maandag 28 december 2015

De tien best bekeken blogposts van 2015

Dit weblog trekt krap 100 unieke bezoekers per dag. Dat waren er vorig jaar nog ruim 100. Sinds ik in juni ben gestopt met werken is het aantal bezoekers gedaald. De blogfrequentie is lager geworden. Maar zolang ik er plezier aan beleef ga ik door.
De meest bezochte blogposts waren die over tijd en plaats van de paasvuren (2800x) en boekenmarkten (2700). Het overzicht van festivals (1400), activiteiten in vakanties in musea en de overzichten van nieuw verschenen boeken werden ook goed bezocht. Deze blogposts bevatten bij elkaar gezochte gegevens en opsommingen - waar overigens veel werk mee gemoeid is - en laat ik dus buiten beschouwing. Hieronder een Top 10 van meest bezochte blogposts.

39 oude telefoongidsen 1901-1950 in Delpher doorzoekbaar
Een populair onderwerp. Ook een blogpost uit 2008 over oude telefoongidsen en adresboeken wordt nog dagelijks bezocht. Het wordt tijd voor een actualisatie.


3-4 april 1945: De slag om het Twentekanaal
Vanwege het kroonjaar van de bevrijding (70 jaar geleden) was hier in maart/april veel aandacht voor.


Mediagrafie (15): Twickel
Nooit gedacht dat zoiets zoveel bezoekers zou trekken. Hier staat alles wat ik aan verwijzingen heb kunnen vinden naar boeken, foto's, beschrijvingen, (film) beelden etc.


Unieke dorpsfilms van cineast Adolfs uit jaren 50 en 60 te zien bij Twentse Filmbank
Een van de blogposts die ik wijdde aan de Twentse Filmbank, alwaar veel uniek materiaal te bekijken is.


Verder onder nieuwe vlag
Een persoonlijke blogpost waarin ik bekend maakte na het einde van mijn 45-jarige loopbaan toch door te gaan met bloggen. Het grote aantal belangstellenden voor deze blogpost en de persoonlijke reacties gaven mij mede de spirit om door te gaan.


De IJzeren Eeuw op 29 mei: Twente op stoom
Aankondiging van de serie van dertien afleveringen, deze zomer uitgezonden op NPO2.


Muziek uit het oosten (80): Herman Finkers - Koo Wit De Floo
Meest bezochte item uit de serie Muziek uit het Oosten. En terecht.



Michelle Visser en Jaap Scholten winnaars beste boek van Overijssel, Boudewijn Betzema is dichter van Overijssel
Ik was er zelf bij die avond. Goed programma, mooie entourage en dankbare winnaars.


Fietsen langs De Doorbraak
Na enkele keren fietsen lukte het me een route te vinden die de nieuwe natuur van De Doorbraak zo dicht mogelijk benaderde.


Mijn beste FC Twente team aller tijden
In maart hingen er al donkere wolken boven de Grolsch Veste, maar nog niet de inktzwarte onweerswolken van nu. Er werd een oproep gedaan je beste all-time Twente-team samen te stellen. Ook ik heb me daar over gebogen.

woensdag 23 december 2015

Muziek uit het oosten (85): Jan Rot - Stel je voor ... (Imagine)

Een speciale rubriek – voor de liefhebbers van muziek. Van alles wat – in ’t Engels of in ’t plat. Goud en oud, nieuw of fout.


Jan Rot maakt knappe (vrije) vertalingen van bekende songs en vertolkt deze ook. Zo zag ik hem onlangs tijdens een optreden zijn Nederlandstalige versie van Imagine zingen, een song die nog nooit zo actueel was, getuige ook de nummer 1 positie in de Top 2000.

dinsdag 22 december 2015

Nieuw zoekportaal ontsluit architectuurcollectie


Met de introductie van een nieuw zoekportaal zoeken.hetnieuweinstituut.nl geeft Het Nieuwe Instituut digitale bezoekers direct toegang tot een van de grootste architectuurcollecties ter wereld. In het Rijksarchief van de Nederlandse architectuur zijn 1,4 miljoen tekeningen, 300.000 foto’s, 2.500 maquettes en 70.000 boeken en tijdschriften samengebracht die de geschiedenis van de Nederlandse bouwkunst en stedenbouw documenteren. Professionele onderzoekers en andere belangstellenden kunnen bijvoorbeeld met behulp van een speciale viewer 130.000 afbeeldingen tot op detailniveau bekijken.

Het Nieuwe Instituut beheert 580 archieven en verzamelingen van Nederlandse stedenbouwkundigen en architecten als P.J.H. Cuypers, H.P. Berlage. J.J.P. Oud, G. Rietveld, Van den Broek en Bakema, H. Hertzberger, P. Blom, OMA en MVRDV. De collectie ontleent zijn grote cultuurhistorische waarde niet alleen aan de uniciteit of artistieke kwaliteit van de afzonderlijke archieven, maar ook aan het totaal van de verzameling die 130 jaar ontwikkeling van de Nederlandse architectuur en stedenbouw in beeld brengt. Naast museale tekeningen, foto’s en maquettes bevatten de archieven schetsen, werktekeningen, correspondentie, affiches en overige documentatie.
(Persbericht Het Nieuwe Instituut)

Wat is er te vinden op het gebied van architectuur?
* 586 archieven (beschrijving van de inhoud)
* 128.525 (publicaties (beschrijving en vindplaats)
* 14.691 personen (beknopte gegevens)
* 34.772 projecten (Naam, plaats en datum)
* 12.047 objecten (afbeeldingen)

De afbeeldingen van de objecten zijn per plaats te vinden. Hieronder het interieur van de Synagoge in Enschede.

vrijdag 18 december 2015

De Overijsselse Boekenplank (3)

Iets gemist of nieuwe titels? Mail mij even.

