Hieronder de oogst aan boeken over Overijsselse onderwerpen van de afgelopen maanden.
Arnichem, buitenplaats aan de Vecht/
Jan ten Hove. Zwolle: Waanders, 2018. 216 pag. ISBN 9789462621916 € 29,95
Arnichem ligt idyllisch aan de oever van de Overijsselse Vecht in Haerst, onder de rook van Zwolle. De geschiedenis van de buitenplaats gaat terug tot circa 1400. Het huis heeft in zijn lange bestaan een bonte parade van bezitters en bewoners zien passeren. In de 20ste eeuw fungeerde Arnichem geruime tijd als vakantieverblijf voor dominicaner priesterstudenten. In dit fraai geïllustreerde boek wordt het kleine verhaal van het landgoed verweven met de grote geschiedenis van Zwolle, de regio en Nederland. Ook de historie van het nauw met Arnichem verbonden Haersterveer komt uitgebreid aan bod. Jan ten Hove won met dit boek de Ithakaprijs voor wetenschappelijk onderzoek over Nederlandse kastelen, buitenplaatsen en landgoederen.
Bij Stork/
Gerard Löbker, Hans van den Broek, Hans Morssinkhof. Zwolle: WBooks, 2018. 419 pag. ISBN 9789462583047 € 29,95
Op 4 september 1868 opende Charles Theodorus Stork met zijn medefirmanten de poorten van de Machinefabriek Gebr. Stork & Co. In Hengelo. ‘De smid van de Twentse textielindustrie’ groeide uit tot een wereldconglomeraat. Pompgemalen van Stork hielden Nederland droog; schepen werden voorzien van Stork dieselmotoren. Al in de negentiende eeuw leverde Stork suikerfabrieken aan Nederlands-Indië. Stork kende een eigen systeem van sociale voorzieningen en vakscholing. Bijna iedere medewerker was wel actief bij een of meer verenigingen die Stork rijk was.
In de gloriejaren trilde Hengelo wanneer Stork zijn motoren proefdraaide. Dat was een goed teken want er was werk. Begin jaren zeventig wordt de machinefabriek met ruim 5.000 medewerkers opgesplitst in werkmaatschappijen. Dreigende sluitingen zorgden voor onrust. De eerste staking in 1973 sloeg in als een bom, want er was nooit eerder gestaakt bij Stork.
Nu, 150 jaar na de oprichting, is Stork nagenoeg verdwenen uit Hengelo. Op de vraag ‘waar werk je?’ krijg je steeds minder vaak het antwoord: ‘Bij Stork.’ Dit boek laat de betekenis zien van Stork als vooruitstrevend en betrokken werkgever. Naast de integrale bedrijfshistorische ontwikkelingen zijn boeiende thema’s beschreven en in beeld gebracht.
Oale groond: Geschiedenis van het Twentse landschap/
John van Zuidam. Utrecht: Matrijs, 2018. 168 pag. ISBN 978-90-5345-538-8 € 24,95
Glooiende landschappen, buitenplaatsen van fabrikantenfamilies, oude fabrieksgebouwen, boerenerven en adellijke landgoederen; het Twentse landschap is uniek in Nederland. Over het ontstaan van dit bijzondere landschap verschijnt op 15 november het nieuwe boek ‘Oale groond’. Het Twentse landschap is in de loop van de tijd gevormd door natuurlijke processen en menselijke invloeden. Auteur John van Zuidam groeide op in Almelo en verrichtte jarenlang onderzoek naar het verleden van dit eeuwenoude landschap.
Deze uitgave beschrijft onder andere de geschiedenis van de middeleeuwse havezaten, de markedelingen in de 19de eeuw, de ontginningen en ruilverkavelingen van de 20ste eeuw en de opkomst van de textielindustrie. Aan de hand van prachtige foto’s en kaarten is de ontwikkeling van het landschap op de voet te volgen.
