De Overijsselse Boekenplank (3)

Iets gemist of nieuwe titels? Mail mij even.

Anne van der Meiden. ’n Mirreweentervertealsel; noar Charles Dickens’ A Christmas Carol. Enschede: Afdh uitgevers, 2015. 164 pag. ISBN 978 90 72603 94 4 € 19,50 (geb. ed.). Vanaf 21 december is paperback beschikbaar.
Uitgeversinfo: Charles Dickens’ Christmas Carol hef ginne introductie neudig. Vanof dat ’t meesterstukske pubelseerd is, in 1843, hef ’t völ succes had. De leu neumden ’t a tale to make the reader laugh and cry – to open his hands, and open his heart to charity even toward the uncharitable. De Carol is seend dee tied ontelboare moalen bewearkt en vertaald. Een versie in ’t Twents was d’r nog nich. Professor Anne van der Meiden maakten ’m. Iej könt gewaar worden dat hee d’r völle wille an had hef.

Clemens Hogenstijn. Historische atlas van Deventer. Nijmegen: Vantilt, 2015. 79 pag. ISBN 9789460042317. € 24,50
Deventer, ontstaan op een kruispunt van land- en waterwegen, is een van de oudste middeleeuwse steden van Nederland. Haar jaarmarkten waren van Europese allure en brachten grote welvaart. Een prominente plaats in het Hanzeverbond was het gevolg. Ook ontwikkelde Deventer zich, als eerste stad van het Oversticht, later van Overijssel, tot centrum van openbaar bestuur. Het geestelijk leven, begonnen met het missiewerk van Lebuïnus in de achtste eeuw, floreerde en bracht de vernieuwingsbeweging van de Moderne Devotie voort. In het voetspoor van de bloei van zakenleven en kerk ontwikkelden zich het hoger onderwijs en de boekcultuur.
In de zeventiende eeuw verschoof het economisch zwaartepunt van het land naar de Hollandse steden, maar Deventer bleef een regionaal verzorgingscentrum met een groot achterland. Spraakmakend was haar voortrekkersrol in de patriottentijd (1780-1787). In de negentiende eeuw kwamen industrieën op, in de tweede helft van de twintigste adviesbureaus en – opnieuw – hoger onderwijs. De zeer bijzondere laatmiddeleeuwse plattegrond, de honderden monumenten en de afwisselende gevelwanden worden gekoesterd en vormen jaarlijks het decor voor grote culturele evenementen. De eigentijdse buitenwijken met hun moderne architectuur, de sfeervolle omliggende dorpen en het afwisselende landschap maken Deventer compleet. Aan de hand van 35 kaarten wordt de geschiedenis van 1250 jaar mensen, natuur en cultuur beschreven en in kaart gebracht.

Geuje van der Linde. Uit rivier en zee geboren. Honderd erven op het Kampereiland 1364-2014.. Zwolle: IJsselacademie. 2015. 336 pag. ISBN 978-90-6697-239-1. € 37,50
De Kampereilanden zijn al meer dan 650 jaar in het bezit van de stad Kampen. In de 14de eeuw werd de agrarische grond opgedeeld in erven en sindsdien worden ze verpacht. Doordat het gebied door de werking van de IJssel en de Zuiderzee steeds aangroeide, nam het aantal erven ook toe: van acht erven in 1432, tot veertig in 1594, zeventig in 1782 en honderd in 1880. Van der Linde laat op treffende wijze zien dat landbouw – met de grillen en schoonheid van de natuur – altijd het Kampereiland heeft gekenmerkt. Tegelijk zien we dat op de pachtgronden in al die eeuwen veel is veranderd. Uit rivier en zee geboren schetst hoe de brede maatschappelijke en agrarische ontwikkelingen van invloed waren op het leven en werken op de Kampereilander pachterven. Het uitgebreide bronnen- en kaartmateriaal en de vele fraaie foto’s geven de honderden jaren pachtgeschiedenis letterlijk en figuurlijk kleur. Tal van anekdotische verhalen en persoonlijke herinneringen van (oud-)pachters verlevendigen het geheel. (Bron: Mijn Stad Mijn Dorp). Kijk ook hier.

Dick Boer e.a.. Gezicht van de vakbeweging in Twente. Stichting VHV, 2015. 254 pag. € 15,-
48 portretten van en interviews met regionale (oud)-vakbondsbestuurders, waarin herinneringen aan de tijd vanaf de jaren zeventig worden opgehaald.