Anne van der Meiden. ’n Mirreweentervertealsel; noar Charles Dickens’ A Christmas Carol. Enschede: Afdh uitgevers, 2015. 164 pag. ISBN 978 90 72603 94 4 € 19,50 (geb. ed.). Vanaf 21 december is paperback beschikbaar.
Uitgeversinfo: Charles Dickens’ Christmas Carol hef ginne introductie neudig. Vanof dat ’t meesterstukske pubelseerd is, in 1843, hef ’t völ succes had. De leu neumden ’t a tale to make the reader laugh and cry – to open his hands, and open his heart to charity even toward the uncharitable. De Carol is seend dee tied ontelboare moalen bewearkt en vertaald. Een versie in ’t Twents was d’r nog nich. Professor Anne van der Meiden maakten ’m. Iej könt gewaar worden dat hee d’r völle wille an had hef.


Clemens Hogenstijn. Historische atlas van Deventer. Nijmegen: Vantilt, 2015. 79 pag. ISBN 9789460042317. € 24,50
Deventer, ontstaan op een kruispunt van land- en waterwegen, is een van de oudste middeleeuwse steden van Nederland. Haar jaarmarkten waren van Europese allure en brachten grote welvaart. Een prominente plaats in het Hanzeverbond was het gevolg. Ook ontwikkelde Deventer zich, als eerste stad van het Oversticht, later van Overijssel, tot centrum van openbaar bestuur. Het geestelijk leven, begonnen met het missiewerk van Lebuïnus in de achtste eeuw, floreerde en bracht de vernieuwingsbeweging van de Moderne Devotie voort. In het voetspoor van de bloei van zakenleven en kerk ontwikkelden zich het hoger onderwijs en de boekcultuur.
In de zeventiende eeuw verschoof het economisch zwaartepunt van het land naar de Hollandse steden, maar Deventer bleef een regionaal verzorgingscentrum met een groot achterland. Spraakmakend was haar voortrekkersrol in de patriottentijd (1780-1787). In de negentiende eeuw kwamen industrieën op, in de tweede helft van de twintigste adviesbureaus en – opnieuw – hoger onderwijs. De zeer bijzondere laatmiddeleeuwse plattegrond, de honderden monumenten en de afwisselende gevelwanden worden gekoesterd en vormen jaarlijks het decor voor grote culturele evenementen. De eigentijdse buitenwijken met hun moderne architectuur, de sfeervolle omliggende dorpen en het afwisselende landschap maken Deventer compleet. Aan de hand van 35 kaarten wordt de geschiedenis van 1250 jaar mensen, natuur en cultuur beschreven en in kaart gebracht.


Geuje van der Linde. Uit rivier en zee geboren. Honderd erven op het Kampereiland 1364-2014.. Zwolle: IJsselacademie. 2015. 336 pag. ISBN 978-90-6697-239-1. € 37,50
De Kampereilanden zijn al meer dan 650 jaar in het bezit van de stad Kampen. In de 14de eeuw werd de agrarische grond opgedeeld in erven en sindsdien worden ze verpacht. Doordat het gebied door de werking van de IJssel en de Zuiderzee steeds aangroeide, nam het aantal erven ook toe: van acht erven in 1432, tot veertig in 1594, zeventig in 1782 en honderd in 1880. Van der Linde laat op treffende wijze zien dat landbouw – met de grillen en schoonheid van de natuur – altijd het Kampereiland heeft gekenmerkt. Tegelijk zien we dat op de pachtgronden in al die eeuwen veel is veranderd. Uit rivier en zee geboren schetst hoe de brede maatschappelijke en agrarische ontwikkelingen van invloed waren op het leven en werken op de Kampereilander pachterven. Het uitgebreide bronnen- en kaartmateriaal en de vele fraaie foto’s geven de honderden jaren pachtgeschiedenis letterlijk en figuurlijk kleur. Tal van anekdotische verhalen en persoonlijke herinneringen van (oud-)pachters verlevendigen het geheel. (Bron: Mijn Stad Mijn Dorp). Kijk ook hier.


Dick Boer e.a.. Gezicht van de vakbeweging in Twente. Stichting VHV, 2015. 254 pag. € 15,-
48 portretten van en interviews met regionale (oud)-vakbondsbestuurders, waarin herinneringen aan de tijd vanaf de jaren zeventig worden opgehaald.


