanaal en gaan over b.v.:
- Waarom zeggen alle kinderen ter wereld 'mama'?
- Kun je uit jouw taalgebruik afleiden uit welk dorp je komt?

Jaarboek Twente 2017 gepresenteerd

Afgelopen vrijdagmiddag werd in Markelo het 56ste Jaarboek Twente gepresenteerd. Dit gebeurde in de bijzonder sfeervolle omgeving van Herberg De Pot.

Foto: Froukje Demant, die een artikel schreef getiteld 'De rol van zijn leven - Henk van Gelderen en de bezettingsjaren', aan het woord.

Het artikel over Henk van Gelderen is een zeer bijzonder verhaal. Net als vele andere die in dit jaarboek zijn opgenomen.
Kijk hier voor meer informatie over Jaarboek Twente 2017. Bestellen kan hier.

Elisabeth Leijnse wint met 'Cecile en Elsa, strijdbare freules' Libris Geschiedenis Prijs 2016

Vanmiddag werd bekend gemaakt dat Cécile en Elsa, strijdbare freules van Elisabeth Leijnse heeft de Libris Geschiedenis Prijs 2016 gewonnen. Dit werd zojuist op Radio 1 bekendgemaakt. Ze liet de andere genomineerden Machiel Bosman, Philip Dröge, Lodewijk Petram en Annejet van der Zijl achter zich.

De jury omschrijft het boek als 'een uitmuntend geschreven levensgeschiedenis, cultuurgeschiedenis en maatschappijgeschiedenis ineen'. Leijnse geeft in het boek 'een unieke blik in het intellectuele leven van de tweede helft van de negentiende tot ver in de twintigste eeuw'.
De freules Cécile en Elsa de Jong van Beek en Donk maakten het zichzelf niet gemakkelijk. Cécile trouwde een projectontwikkelaar en ontpopte zich tot verdriet van haar man als feministe en schrijfster van de bestseller Hilda van Suylenburg. Elsa's huwelijk met de componist Diepenbrock was nog ongelukkiger. Elisabeth Leijnse kon voor haar biografie over deze twee vrouwen putten uit een enorme verzameling brieven en dagboeken. 'Een goudader', aldus de jury.

Overijssel in vogelvlucht terugkijken?

In 1997 en 1998 reed er een RTV Oost-auto door Overijssel met op de bijrijdersstoel een camera. Die camera maakte beelden van onze provincie van zowel het platteland als de steden. De Bijrijder heette dat programma. Alle afleveringen zijn terug te zien op Mooi Overijssel.

IJsbaan Twickel april 1998

Deze maand vloog er een helicopter boven Overijssel. Gedurende vijf dagen werden grote delen van Overijssel in vogelvlucht getoond. Je kunt de opnamen terugkijken door op onderstaande links te klikken:
Noordwest Overijssel Steenwijkerland, Staphorst, Zwartewaterland, Kampen en Zwolle
Noord Overijssel Dalfsen, Ommen, Hardenberg en Twenterand
Salland Olst-Wijhe, Raalte, Hellendoorn, Rijssen-Holten en Deventer
Noord en Oost Twente Wierden, Almelo, Tubbergen, Dinkelland, Oldenzaal en Losser
Zuid-Twente Borne, Hengelo, Enschede, Haaksbergen en Hof van Twente

Kasteel Twickel oktober 2016

Muziek uit het oosten (94): Willem Wilmink: De tijd van de kersen

Een speciale rubriek – voor de liefhebbers van muziek. Van alles wat – in ’t Engels of in ’t plat. Goud en oud, nieuw of fout.


Ter gelegenheid van de tachtigste geboortedag van de in 2003 overleden Willem Wilmink wordt morgen bij Boekhandel Broekhuis in Enschede het boek Visite uit de hemel, Herinneringen in woord en geluid aan Willem Wilmink, geschreven door Jaques Klöters, aan Herman Finkers overhandigd. Inclusief 2 cd's waarop Willem Wilmink zelf te horen is. Volgens zijn familie vond Wilmink zelf De tijd van de kersen zijn mooiste nummer.

Wederom zeer lezenswaardig nummer van Mijn Stad Mijn Dorp

Ik heb me weer een half uur prima vermaakt met het nieuwste nummer van Mijn Stad Mijn Dorp. Een gevarieerd nummer dat deels is gewijd aan het thema 'grenzen', dat ook het thema is van De maand van de geschiedenis.
De bijdragen deze keer:
- een reportage - deels uit eerste hand - van Marcel Mentink over de Boerenopstand van Tubbergen 45 jaar geleden.
- Dinand Webbink beschrijft hoe een telg uit de Deventer Kluwer familie, en later zijn zoon, zijn eigen zin doordreef en uiteindelijk de uitgeverij Ankh-Hermes oprichtte.
- Martin van der Linde over de laatste vaarboer van Dwarsgracht.
- Wim de Weerd over de heilige boom en de oude Kozakkenlinde bij Deventer.
- Doreen Flierman over het schilderij De haven van Almelo door Cees van der Aa.
- Johan van der Veen over de Deventer kunstenaar Robert van Voerst (1597-1636) in Londen.
- Girbe Buist over de geschiedenis van ons tafelbestek.
- een uitgebreid artikel van Jos Mooijweer over Overijsselse veldnamen.
- en verder de boekenrubriek, het Beeld en Geluid archief etc.