Martelaressen van adel: Fictie en feiten over de twee ‘doperse’ joffers Van Beckum/
Henk Boom. Zutphen: Walburg Pers, 2018. 256 p. ISBN 9789462492813 € 24,95
Op 13 november 1544 kwamen twee schoonzusters, Maria en Ursula (de joffers Van Beckum) wegens ‘doperse sympathieën’ op de brandstapel. Daar, op het Galgenveld bij Delden, stierven ze als ware martelaressen. Omdat beide vrouwen van adel waren, kregen ze nadien veel aandacht in de aan de wederdopers gewijde martelaarsliederen. Dat leidde in latere publicaties tot een overdosis aannames en fantasie. Drie al vergeelde historische romans verhoogden het spagaat tussen fictie en feiten. Waren ze werkelijk doopsgezind? En hoe kan het dat het gerechtelijke vonnis en de verslagen van hun verhoren door de inquisitie spoorloos zijn verdwenen? Waren er wellicht andere belangen geweest die destijds hadden geleid tot hun arrestatie. Was er in die jaren eigenlijk wel sprake van een ketterjacht in Twente? Om orde te kunnen scheppen in deze dwaaltuin van waarheid, verbeelding en anekdote volgde Henk Boom het spoor van de joffers terug, van de laatste novelle en gedigitaliseerde publicaties tot het allereerste martelaarslied in 1555. In lokale, regionale en landelijke archieven ontdekte hij nieuwe gegevens. Bevrijd van bedenksels en verdichting blijft het een bizar en waargebeurd verhaal. Samen genereren fictie en feiten een hervertelling, voor het eerst geplaatst in de context van die tijd en eindigend met een klein wonder.
Oldenzaal - veertien eeuwen geschiedenis/
Gerard Vaanholt, eindredactie. Stichting Oldenzaalse Musea, 2018. 392 pag. ISBN 9789081145527 € 29,95
Sinds 1972 verscheen er niet meer zo’n compleet overzicht van de historie van Oldenzaal. Dankzij opgravingen en nieuwe inzichten biedt deze nieuwe uitgave een enorme schat aan nieuwe informatie. Het boek omvat ruim 300 pagina’s en is zeer rijk geïllustreerd, zoveel mogelijk in kleur. In chronologische volgorde krijgt de lezer een helder beeld van de wijze waarop Oldenzaal zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld van een primitieve nederzetting tot de moderne stad die het nu is.
De Moderne Devotie: Spiritualiteit en cultuur vanaf de late Middeleeuwen/
redactie: Anna Dlabačová en Rijcklof Hofman. Zwolle: WBooks, 2018 272 pag. ISBN 9789462582958 € 24,95
De Moderne Devotie is een van de meest invloedrijke initiatieven uit de Nederlandse geschiedenis. Dit is het eerste overzichtswerk waarin deze laatmiddeleeuwse beweging in al haar schakeringen in een bredere historische context wordt geplaatst. Met aandacht voor haar Europese uitstraling, inspiratiebronnen, parallelle stromingen, de beeldvorming door de eeuwen heen en de Moderne Devotie nu. In honderd korte verhalen maakt de lezer kennis met de mensen achter dit succesverhaal, hun literatuur, kunst en cultuur vanaf het gebied rondom de IJssel tot ver daarbuiten.
Op zoek naar de schatten van de Vecht/
Bert van den Assem; Ben Vulkers (fotografie). Zwolle: WBooks, 2018. 160 pag. ISBN 9789462582996 € 14,95
'De grootste van de kleine rivieren of de kleinste van de grote rivieren, zo wordt de Overijsselse Vecht genoemd in Nederland. In Duitsland speelt dit niet. Daar is ‘die Vechte’ niet meer dan een detail in het landschap. Toch ligt juist daar het langste deel van de rivier. Waar te beginnen bij het verhaal van de Vecht? Bij het ontstaan van de oerrivier in het Pleistoceen? Of bij de Trechterbekervolken die zich ruim 5000 jaar geleden vestigden op de duinen langs de Vecht? Of gewoon bij de bronnen van het Vechtwater aan de voet van de Baumbergen bij Münster?'