W.J.C. van Wijngaarden; met een inleiding van Gerrit Kraa. Met n oaln Màester biej n Heard. Stichting Historisch Oarfgood Riessen, 2015. 388 pag. Facsimile uitgave. € 19,95
Boek met dialectverhalen van meester Van Wijngaarden (1818-1882) dat voor het eerst verscheen in 1955. Gerrit Kraa schreef een uitgebreide inleiding en een verklarende woordenlijst achter in het boek. Volgens Gerrit Kraa waren drie generaties schoolmeester Van Wijngaarden dominant aanwezig in Rijssen. Het boek is een bonte verzameling wetenswaardigheden over Rijssen en Twente.


E. Wolbink. Hardenberg op de kaart, 1900-1965. Hardenberg: Olbo, 2015. 240 pag. ISBN 9789490134068.
Flaptekst: Het was geen grote brand als in 1708 of een stormramp als in 1925 in Borculo die het oude Hardenberg bijna geheel deed verdwijnen. De aanwijzing van Hardenberg als ontwikkelingskern voor Noordoost-Overijssel was de ‘trigger’ voor het verrijzen van een bijna geheel nieuwe en vernieuwde stad, ‘een nijen stede’, in de tweede helft van de vorige eeuw. Er werd weinig gerestaureerd, meestal werd er gesloopt en nieuw gebouwd: het vooroorlogse Hardenberg verdween op een enkele uitzondering en een enkel detail na uit beeld.
Het verdween gelukkig niet van de kaart: op oude foto’s en prentbriefkaarten bleef de herinnering bewaard. Voor dit boek kon geput worden uit enkele voortreffelijke verzamelingen met bijna unieke beelden van weleer. In de begeleidende teksten kregen mensen en gebouwen namen en functies, met aanvullingen en details op wat nog min of meer bekend was of wat we ons meenden te herinneren. Op de oude topografische kaarten vinden we het oude Hardenberg ingebed in het historische landschap. We zien de Vecht nog onbekommerd meanderen. De kleine nederzettingen omgeven door uitgestrekte ‘woeste gronden’ , dankzij Vecht en hessenwegen niet geheel geïsoleerd.


Koos Termorshuizen. De IJssel : jong en slingerend. Zwolle: Waanders Uitgevers, 2015. 192 pag. ISBN 9789462620599. € 22,50
De auteur volgt de hele IJssel, van de IJsselkop bij Arnhem tot na Kampen. Dit boek hakt de rivier in stukjes van vijf kilometer en laat zien wat er iedere vijf kilometer te beleven is. Bijzondere verhalen, geschiedenissen, interviews, anekdotes en foto's.


Gerrit Dannenberg e.a.. Buurten in Twente: verhalen achter de niendeure. Stichting Twentse Erven, 2015. 64 pag. ISBN 978-90-817855-2-5. € 10,-
In de afgelopen anderhalf jaar hebben de vrijwilligers van Twentse Erven vele trotse boerderijbewoners gesproken. Boeiende verhalen werden verteld over het wonen op het oude boerenerf, over de ontstaansgeschiedenis van de boerderij en over de lotgevallen van voorgaande generaties bewoners. De verhalen waren vaak zo interessant, dat een aantal is opgetekend en gebundeld in deze van sfeervolle foto’s voorziene uitgave. Hier bestellen.


G.W. Kuijk, H.J. van Baalen. Dèventers Idioom : alfabetische lieste van Nedersaksische woorden in zinsverband. Zaandam: Uitgeverij Kuijk, 2015. 279 pag. ISBN 9789082085723. € 17,95
Deventer behoort tot de steden waar het meest in de streektaal wordt gesproken. Reeds in 1896, 1936 en 1986 verschenen er woordenboeken van het Deventers. In 1993 verscheen het standaardwerk over de grammatica van het Deventer dialect door G.W. Kuijk. Het ontbrak echter aan een eenvoudige lijst van woorden, waarin men kan lezen wat de woorden in het Deventers in zinsverband betekenen. Dèventers Idioom is geïllustreerd met afbeeldingen van straten in Deventer. Kijk ook hier.


Gijs Eijsink e.a.. 50 jaar FC Twente: officieel jubileumboek. Rotterdam : Kick Uitgevers, 2015. 671 pag. ISBN 9789491555602. € 79,-
Deze ‘stoeptegel’ met een omvang van ruim 650 blz. en een gewicht van 5 kilo bevat honderden, vaak exclusieve foto’s. Alle wedstrijden, alle spelers, alle opstellingen van de ruim 2.000 wedstrijden die FC Twente heeft gespeeld en uiteraard ook alle doelpunten zijn in een bijlage van week tot week te volgen. Hetzelfde geldt voor de rijke geschiedenis van Sportclub Enschede en Enschedese Boys.


Henk Eweg. Commanderie en Huis Ootmarsum. Ootmarsum, 2015. 220 pag. € 24,95 Te koop bij Boekhandel Brummelhuis en bij het Openluchtmuseum in Ootmarsum
Zo'n 600 jaar bood ze onderdak aan ridders en commandeurs. Maar een heus boek over de voormalige Commanderie in Ootmarsum was er nog niet. Daar is nu verandering in gekomen.
Het boek Commanderie en Huis Ootmarsum gepresenteerd bevat een kroniek over het leven aldaar tussen 1200 en 1800. De auteur is de Ootmarsumse amateurhistoricus Henk Eweg, die er ruim vier jaar aan werkte. Hij woonde van 1967 tot 1980 in het Molenhuisje dat geldt als het laatste overblijfsel van de midden 1800 afgebroken Commanderie. Eweg verdiepte zich bijna 50 jaar in de Commanderie en het boek is het resultaat van al die naspeuringen. (bron: Tubantia). Zie ook hier.