W.J.C. van Wijngaarden; met een inleiding van Gerrit Kraa. Met n oaln Màester biej n Heard. Stichting Historisch Oarfgood Riessen, 2015. 388 pag. Facsimile uitgave. € 19,95
Boek met dialectverhalen van meester Van Wijngaarden (1818-1882) dat voor het eerst verscheen in 1955. Gerrit Kraa schreef een uitgebreide inleiding en een verklarende woordenlijst achter in het boek. Volgens Gerrit Kraa waren drie generaties schoolmeester Van Wijngaarden dominant aanwezig in Rijssen. Het boek is een bonte verzameling wetenswaardigheden over Rijssen en Twente.

E. Wolbink. Hardenberg op de kaart, 1900-1965. Hardenberg: Olbo, 2015. 240 pag. ISBN 9789490134068.
Flaptekst: Het was geen grote brand als in 1708 of een stormramp als in 1925 in Borculo die het oude Hardenberg bijna geheel deed verdwijnen. De aanwijzing van Hardenberg als ontwikkelingskern voor Noordoost-Overijssel was de ‘trigger’ voor het verrijzen van een bijna geheel nieuwe en vernieuwde stad, ‘een nijen stede’, in de tweede helft van de vorige eeuw. Er werd weinig gerestaureerd, meestal werd er gesloopt en nieuw gebouwd: het vooroorlogse Hardenberg verdween op een enkele uitzondering en een enkel detail na uit beeld.
Het verdween gelukkig niet van de kaart: op oude foto’s en prentbriefkaarten bleef de herinnering bewaard. Voor dit boek kon geput worden uit enkele voortreffelijke verzamelingen met bijna unieke beelden van weleer. In de begeleidende teksten kregen mensen en gebouwen namen en functies, met aanvullingen en details op wat nog min of meer bekend was of wat we ons meenden te herinneren. Op de oude topografische kaarten vinden we het oude Hardenberg ingebed in het historische landschap. We zien de Vecht nog onbekommerd meanderen. De kleine nederzettingen omgeven door uitgestrekte ‘woeste gronden’ , dankzij Vecht en hessenwegen niet geheel geïsoleerd.

Koos Termorshuizen. De IJssel : jong en slingerend. Zwolle: Waanders Uitgevers, 2015. 192 pag. ISBN 9789462620599. € 22,50
De auteur volgt de hele IJssel, van de IJsselkop bij Arnhem tot na Kampen. Dit boek hakt de rivier in stukjes van vijf kilometer en laat zien wat er iedere vijf kilometer te beleven is. Bijzondere verhalen, geschiedenissen, interviews, anekdotes en foto's.

Gerrit Dannenberg e.a.. Buurten in Twente: verhalen achter de niendeure. Stichting Twentse Erven, 2015. 64 pag. ISBN 978-90-817855-2-5. € 10,-
In de afgelopen anderhalf jaar hebben de vrijwilligers van Twentse Erven vele trotse boerderijbewoners gesproken. Boeiende verhalen werden verteld over het wonen op het oude boerenerf, over de ontstaansgeschiedenis van de boerderij en over de lotgevallen van voorgaande generaties bewoners. De verhalen waren vaak zo interessant, dat een aantal is opgetekend en gebundeld in deze van sfeervolle foto’s voorziene uitgave. Hier bestellen.

G.W. Kuijk, H.J. van Baalen. Dèventers Idioom : alfabetische lieste van Nedersaksische woorden in zinsverband. Zaandam: Uitgeverij Kuijk, 2015. 279 pag. ISBN 9789082085723. € 17,95
Deventer behoort tot de steden waar het meest in de streektaal wordt gesproken. Reeds in 1896, 1936 en 1986 verschenen er woordenboeken van het Deventers. In 1993 verscheen het standaardwerk over de grammatica van het Deventer dialect door G.W. Kuijk. Het ontbrak echter aan een eenvoudige lijst van woorden, waarin men kan lezen wat de woorden in het Deventers in zinsverband betekenen. Dèventers Idioom is geïllustreerd met afbeeldingen van straten in Deventer. Kijk ook hier.