Wandelen op de Twentse Wallen/
Truus Wijnen. Uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig, 2018. 128 pag. ISBN 9789078641698 € 14,95
In Twente wemelt het van de (stuw)wallen. Namen als Apenberg, Kuiperberg, Tankenberg of Austieberg beloven vergezichten zoals je die alleen in het buitenland verwacht. Truus Wijnen heeft al deze Twentse wallen beklommen en de mooiste van deze wandeltochten heeft ze in deze gids verzameld.
Jaarboek Twente 2019. Jaargang 58. Enschede: Uitgeverij Twentse Media, 2018. 161 pag. ISSN 1566-3744, ISBN 9789492960016 € 17,95
Voor het eerst in de geschiedenis van het Jaarboek Twente zijn alle artikelen gewijd aan één onderwerp: de vrouw in de Twentse geschiedenis. Vrouwen waren eeuwenlang vrijwel onzichtbaar, althans in de geschiedschrijving. Niet zo vreemd, omdat vrijwel alleen mannen zich hiermee bezighielden, aldus eindredacteur Guus Goorhuis. Met dit jaarboek wordt de achterstand een klein beetje goedgemaakt. Geportretteerd worden onder meer: een onderwijzende non, een schrijfster, een ziekenverzorgster, een boerin, twee martelaressen, een vrouwelijke bestuurder, fabrikantenvrouwen, een communiste, een schilderes, een modeontwerpster, witte wieven en dichteressen. Ook telt het Jaarboek twee dialectbijdragen van Gerrit Lansink ('Cilla Black in Tubbig') en Gerrit Klaassen ('Mullers Anna en 't heerschop').
Het oudste huis van Nederland: 900 jaar Proosdij in Deventer/
J. Kreek en H. Slechte. Zutphen: Walburg Pers, 2018. 160 pag. ISBN 9789462493018 € 29,95
'In Het oudste huis van Nederland wordt de bouwhistorie in de bredere context van de algemene geschiedenis van Deventer geplaatst. De bewoningsgeschiedenis, tot en met het gebruik van Stromarkt 19 als deel van de nieuwe Bibliotheek Deventer, vormt het verbindend element. De beknopte biografieën van de vele interessante bewoners geven een bijzondere kleur aan dit boek.'
Drie eeuwen Joods leven in Almelo/
Hans Holtmann. Almelo, 2018. 352 pag. ISBN 9789082908206 € 19,95
Joodse ondernemers zoals Salomonson, Hedeman en Bendien droegen in belangrijke mate bij aan de economische ontwikkeling van de stad. Ook op cultureel gebied nam de gemeenschap een belangrijke plaats in. Er ontstond een bloeiend verenigingsleven dat tot aan de Tweede Wereldoorlog bleef bestaan. Gedurende de jaren 1940-1945 werd ook de Joodse gemeenschap van Almelo zwaar getroffen door de Naziterreur. Van de 265 weggevoerde Joodse plaatsgenoten keerden er slechts 6 terug. Deze jaren vormen een inktzwarte bladzijde in de geschiedenis van de stad. Na de oorlog trachtten de overlevenden de draad weer op te pakken. Maar mede door vertrek naar elders werd de gemeenschap steeds kleiner. Uiteindelijk leidde dit in juli 2012 tot sluiting van de synagoge. Hiermee kwam een einde aan drie eeuwen Joods leven in de stad.
Deventer Boekenstad: Twaalf eeuwen boekcultuur aan de IJssel/
red.: Suzan Folkerts en Garrelt Verhoeven. 320 pag. ISBN 9789462493247 € 29,95
'Vanaf het moment dat missionaris Lebuinus 1250 jaar geleden de IJssel overstak en aan de oevers van de rivier een missiepost vestigde, lieten Deventenaren hun sporen na in schrift. Die geschiedenis strekt zich uit van de eerste geestelijken in de parochiekerken en de Proosdij tot de persen van Kluwer en Roto Smeets, van schrijvende zusters en broeders in de gemeenschappen van de Moderne Devotie tot de bouw van een nieuwe bibliotheek, van de eerste Deventer drukker Richard Pafraet tot de jaarlijkse Deventer boekenmarkt, en van de geleerde boeken van het Athenaeum Illustre tot de centsprenten van De Lange. Dit boek viert twaalf eeuwen boekcultuur aan de IJssel.'