Evelyn Ligtenberg. 'Wij vertrouwen op onze keizer': Sallandse jongens vechten voor en tegen Napoleon 1811-1815. Hellendoorn: Uutgeverieje 'n Boaken, 2015. 424 pag. ISBN 978-90-76272-30-6. € 24,50
Tweehonderd jaar geleden vond Napoleon zijn Waterloo, maar menig jaar daarvoor vierde hij triomfen. In dit boeiende boek is te lezen hoe Sallandse mannen hieraan hebben bijgedragen. In 1810 lijfde de keizer Nederland in bij het grote Franse rijk. Hij besloot verder de Russische tsaar een lesje te leren. Daarvoor had hij een groot en goed functionerend leger nodig. Veel jongens en mannen uit onze directe omgeving moesten er aan geloven.
Overijssel was verdeeld in drie arrondissementen en ieder arrondissement was weer verdeeld in een aantal kantons. Evelyn Ligtenberg heeft voor het kanton Raalte grondig onderzoek gepleegd in diverse archieven, tot in Vincennes bij Parijs aan toe. Wie werden er in- of uitgeloot, hoe verliep de militaire keuring en waaruit bestond hun uitrusting? We lezen over het leren marcheren en vechten en we maken tochten mee onder de meest erbarmelijke omstandigheden. We komen te weten wie er deserteerden, wie ziek werden en wie stierven. Van de (voormalige) gemeenten Wijhe, Heino, Holten, Raalte en Hellendoorn zijn voor het eerst tal van gegevens over de lotgevallen van Napoleons soldaten, overlevenden, deserteurs en gesneuvelden aan het licht gebracht. De stad Deventer komt aan bod als centrale plaats in het arrondissement en als garnizoensplaats. (Bron: Mijn Stad Mijn Dorp). Zie ook hier.


Christien Kronenberg-van den Toren. Burgemeester in bezet Borne. Soest: Boekscout.nl, 2015. 274 pag. ISBN 9789402221312. € 20,55
Over de belevenissen van Jan van den Toren in de Tweede Wereldoorlog. Deels verteld vanuit zijn eigen dagboek, deels gezien door de ogen van zijn dochter, die het boek schreef. Herinneringen van een kind uit de bezettingstijd zoals spannende gebeurtenissen, angstige verhalen, verdrietige momenten, maar ook de blijdschap van de bevrijding. En met een verrassende wending over hoe het leven daarna verder ging...


H.J.A. Overkamp. Oud boerenland: boerderijen, veldnamen en wegen rond Heino. Heino: Vereniging voor Heemkunde Omheining, 2015. 131 pag. € 29,95
Derde deel uit een serie over de lokale geografie en de genealogie van de bevolking van Heino en haar omgeving. Meer dan 110 boerderijen met hun geschiedenissen zijn vermeld, maar ook de bijbehorende wegen en veldnamen komen uitgebreid aan bod.


Arno Dijkhof. Deventer Industriespoor, 1925-2003. Deventer : Stichting Industrieel Erfgoed Deventer, 2015. 225 pag. ISBN 9789081064408. € 25,-
In Deventer begon de spoorweggeschiedenis 150 jaar geleden, toen op 5 augustus 1865 de eerste stoomlocomotief nog buiten de vestingwerken de stad bereikte. Het spoor stond in die tijd synoniem voor verandering en vooruitgang. Deze nieuwe vorm van transport maakte het mede mogelijk dat de eeuwenoude Hanzestad zich kon ontwikkelen tot een industriestad. Aan het einde van de 19e eeuw beschikte de stad over spoorverbindingen naar alle vier windrichtingen van het land. Een belangrijke stap werd gezet in 1925, toen industrieterreinen werden ontsloten door het industriespoor. Kijk ook hier.


Anton Heijmerikx, Diny Heidenrijk. Gebroken Joods leven in Raalte. Raalte: Werkgroep Stolpersteine Raalte, 2015. 224 pag. ISBN 9789075925180. € 22,50
Bijna 250 jaar woonden er Joden in Raalte-dorp, een kleine gemeenschap binnen een klein dorp, die vooral van de handel leefde. Hun aantallen varieerden in de loop der eeuwen sterk.


Jan Busscher, Henk ten Dam en Geertruud Reinink-Ribberink. Geschiedenis van de boerderijen n Tilligte en hun bewoners. Dorpsraad Tilligte, 2015. 270 pag. € 22,50
Beschrijving van in totaal 81 boerderijen die in de afgelopen eeuwen in Tilligte en omgeving hebben gestaan. Daarvan zijn er nog maar 15 echt in bedrijf; veel andere boerderijen zijn verdwenen of kregen een woonbestemming. De auteurs bezochten alle boerderijen en tekenden niet alleen de historie op maar vooral ook de menselijke verhalen achter de gevels van de boerderijen waar het tot in het midden van de vorige eeuw vaak armoe troef was. (Bron: Tubantia). Kijk ook hier.