Gijs Eijsink e.a.. 50 jaar FC Twente: officieel jubileumboek. Rotterdam : Kick Uitgevers, 2015. 671 pag. ISBN 9789491555602. € 79,-
Deze ‘stoeptegel’ met een omvang van ruim 650 blz. en een gewicht van 5 kilo bevat honderden, vaak exclusieve foto’s. Alle wedstrijden, alle spelers, alle opstellingen van de ruim 2.000 wedstrijden die FC Twente heeft gespeeld en uiteraard ook alle doelpunten zijn in een bijlage van week tot week te volgen. Hetzelfde geldt voor de rijke geschiedenis van Sportclub Enschede en Enschedese Boys.

Henk Eweg. Commanderie en Huis Ootmarsum. Ootmarsum, 2015. 220 pag. € 24,95 Te koop bij Boekhandel Brummelhuis en bij het Openluchtmuseum in Ootmarsum
Zo'n 600 jaar bood ze onderdak aan ridders en commandeurs. Maar een heus boek over de voormalige Commanderie in Ootmarsum was er nog niet. Daar is nu verandering in gekomen.
Het boek Commanderie en Huis Ootmarsum gepresenteerd bevat een kroniek over het leven aldaar tussen 1200 en 1800. De auteur is de Ootmarsumse amateurhistoricus Henk Eweg, die er ruim vier jaar aan werkte. Hij woonde van 1967 tot 1980 in het Molenhuisje dat geldt als het laatste overblijfsel van de midden 1800 afgebroken Commanderie. Eweg verdiepte zich bijna 50 jaar in de Commanderie en het boek is het resultaat van al die naspeuringen. (bron: Tubantia). Zie ook hier.

Evelyn Ligtenberg. 'Wij vertrouwen op onze keizer': Sallandse jongens vechten voor en tegen Napoleon 1811-1815. Hellendoorn: Uutgeverieje 'n Boaken, 2015. 424 pag. ISBN 978-90-76272-30-6. € 24,50
Tweehonderd jaar geleden vond Napoleon zijn Waterloo, maar menig jaar daarvoor vierde hij triomfen. In dit boeiende boek is te lezen hoe Sallandse mannen hieraan hebben bijgedragen. In 1810 lijfde de keizer Nederland in bij het grote Franse rijk. Hij besloot verder de Russische tsaar een lesje te leren. Daarvoor had hij een groot en goed functionerend leger nodig. Veel jongens en mannen uit onze directe omgeving moesten er aan geloven.
Overijssel was verdeeld in drie arrondissementen en ieder arrondissement was weer verdeeld in een aantal kantons. Evelyn Ligtenberg heeft voor het kanton Raalte grondig onderzoek gepleegd in diverse archieven, tot in Vincennes bij Parijs aan toe. Wie werden er in- of uitgeloot, hoe verliep de militaire keuring en waaruit bestond hun uitrusting? We lezen over het leren marcheren en vechten en we maken tochten mee onder de meest erbarmelijke omstandigheden. We komen te weten wie er deserteerden, wie ziek werden en wie stierven. Van de (voormalige) gemeenten Wijhe, Heino, Holten, Raalte en Hellendoorn zijn voor het eerst tal van gegevens over de lotgevallen van Napoleons soldaten, overlevenden, deserteurs en gesneuvelden aan het licht gebracht. De stad Deventer komt aan bod als centrale plaats in het arrondissement en als garnizoensplaats. (Bron: Mijn Stad Mijn Dorp). Zie ook hier.

Christien Kronenberg-van den Toren. Burgemeester in bezet Borne. Soest: Boekscout.nl, 2015. 274 pag. ISBN 9789402221312. € 20,55
Over de belevenissen van Jan van den Toren in de Tweede Wereldoorlog. Deels verteld vanuit zijn eigen dagboek, deels gezien door de ogen van zijn dochter, die het boek schreef. Herinneringen van een kind uit de bezettingstijd zoals spannende gebeurtenissen, angstige verhalen, verdrietige momenten, maar ook de blijdschap van de bevrijding. En met een verrassende wending over hoe het leven daarna verder ging...

H.J.A. Overkamp. Oud boerenland: boerderijen, veldnamen en wegen rond Heino. Heino: Vereniging voor Heemkunde Omheining, 2015. 131 pag. € 29,95
Derde deel uit een serie over de lokale geografie en de genealogie van de bevolking van Heino en haar omgeving. Meer dan 110 boerderijen met hun geschiedenissen zijn vermeld, maar ook de bijbehorende wegen en veldnamen komen uitgebreid aan bod.