Assendorp: niet zomaar een Zwolse wijk/
Herman Aarts. Zwolle: Waanders, 2018. 200 pag. ISBN 9789462621985 € 22,50
Eeuwenlang is Assendorp niet meer dan een boerenstreek buiten de stadsmuren. Alles verandert als Zwolle een aansluiting krijgt op het spoorwegnet en de spoorwegen achter het station een grote werkplaats vestigen voor het onderhoud van aller spoormaterieel. Honderden medewerkers van de werkplaats vinden in Assendorp een woning, Assendorp wordt spoorwijk. Na de sluiting van de werkplaats in de jaren dertig van de vorige eeuw en vooral na de Tweede Wereldoorlog is de wijk er slecht aan toe. Geleidelijk komt Assendorp er weer bovenop en ontwikkelt zich, met behoud van het oorspronkelijke karakter, tot een levendige wijk met veel sociale samenhang, tot een wijk waar men graag woont. In dit rijk geïllustreerde boek wordt de historie van Assendorp uitvoerig beschreven.
De Brugman collectie/
Jan van der Kolk. 2018. 224 pag. € 34,95
Berry Brugman (1915-1966) was een Almelose expressionistisch kunstschilder, die zich onder meer liet inspireren door het Twentse landschap. Zijn echtgenote Janny Brugman-de Vries (1918-2006) werd vooral bekend als beeldhouwster. In deze biografie wordt een selectie van meer dan 350 kunstwerken getoond.
De Marke Kerspel Goor. Stichting Heemkunde Markelo. 2018. 600 pag. €27,50
'Aan de hand van een denkbeeldige wandeling door het gebied van de vroegere marke Kerspel Goor worden in dit omvangrijke boek met hard kaft van ruim 600 pagina's alle panden, ruim 165 stuks, die we passeren in ogenschouw genomen. Vragen die we ons daarbij stellen zijn: wanneer en door wie zijn die gebouwen gesticht, welke (neven)beroepen werden er uitgeoefend, van welke boerderij kwam de "introuwende partij", hoe heeft de omvang van het bedrijf zich in de loop der jaren ontwikkeld, enz.
Bad Bentheim: sporen van een rijk verleden/
Harry Roetert. Hengelo: Creagro, 2018. 160 pag. ISBN 9789082887105 € 18,95
In meer dan veertig pakkende korte verhalen komt de geschiedenis van Bad Bentheim tot leven en krijgen de sporen uit het verleden betekenis. Wat hadden de Oranjes met de graven van Bentheim? En waarom was de schilder Jacob van Ruisdael zo gefascineerd door het kasteel? Waarom werd Bentheim calvinistisch, in tegenstelling tot de rest van Noord-Duitsland?
Deventer. Van Vikingwal tot vestingwal/
Gijsbert Heetveld. Soest: Boekscout, 2018. 288 pag. ISBN: 9789402242522 € 22,50
Het boek gaat over één aspect van de geschiedenis van de stad Deventer: de defensiesystemen die werden ontwikkeld om de vijand buiten de deur te houden. Dankzij de Vikingwal die al in 890 werd gebouwd, durfden de bisschoppen van Utrecht zich in Deventer te vestigen. Later werd op de restanten van deze wal een dubbele stadsmuur gebouwd. Toen de muren na de Middeleeuwen niet langer bestand bleken tegen het geweld van moderne kanonnen, werd om de stad een vestingwal gebouwd met bastions, courtines, ravelijnen, halvemanen, lunetten en hoornwerken. Vanaf de veertiende eeuw werden ook de bezittingen buiten de stad beschermd. Dat gebeurde door het graven van landweren, een stelsel van wallen en grachten tot ver buiten de stad. Daardoor konden struikrovers, roofridders of legertjes uit het naburige Gelre het gebied niet binnenkomen
Moed en mededogen: onderduikhuizen voor Joden in Deventer 1942-1945/
Hans van Beeck. Deventer: Uitgeverij Ego, 2018. 128 pag. ISBN 9789090310909 € 22,95
Beschrijving van 56 huizen in Deventer waar tussen 1942 en 1945 Joodse mensen onderdak vonden. Van elk huis wordt verteld hoe de bewoners Joodse mensen opnamen in hun huis en gezin, en onderduik boden. Hoe verraad altijd op de loer lag. De auteur vertelt over de invloed die het had op hun eigen leven, het risico dat zij namen, het constante waakzaam zijn.