Lettele : oerspronkelijk Salland. Lettele: Kultuurhus De Spil, 2015. 240 pag. ISBN 9789090292908. € 20,-
Ongeveer een jaar geleden ontstond het idee een boek samen te stellen over de typische kenmerken van Lettele. Een redactieteam van zo’n twaalf enthousiaste Lettelenaren heeft onder hoofdredactie van Yvonne Haaxman boeiende verhalen opgeschreven over mooie plekken, bijzondere inwoners en opmerkelijke zaken van het dorp. Het geheel is fraai geïllustreerd met foto’s, tekeningen en gedichtjes van schoolkinderen. Het is een mooi bladerboek met veel foto’s en korte verhalen waar (oud-)Lettelenaren zich in kunnen herkennen en die voor anderen een bron van inspiratie zijn.


Bert Dijkink. Het geheim van de kreeft: stripboek. SPA Uitgevers, 2015. 48 pag. ISBN 9789089321282. € 6,50
Het verhaal van 'Het Geheim van de kreeft' draait om de jonge Fransman Alain, die piano studeert aan het conservatorium van Zwolle.
Hij komt er bij toeval achter dat een Middeleeuwse voorvader van hem in de Grote Kerk begraven is, maar het graf is niet meer te vinden. Dan ziet hij een grafmonument waarop de afbeelding van een kreeft met een Latijnse tekst te zien is. Een kreeft met deze tekst maakt volgens hem deel uit van het familiewapen van zijn voorvaderen.
Dat kan toch geen toeval zijn en Alain meent er een zekere aanwijzing in te zien. Als hij samen met de mounumentenbeheerder besluit in het geheim van de kreeft -en van het verdwenen graf- te duiken, begint een avontuur vol mysterie en gevaar.




Verder nog verschenen
* Jubileumboekje 25 jaar Streekhistorisch Centrum Lutten, Slagharen, Schuinesloot
* Jubileumboek 100 jaar Stadsjongenskoor Oldenzaal
* Jubileumboek Korfbalvereniging Oranje Zwart Zwolle
* Een profiel van Deventer in het midden van de achttiende eeuw, door Clemens Hogenstijn
* Boek over de Lipperkerkstraat in Enschede

donderdag 17 december 2015

Winterexpositie met natuurfoto's uit Kop van Overijssel in Giethoorn

Nationaal Park De Wieden - de Weerribben (foto D.J. Bergsma - Wikimedia commons)

In Museumboerderij 't Olde Maat Uus aan het Binnenpad 52 in Giethoorn is vanaf komende zaterdag tot en met 14 februari werk te zien van de fotografen Philip Friskorn, Ronald Messemaker en Klaas van der Veen.

De winterexpositie toont natuurfoto's uit de Kop van Overijssel. Messemaker is boswachter in De Wieden en heeft tijdens zijn werk altijd zijn fotocamera bij zich. Friskorn heeft al veel van zijn werk gepubliceerd in boeken en tijdschriften. Van der Veen is huisfotograaf van 't Olde Maat Uus en op al zijn foto's schijnt de zon of is ze voelbaar aanwezig.
Kijk ook hier.

Ik heb er al eens eerder op gewezen, wie niet helemaal naar Giethoorn wil om mooie foto's uit de Kop te bekijken moet de columns van Herman Slurink met daarbij prachtige foto's hier bekijken.

Belter Wiede (foto: Herman Slurink)

dinsdag 15 december 2015

Artikel van mijn hand in de Tubantia gepubliceerd


Vanochtend wist ik al wat de rubriek Stad & Land van Gerard Lage Venterink in de Tubantia zou brengen. Als gastauteur mocht ik deze week het hoofdartikel schrijven. Toch wel apart, ook omdat het de eerste keer is, je pennevrucht over twee pagina’s weergegeven te zien in je eigen regionale dagblad. Ik ben een liefhebber van reisverhalen, ook van ‘historische’ reisreportages en ben ook geïntrigeerd door de periode vanaf 1880 tot aan de Eerste Wereldoorlog. Wie toen leefde maakte veel meer mee dan wij b.v. de afgelopen pakweg dertig jaar hebben zien voorbijkomen. Dat lijkt ongeloofwaardig, maar denk maar eens aan de enorme toename van mobiliteit door verharding van wegen en aanleg van water- en spoorwegen, aan de uitbreiding van de communicatiemiddelen (telegraaf, telefoon), de vele technische vindingen en de introductie van olie, gas en elektriciteit. Lees hierover het prachtige boek Een nieuwe wereld van Auke van der Woud. Met deze combinatie van interesses was mijn keus snel gemaakt voor de acht maanden durende reis van de Twentse fabrikant Willem van Wulfften Palthe naar Oost-Azië, afzetgebied van Twentse produkten als textiel en machines.


Ik schreef op mijn weblog al eerder over deze reis. Onlangs heb ik het reisverslag herlezen en een nieuw uitgebreider verhaal geschreven dat vandaag dus in de Tubantia staat.

maandag 14 december 2015

Sprekend Nederland brengt het gesproken Nederlands van nu in kaart

Al decennia lang worden de Nederlandse dialecten geïnventariseerd. Wie Het Bureau van J.J. Voskuil heeft gelezen weet hoe veel tijd medewerkers van het Meertens Instituut staken in het vastleggen van dialectwoorden. Met behulp van veel correspondenten uit het hele land werden van bepaalde woorden dialectkaarten gemaakt.

