Ten ere van de opening van de
Taalkamer hebben de IJsselacademie en TwentseWelle een
literaire verhalenwedstrijd uitgeschreven in de streektaal. Winnaar werd
Gerrit Kraa met zijn verhaal
Feest bie ’t losdoon van het kammenet. Insiders zullen denken: oud nieuws, de prijsuitreiking was begin maart. Inderdaad, ik heb het even gemist, maar beter laat dan nooit, zeker in dit geval. Ik lees niet vaak fictie. De verhalen en columns van Gerrit Kraa lees ik echter graag. Vooral vanwege de humor, de onderwerpen (het dagelijks leven), de precieze observaties.
Zijn naam is onlosmakelijk verbonden met Rijssen (een Tukker zegt Riessen), al woont hij tegenwoordig in Bornerbroek. Gerrit Kraa groeide op in een Rijssens bakkersgezin, was jarenlang leraar Nederlands en Frans in deze plaats, tot hij in 1998 (tot 2002) van zijn hobby zijn werk kon maken. Hij werd de eerste streektaalconsulent voor Twente, een veel te moeilijk woord volgens Kraa. Hij noemde zich handelsreiziger in het plat. Hij had al eerder het belang van tweetalig opgroeien ontdekt. Het taalgevoel wordt zo veel beter ontwikkeld. Maar dan gaat het wel om de Twentse taal en niet om het stadsplat. Hij ontwikkelde lesmateriaal voor het onderwijs, wees op het belang van dialectgebruik in de zorg etc.
Als auteur schrijft hij zowel in het Nederlands als Twents (Riessens). Niet alleen verhalen en columns maar ook (historische) romans en jeugdverhalen.
In de
Overijsselcatalogus is te vinden welke boeken van Gerrit Kraa in welke bibliotheken aanwezig zijn.
Hieronder één van de columns van Gerrit Kraa die hij voorlas bij RTV Oost. De columns zijn gebundeld in het boekje (+ cdrom)
Mu-j ’s lusternCamping à la fermeHet was ne röstige camping met éne bukteante, twee nylon iglo's, nen Alpenkreuzer en nen oalen caravan van oonszelf.
Mear doar köm een joonk stel an met nen spikspleenterniejen melaats witten caravan, a-j biej de vuurroete steunden mo-j met 'n vearkieker de achterkaante opzeuken; alns d'r op en d'r an, met ne zelfrijzende digitale antenne, nen magnetron, nen airco, ne stoetenbakmachine met 12 programma's, en zonnen blauwlaampigen vlegenvanger da-j heurt, as d'r ne vlege vot eskröaid wordt. Nen deuren stroomvretter woer as de nöaste kerncentrale extra atomen vuur mut verstokken urn an de vroage te können voldoon.
An de rechterkaante stapten een soort Georgina Verbaan oet met ne balustrade, woervan de inhoold wisse wal umgekeerd evenredig zol wean met de hassens.
Ze harren het ni-jste spölgood met enömmen: tegen de wielen zat nen motor met ne vertragingskaste, én met ne ofstaandsbediening ko-j 'n caravan alle kaanten opsteuren. Alle campinggäste heulden 'n oam in. Nit da-j dat loat blieken, 't gung gewoon verdan met earpels skellen, siepels bakken, leazen, knooien met nen hengel, borduren, mear oonderdoems gung d'r gin meanske wat mis.
De keal dee niks as roppen en joesteren an de halsstarrige koppeling en hee skreeuwden tegen Georgina dat-e van dee ofstaandsbediening of mos bliewen, Donnerwetter dit en verdamt noch mal dàtte.'
't Was of elop met borduren, de siepelen wörren zwat en het book lea stille en 'n hengel zat nog aait in de warre, en toen skeut 'n klauw dan toch nog van 'n trekhoaken.
Dat motortje dee dreks zin woark en doar skeuf'n caravan in de richting van 'n sloot. En toen mos-e nog ne keer wier noar vuurten umdat 't spil te skeef steun: 'nicht also! Aber doch!' en wier noar achteren.
De keal zochen in 'n achterbak noar 'n dop op 'n trekhoaken.
En toen leut Georgina de wielen van 'n caravan net iets te vear oawer nen bult hengoan, en gebuurden wat alle urnstaanders veurig hopten al deden ze nog alverdan net of ze nit begearig zatten te loeren: 'n caravan kreeg méár vaart dan de vertragingskaste kon tegenhooiden en doar zoefden het gevaarte in de richting van de bekke.
'Heinz!' skreeuwden Georgina. Het köm rech oet 't balcon.
Heinz stotten 'n kop tegen de achterkleppe, lanceerden termen woer gin woord Fraans of Germaans biej was en wol met nen sproonk de haandremme van 'n caravan rechop zet¬ten mear kon 'n caravan nit mear biejhoolden en den köm met 't achtereane in de bèkke terechte. Het water stroelden leeflijk oawer het kenteken hèn.
Heinz kreeg 't sandwichspread vuur de ogen, en gliwden doarnoa noar de noabers, dee zik enorm discreet concentreerden op borduren, leazen, bakken, hengels ontwarren en wat nit al, noarns gin oarg in.
De keal van den Alpenkreuzer köm in de bene en zea : 'lch will wol helfen, aber ich habe spaitig genog hernia an die Rücke. lch bin gans verrückt,' zea-r-e doar nog dom achteran.
Den Duutser keek um weg en stiefelden noar de boerderieje en efkes later treuk nen oalen pietröllie-trekker 't spil wier op 't vaste laand.
Georgina begun slim noa te bekken en het gevolg was, dat Heinz met énen hoal 'n caravan wier an 'n trekhoaken buurden as of 't nen löagen emmer was en doar steigerden ze in n auto en vot warren ze.
En toen was 't wier vreadig, de leu drok met borduren, leazen, visken, bakken en broan. Mear doar bleef nog nen zet iets van ne bepoalde spanning hangen um dee stea hèn, tot de aardstralen zich wier röstig dale leaden, asof d'r niks gebuurd was.