Nieuwe nummers 'Van over de Iessel' online

De website Van over de Iessel is een tijdlang offline geweest. De laatste twee nummers van het dialect-tjdschrift werden via email naar de abonnees gezonden, maar verschenen niet op de website. Het julinummer en het oktobernummer staan nu ook op de website. Je kunt ook een abonnement nemen. Het is gratis.

Mooiste natuurgebied van Nederland: Stem op Weerribben-Wieden

(Foto: Wikimedia Commons)

De drie natuurgebieden met de meeste stemmen worden door het Rijk de komende jaren ontwikkeld en in binnen- en buitenland gepromoot als iconen van de Nederlandse natuur. Een goede reden op als Overijsselaar te stemmen op Weerribben-Wieden.

Nog niet overtuigd? Hieronder enkele wervende teksten:
Gedeputeerde Hester Maij: 'De Weerribben-Wieden kent een unieke flora en fauna. Met zijn waterrijke karakter is het ook een typisch natuurgebied van de Nederlandse delta en heeft het een internationale, ‘Hollandse’ uitstraling. De toeristische hotspot Giethoorn, de prachtige IJsselstreek en de nabijheid van historische Hanzesteden als Kampen en Zwolle maken de Weerribben-Wieden en dit deel van Overijssel bijzonder interessant voor buitenlandse toeristen. Nu al wordt Giethoorn jaarlijks bezocht door duizenden toeristen uit Azië'.
Op de verkiezingssite:
- Weerribben-Wieden is uniek in Nederland en de wereld. Het verbindt een mozaïek van cultuurhistorie en landschappen. Van hoog naar laag, van droog naar nat, van zoet naar zout, van zand naar klei en veen. Nergens anders worden die overgangen van Nederland zo duidelijk zichtbaar.
- Weerribben-Wieden is het grootste zoetwatermoeras van Noordwest-Europa.
- Weerribben-Wieden kent een zeer rijke en gevarieerde natuur die van internationale waarde is.
- Weerribben-Wieden ligt in het hart van Nederland. Kijk vanuit de Grote Kerk in Steenwijk om je heen en de variatie is bijna tastbaar. Kijk richting Zuidwest-Drenthe en laagveen verandert in hoge zandgronden, kijk richting Fryslân en zie een robuust zoetwatermoeras met otters, kijk richting de Noordoostpolder en oud land verandert in nieuw land en kijk richting Zwolle en zie de stadjes en de handelsgeest. Binnen een straal van 40 kilometer een enorme variatie in natuur, landschap en cultuurhistorie.
Kijk hier op de website van Nationaal Park Weerribben-Wieden.

Stem hier. Dit kan tot 31 oktober.

Muziek uit het oosten (93): The Grand East

Een speciale rubriek – voor de liefhebbers van muziek. Van alles wat – in ’t Engels of in ’t plat. Goud en oud, nieuw of fout.


The Grand East, een mooiere naam voor een band uit het oosten bestaat er niet. De bandleden komen uit de regio Goor/Diepenheim. Ze begonnen in 2011 onder de naam Texas Radio. De eerste cd Movano Camerata is net uit. Zeer aanstekelijke muziek. Gaan we meer van horen!

1001 Vrouwen is Beste geschiedenisboek aller tijden

1001 Vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis, samengesteld door Els Kloek, is het beste geschiedenisboek aller tijden, althans volgens de lezers van het Historisch Nieuwsblad.
Afgelopen maanden stelden duizenden geschiedenisliefhebbers uit een longlist van 250 geschiedenistitels hun eigen top 10 samen. Hieruit kwam een lijst van de tien ‘beste’ historische werken naar voren. Het lezerspubliek kon hierna stemmen op één van deze boeken. Ruim tweeduizend mensen deden dit. De meeste stemmen kreeg Els Kloeks encyclopedie over historische vrouwen. Zij ontving de prijs zaterdag tijdens de tweede editie van het Geschiedenis Festival.

Op de tweede plaats eindigde Het pauperparadijs. Suzanna Jansen beschrijft in deze bestseller twee eeuwen armoede in Nederland aan de hand van haar eigen familiegeschiedenis. Nummer drie is de klassieker De eeuw van mijn vader van Geert Mak: een biografie van Nederland in de twintigste eeuw.

Digitaal Vrouwenlexicon
Van de meeste van de beschreven vrouwen zijn korte biografieën te vinden in het Digitaal Vrouwenlexicon. Hierin uiteraard ook een aantal Overijsselse vrouwen. Enkele voorbeelden:
Heleen Ankersmit
Maria van Beckum
Gesina ter Borch
Klazien uit Zalk
Marie Cornelie van Wassenaer
Fré Cohen
Mien Ruys

Wandelen in Zwolle langs de plekken uit 'De barones en de dominee'

Al eerder schreef ik over Wim Coster's nieuwste boek De barones en de dominee.
Het bijzondere boek dat leest als een spannende roman, maar waarvan het verhaal geheel op waarheid berust, heeft zo de aandacht getrokken dat er nu een wandelroute is uitgezet die langs beschreven plekken in het boek door de binnenstad van Zwolle voert; het decor van de tragedie over een barones, die weduwe werd, en een overspelige dominee.

Nieuwsgierig? Zoek op ‘wandelen in Overijssel’ in de App- of Google Play-store en download gratis de routeapp. De route staat ook op de website van Landschap Overijssel.