(Afbeelding afkomstig van Alledaags.nl)

Tijden veranderen. De techniek maakt het mogelijk dat invullijsten van correspondenten worden vervangen door een app. Onlangs sloegen wetenschappers en media de handen ineen om een blauwdruk van de Nederlandse spraak op dit moment te maken met de Sprekend Nederland -app. Verdwijnen de accenten of is de diversiteit aan tongvallen nog springlevend? Bovendien gaan zij in kaart brengen welke vooroordelen mensen hebben over elkaars manier van spreken.
De NTR ontwikkelde, met de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), de app om dit te onderzoeken. Taalonderzoekers werkten mee aan de voorbereiding en gebruiken de data voor hun onderzoek.

Met de Sprekend Nederland-app spreken deelnemers zinnen en woorden in die anderen vervolgens kunnen beluisteren en beoordelen. Wanneer deelnemers elkaars spraak beoordeeld hebben, ontvangen zij persoonlijke feedback die laat zien wat anderen van hen denken, puur gebaseerd op hun spraak. Klinken sommige accenten betrouwbaarder of aantrekkelijker dan andere accenten? Wordt de Gooise r serieuzer genomen dan een zachte g? Bestaat er discriminatie ten aanzien van bepaalde accenten? Dat soort vragen vormen de basis voor onderzoek dat de betrokken wetenschappers zullen uitvoeren met verzamelde data uit de app. Wetenschappers zouden staan te springen om dit soort data, omdat met Sprekend Nederland het gesproken Nederlands, en de beelden die daaraan kleven, op een veel grotere schaal bestudeerd kan worden dan ooit tevoren.
Zie verder de website van het Meertens Instituut.

Iedereen kan deelnemen aan dit onderzoek door het downloaden van de Sprekend Nederland-app op telefoon of tablet. NPO3 zendt wekelijks de webserie Spreekhokken uit. In het voorjaar volgt er een grote televisieshow waaraan BN'ers, die een bepaalde tongval bezitten, deelnemen.

woensdag 9 december 2015

Film Winterwende van Geertjan Lassche nog te zien in diverse plaatsen


'Oerijssel' is een tweedelige documentaireserie waarin onderzoeksjournalist, regisseur en documentairemaker Geertjan Lassche op zoek gaat naar de laatste resten volksgeloof in de Overijssel. Hoofdpersoon is presentatrice Margje Fikse, die opgroeide langs de IJssel en nu terugkeert naar Overijssel op zoek naar het verleden. Het eerste deel werd gepresenteerd tijdens het Zunnewende Festival in zomer 2014, het tweede deel een jaar later.

Het eerste deel Zunnewende gaat over de laatste resten oercultuur in Overijssel. Wat is er in 'onze' provincie nu nog te ervaren uit de donkere tijden voor de kerstening? In hoeverre zijn oude gebruiken nog zichtbaar? Hoe kan het dat we heimelijk verlangen naar de mystiek van het verleden? Het tweede deel, Winterwend, gaat over volksgeloof in de streekcultuur van Overijssel. We volgen weer Margje Fikse. Terug in de streek van haar jeugd, gaat Fikse op zoek naar de wortels van de plattelandscultuur en de laatste restanten volksgeloof in de provincie.
Lees hier de column van Inga Tjapkes.

De film Winterwende wordt de komende maanden vertoont in (voor zover bekend):
9 december 2015 - Grote Kerk Epe
12 december 2015 - Dorpsvereniging Munnikenslag
1 februari 2016 - Hist. Kring Dalfsen
14 februari 2015 - Remonstranten Leeuwarden
Zie ook de Facebook-pagina

woensdag 2 december 2015

Overijsselse fotografen portretteren Chinezen in Giethoorn, schippers van veerponten, boakebouwers en andere specifieke groepen.


In het Provinciehuis loopt een tentoonstelling waarbij 14 Overijsselse fotografen hun favoriete groep mensen in beeld brengen. Het is een afgeleide van het landelijke project NL van fotograaf Bert Verhoeff.
De Overijsselse fotografen portretterden onder meer studenten, moestuinierders, boakebouwers, Chinezen in Giethoorn, schippers van veerpontjes en marktmeesters. De tentoonstelling is ook online te bekijken.

maandag 30 november 2015

IJsbeelden Festival 'Journey through a frozen world' in Zwolle van 12 december tot en met 24 januari


Vorig jaar bezocht ik het IJsbeelden Festival in Zwolle, met meer dan 100.000 bezoekers het grootste winterevenement van Nederland. Ik was ondr de indruk van wat de ijskunstenaars, afkomstig uit een groot aantal landen, gecreëerd hadden in de vorm van prachtige kunstwerken van gebouwen, personen en objecten van ijs.

Dit jaar is het thema JOURNEY THROUGH A FROZEN WORLD, een wereldreis door een bevroren wereld waar bijzondere culturen, tradities en landen worden aangedaan. Special effects maken de beleving helemaal bijzonder, weet ik uit eigen ervaring.

