Uit de Overijssel-collectie van de OBD (12): Markeboeken

Er zullen geen volksstammen voor warmlopen, maar de OBD bezit een 15-tal gekopieerde markeboeken, die gewoon uitleenbaar zijn.

Zoals bij ingewijden bekend was de marke, ook markegenootschap of boermarke genaamd, een middeleeuws collectief van grotere boeren die gezamenlijk het beheer en gebruik van hun gemeenschappelijke gronden reguleerden, aldus Wikipedia.

In het deel van de Geschiedkundige atlas van Nederland over de Marken in Overijssel, geschreven door G.A.J. van Engelen van der Veen worden in Overijssel 184 marken vermeld. 115 waren gelegen in het voormalige Drostambt Salland, 60 in het Drostambt Twente en 9 in het Drostambt Vollenhove.

Van de vergaderingen (holtings) van de markgenoten, die onder leiding stonden van de markenrichter, werden verslagen opgemaakt, die werden opgeschreven in de marke(n)boeken, die een tijdvak van meerdere eeuwen konden beslaan. Niet alles is bewaard gebleven. Wat wel bewaard bleef ligt veilig opgeborgen in archieven.
De markeboeken bevatten veel historische informatie. Om ze te kunnen lezen is kennis van oud-schrift nodig. Vandaar dat historische verenigingen zijn begonnen met het transcriberen van markeboeken en deze transcripties ook hebben uitgegeven. Voorbeelden: Het markeboek van de Eschmarke, Het markeboek van de marke Raalterwoold, Het markenboek van Agelo, Markeboek Lonneker, Markeboek Markelo.

De gekopieerde markeboeken, bij de OBD aanwezig, zijn uiteraard niet getranscribeerd. De verschillende (soms zeer slordige) handschriften maken het lezen moeilijk. Zoals gezegd, een cursus oud-schrift biedt hiervoor een oplossing.
Het zal een kwestie van tijd zijn totdat de markeboeken zijn gedigitaliseerd en zelfs getranscribeerd. Tot het zover is, kan het voor de liefhebber van lokale geschiedenis best interessant zijn om eens zo’n gekopieerd markeboek te lenen.

Van de volgende marken zijn de markeboeken te leen:
Elsen 1549-1856
Markelo 1805-1869
Diepenheim 1765-1858
Twekkelo 1868-1870
Usselo 1615-1750
Hellendoorn 1618-1850
Groot Driene 1832-1844
Enter 1660-1704 / 1747-1819
Wierden- Hooge Hexel 1759-1812
Notter – Zuna 1709-1820
Langelo 1603-1862
Lemselo 1654-1840

Zoek ze op in de Overijsselse Catalogus (in de sidebar van dit weblog) en je kunt ze vervolgens reserveren.