Arno Dijkhof. Deventer Industriespoor, 1925-2003. Deventer : Stichting Industrieel Erfgoed Deventer, 2015. 225 pag. ISBN 9789081064408. € 25,-
In Deventer begon de spoorweggeschiedenis 150 jaar geleden, toen op 5 augustus 1865 de eerste stoomlocomotief nog buiten de vestingwerken de stad bereikte. Het spoor stond in die tijd synoniem voor verandering en vooruitgang. Deze nieuwe vorm van transport maakte het mede mogelijk dat de eeuwenoude Hanzestad zich kon ontwikkelen tot een industriestad. Aan het einde van de 19e eeuw beschikte de stad over spoorverbindingen naar alle vier windrichtingen van het land. Een belangrijke stap werd gezet in 1925, toen industrieterreinen werden ontsloten door het industriespoor. Kijk ook hier.

Anton Heijmerikx, Diny Heidenrijk. Gebroken Joods leven in Raalte. Raalte: Werkgroep Stolpersteine Raalte, 2015. 224 pag. ISBN 9789075925180. € 22,50
Bijna 250 jaar woonden er Joden in Raalte-dorp, een kleine gemeenschap binnen een klein dorp, die vooral van de handel leefde. Hun aantallen varieerden in de loop der eeuwen sterk.

Jan Busscher, Henk ten Dam en Geertruud Reinink-Ribberink. Geschiedenis van de boerderijen n Tilligte en hun bewoners. Dorpsraad Tilligte, 2015. 270 pag. € 22,50
Beschrijving van in totaal 81 boerderijen die in de afgelopen eeuwen in Tilligte en omgeving hebben gestaan. Daarvan zijn er nog maar 15 echt in bedrijf; veel andere boerderijen zijn verdwenen of kregen een woonbestemming. De auteurs bezochten alle boerderijen en tekenden niet alleen de historie op maar vooral ook de menselijke verhalen achter de gevels van de boerderijen waar het tot in het midden van de vorige eeuw vaak armoe troef was. (Bron: Tubantia). Kijk ook hier.

Lettele : oerspronkelijk Salland. Lettele: Kultuurhus De Spil, 2015. 240 pag. ISBN 9789090292908. € 20,-
Ongeveer een jaar geleden ontstond het idee een boek samen te stellen over de typische kenmerken van Lettele. Een redactieteam van zo’n twaalf enthousiaste Lettelenaren heeft onder hoofdredactie van Yvonne Haaxman boeiende verhalen opgeschreven over mooie plekken, bijzondere inwoners en opmerkelijke zaken van het dorp. Het geheel is fraai geïllustreerd met foto’s, tekeningen en gedichtjes van schoolkinderen. Het is een mooi bladerboek met veel foto’s en korte verhalen waar (oud-)Lettelenaren zich in kunnen herkennen en die voor anderen een bron van inspiratie zijn.

Bert Dijkink. Het geheim van de kreeft: stripboek. SPA Uitgevers, 2015. 48 pag. ISBN 9789089321282. € 6,50
Het verhaal van 'Het Geheim van de kreeft' draait om de jonge Fransman Alain, die piano studeert aan het conservatorium van Zwolle.
Hij komt er bij toeval achter dat een Middeleeuwse voorvader van hem in de Grote Kerk begraven is, maar het graf is niet meer te vinden. Dan ziet hij een grafmonument waarop de afbeelding van een kreeft met een Latijnse tekst te zien is. Een kreeft met deze tekst maakt volgens hem deel uit van het familiewapen van zijn voorvaderen.
Dat kan toch geen toeval zijn en Alain meent er een zekere aanwijzing in te zien. Als hij samen met de mounumentenbeheerder besluit in het geheim van de kreeft -en van het verdwenen graf- te duiken, begint een avontuur vol mysterie en gevaar.

Verder nog verschenen
* Jubileumboekje 25 jaar Streekhistorisch Centrum Lutten, Slagharen, Schuinesloot
* Jubileumboek 100 jaar Stadsjongenskoor Oldenzaal
* Jubileumboek Korfbalvereniging Oranje Zwart Zwolle
* Een profiel van Deventer in het midden van de achttiende eeuw, door Clemens Hogenstijn
* Boek over de Lipperkerkstraat in Enschede