Naast de IJswereld is er ook een gratis toegankelijk Eventplaza. Hier kan men opwarmen met een warme chocomel en appelgebak. Daarnaast kan men genieten van Live muziek, diverse exposities, een bioscoop, (kermis)attracties, springkussens, gaming zone, LEGO, knutselhuis­jes en nog veel meer.

Filmpjes met beelden van het vorig jaar gehouden festival





Foto's van IJsbeelden Festival 2014-2015


vrijdag 27 november 2015

Einde website Watwaswaar.nl, doorstart elders


Watwaswaar.nl zou dé website over de geschiedenis van de woonomgeving worden. Van elk plekje in Nederland moesten historische kaarten, (lucht)foto’s en schriftelijke bronnen weergegeven kunnen worden. In een groot samenwerkingsproject van onder meer archieven en het Kadaster was het in 2009 eindelijk zover. De website werd opgeleverd en bevat(te) tienduizenden historische kaarten, waaronder kadasterkaarten, en topografische kaarten uit de periode 1811-1995.

Einde website en doorstart op andere plekken
Sinds 2012 werd de website van WatWasWaar beheerd en gefinancierd vanuit het project Erfgoed & Locatie (E&L). Wanneer dit project op 31 december 2015 wordt afgerond, zal het onderhoud en beheer van www.watwaswaar.nl worden beëindigd. Derhalve zal vanaf 1 januari 2016 de website niet meer toegankelijk zijn. Maar de beschikbaarheid van de scans van de collectie Kadastrale Kaarten 1811-1832 krijgt bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) een doorstart. Deze digitale collectie omvat ruim 17.000 scans van het losbladig kaartsysteem van getekende kadastrale overzichtskaarten en detailkaarten (verzamelplans en minuutplans) en ruim 143.000 scans van de pagina’s van de bijbehorende oorspronkelijke aanwijzende tafels (OAT-bladen). De bedoeling is om dit materiaal integraal vóór 1 januari 2016 opnieuw online beschikbaar te stellen via de Beeldbank van de RCE.

Daarnaast bevat WatWasWaar nog diverse andere collecties of “kaartlagen”. Dit zijn bijvoorbeeld scans van RAF-luchtfoto’s uit WOII, diverse collecties scans van historische kaarten en OAT-perceelinformatie van een aantal gedeeltes van Nederland. Met de instellingen die deze collecties hebben aangeleverd wordt overlegd wat hiermee gedaan zal worden.

vrijdag 20 november 2015

Rectum (bij Wierden) meest bijzondere en Nederland (Kop) meest verwarrende plaatsnaam van Nederland

Rectum (gemeente Wierden) staat op de eerste plaats van de meest bijzondere plaatsnamen van Nederland. HP/De tijd maakte een top 19 uit de duizenden plaatsnamen in Nederland.
Op de vierde plaats staat Muggenbeet, dat ligt in de gemeente Steenwijkerland. Bij de zoektocht naar bijzondere plaatsnamen maakte HP/De Tijd dankbaar gebruik van de website Plaatsengids, een prachtige website met heel veel informatie over alle plaatsen (tot de kleinste gehuchten) in Nederland.

HP/De Tijd maakte naast een lijst van de meest bijzondere plaatsnamen, ook een lijst met de meest verwarrende en meest deprimerende plaatsnamen.

Foto: H.W. Fluks (Plaatsengids.nl)

Over de plaatsnaam Rectum
Op Plaatsengids wordt de naam als volgt verklaard:
- Vermoedelijk een naam met heem 'woonplaats'. Het eerste lid is moeilijk te duiden, misschien een collectivum bij rek 'rechte strook' (Bron: Nederlandse plaatsnamen: herkomst en historie)
- of: de naam is Nedersaksisch en is een samenvoeging van verbasterde woorden Recde of Regde van de oude naam voor de Regge en -tem, -tum, van heim, wat woonstede betekent. De betekenis is 'nederzetting aan de Regge' (Bron: Wikipedia)

Op Plaatsengids staat nog meer over Rectum. Opzienbarend qua lengte is het Wikipedia-artikel over Rectum. Hier heeft iemand geprobeerd Rectum echt op de kaart te zetten.

Nederland
De naamsverklaring is hier niet zo lastig: 'laaggelegen land'. De buurtschap ligt in het moerassige land van de Weerribben. Zie verder Plaatsengids.

Nederland, plaatsnaambord (juli 2010) met op de achtergrond het op dat moment bewoonde ooievaarsnest. Het enige oranje op witte plaatsnaambord van ons land (Bron: Plaatsengids)
Foto: H.W. Fluks

donderdag 19 november 2015

Binnenkort ook Overijsselse luisterplekken op Liberation Route

Op 20 en 27 november worden in de gemeenten Olst-Wijhe, Raalte, Deventer, Hellendoorn, Rijssen-Holten, Wierden en Twenterand luisterplekken onthuld. Deze worden toegevoegd aan de Liberation Route Europe. In elk van deze gemeenten wordt in de komende weken op een plek waar ten tijde van de bevrijding (de periode van 6 juni 1944- 8 mei 1945) iets bijzonders is gebeurd een luistersteen geplaatst. Daar kunnen voorbijgangers binnenkort lezen over –en luisteren naar- de specifieke gebeurtenis. De plekken zijn een initiatief van de genoemde gemeenten en de provincie Overijssel en zijn met behulp van lokale werkgroepen luisterplekken gecreëerd.