Almelo: eerste helft twintigste eeuw/
samengesteld door Peter Leeuwen. Almelo: Fotoarchief.nu, 2018. 352 pag. € 15,95
De gouden tijden van de textielindustrie en de groei van Almelo tot een relatief welvarende stad. Het openbare leven, het verkeer en de spoor- en waterverbindingen. De economische crisis in de jaren dertig en de enorme werkloosheid en armoede. De bloei van het verenigingsleven. De Tweede Wereldoorlog en de bevrijding. De woningnood en de wederopbouw. Werken, gezinsleven en vrije tijd. Het komt allemaal aan bod in dit zesde fotoboek over Almelo van Peter Leeuwen.
1250 Pagina's Deventer Beeld/ Deventer: VVV Deventer, 2018. 1248 pag. ISBN 9789082914511 € 19,95
Twee kilo zwaar, in Deventer rood, tot het randje vol met 2169 foto's van 471 Deventenaren.
Diepenveen toen en nu: deel 2. Historische Vereniging Dorp Diepenveen en omgeving, 2018. 160 pag.
Vervolg op het eerste deel uit 2008. Uit het fotoarchief van de vereniging zijn 81 oude afbeeldingen geselecteerd waaronder deze keer ook foto’s van de tot 1960 tot de voormalige gemeente Diepenveen behorende gebieden Borgele en Platvoet.
Go Ahead Eagles: officieel clubboek/ Kick Uitgevers, 2018. 640 pag. ISBN 978-94-915-5536-7 € 79,-
De volledige geschiedenis van Go Ahead en Go Ahead Eagles in 640 bladzijden verteld, voorzien van circa duizend foto’s.
Inwoner/
Wibo Kosters. Uitgeverij Anderszins, 2018. 80 pag. ISBN 978-94-92994-00-4 € 17,50
'De gedichten van Wibo Kosters sleuren je mee de stad in en laten je die zien zoals je hem nooit eerder zag. Een brievenbus die nooit geleegd wordt, IJsselschepen als doemprofeten, warme dagen waarop het geweld toeneemt, eenogige feeksen en de muziek van Neil Young als soundtrack. De dichter is wars van rijtjesgeest en schrijft dwars door wat gebruikelijk is met een melancholische pen.'
De Rusluie: een Nederland-Russische familiegeschiedenis/
Nicole Harmsen. Ambo/Anthos, 2018. 406 pag. ISBN 9789026336096 € 21,99
'Nicole Harmsen schreef met De Rusluie een filmisch epos waarin de gevoelens van een bonte schakering avonturiers invoelbaar zijn gemaakt; een boek over vrijheid, handelsgeest en doorzettingsvermogen, maar ook over het perpetuum mobile van haat en liefde, oorlog en vrede, dood en leven. De Rusluie is Harmsens debuutroman.'
En verder nog verschenen:
Jubileumboek 100 jaar Mariaparochie
Honderd jaar G.J. van Heekpark Enschede
Een Hannekemaaier verstrikt in het Vechtdal, over de familie Altena uit Genemuiden
Opstand in Blokzijl van 1672 van Dik Delfsma
80 Jaar in de gemeente Ommen door Gerrit Jan Hesselink
Kinderen van Deventer door René Berends
Onze zeehelden - Portretten uit de Wipstrik-Zuid in Zwolle
Van de tribune - gebundelde columns van Anton Cramer over PEC Zwolle
De oorlogsdagen, het dagelijks leven in Hengelo door Arjan Averink
Vechtegeschichte - Vechtverhalen
Genealogie van Buerse
‘Altied wat’ met de oude hap van Vak-P (FC Twente)
50 Jaar Corso Sint Jansklooster