Over de Liberation Route Europe
De Liberation Route is een project dat in 2007 gestart is in de regio Arnhem – Nijmegen en inmiddels actief is in zes Europese landen. In Nederland zijn inmiddels meer dan 170
luisterplekken gerealiseerd in Zeeland, Brabant, Limburg en Gelderland. Gekoppeld aan deze plekken zijn diverse informatieve en educatieve producten ontwikkeld, zoals een
app en website (beide in vijf talen beschikbaar), een reizende tentoonstelling en lespakketten.

Website
Op de website Liberationroute.nl staat veel informatie over de bevrijdingsroute die de landen Groot-Brittannië, Frankrijk, België, Nederland en Duitsland omvat. Klik op het kaartje op Nederland en vervolgens op Luisterplekken. Van een groot aantal plekken in Nederland krijg je informatie in de vorm van een gesproken verhaal van circa 3 minuten, filmbeelden, foto's en een kaart. Vanaf volgende week zijn dus ook zeven Overijsselse locaties te bezoeken, zowel fysiek als virtueel.

zaterdag 14 november 2015

Gedicht 'De IJssel' in Deventer in steen gebeiteld

Gisteren werd door minister van Infrastructuur en Milieu Melanie Schultz van Haegen ter gelegenheid van de afsluiting van het project Ruimte voor de rivier het gedicht De IJssel van de Deventer stadsdichteres Johanneke ter Stege onthuld. Het gedicht is in steen gebeiteld.


Boven: De IJssel bij Deventer (foto: Wikimedia Commons)
Onder: het gedicht van Johanneke ter Stege

De IJssel

We hebben haar taille losgemaakt
ze mag weer vrijuit ademen
ze wentelt zich om en om in zichzelf
de breedste schepen kan ze dragen

We nestelen ons in het zand
van haar weids gemaakte oevers
we kietelen haar oppervlak
met pas gelakte nagels

Oh zij, reislustig tranendal dat
eeuwen voor ons heeft overleefd
is talloze malen bezien en bezongen
een jaar is voor haar
een vluchtige droom

Geen warme huid of schaterlach
zal haar ervan weerhouden
zich over je te buigen
om jou te zuigen in haar stroom

woensdag 11 november 2015

Nog tot en met vrijdag duizenden boeken voor spotprijzen bij HCO in Zwolle


Verlengd tot en met 25 november!

Van 3 tot en met 13 november is er een spectaculaire boekenmarkt in het Historisch Centrum Overijssel.
Antiquariaat Indruk, Stichting IJsselacademie, Historisch Centrum Overijssel en Stichting Kadastrale Atlas Overijssel bieden deze periode een divers aanbod boeken met royale kortingen. Het gaat om restpartijen en unieke exemplaren. Inkijkexemplaren zijn aanwezig. Ook wordt er continue nieuwe voorraad geleverd, dus het loont de moeite om zo nu en dan een kijkje te nemen.

Waar:
Historisch Centrum Overijssel
Van Wevelinkhovenstraat, Zwolle

Openingstijden:
dinsdag en woensdag: 9:00 – 17:00 uur
donderdag: 9:00 – 21:00 uur
vrijdag 9:00 – 13:00 uur

zondag 8 november 2015

1300 natuur- en landschapsfoto's Overijssel

Op de website van het reismagazine Columbus Travel staan naast allerlei reisaanbiedingen ook twee niet-commerciële rubrieken. Naast Artikelen en Blogs is er de rubriek Foto's en tips met duizenden foto's van (amateur)fotografen. 1292 natuur- en landschapsfoto's zijn in Overijssel genomen. Je kunt ze hier allemaal bekijken. Hieronder enkele voorbeelden.


Het Hondenbos tegenover Avonturenpark Hellendoorn (foto: Marjo Steffen)


IJsvogel bezig met lunch (foto: Marjan)


Sunset bij Giethoorn (foto: André van der Meulen)

vrijdag 6 november 2015

De Overijsselse Boekenplank (2)

Hieronder een selectie van boeken met een Overijsselse link die de afgelopen maanden verschenen zijn. Dit keer beperk ik mij tot fictie, d.w.z. romans en verhalen die spelen in (een deel van) Overijssel. De lijst is vast niet volledig. Wie meer recent verschenen titels kent: mail mij even.

Willem Bulter. Het wichke van Bliednsteens bleek. Enschede: Uitgeverij Twentse Media, 2015. 132 pag. ISBN 9789071517426 € 12,50
Een Twentstalige 'Krimi'. Het was altijd zo rustig bij de bleek van Blijdenstein, in het boerenland tussen Enschede en Lonneker. Maar op 6 mei 1806 gebeurt er iets verschrikkelijks. Iedereen is verbijsterd, niet alleen fabrikeur Blijdenstein zelf en bleekbaas Mriens, maar ook de bleeksters die er werken, en de pleegfamilie van Mientje Fransman, een Amsterdams weeskind dat Blijdenstein zelf eind 18e eeuw naar Enschede had gehaald, tegelijk met een dertigtal andere weeskinderen. Toevallig is het boerenschooltje ’s zomers dicht en kan meister Van de Meij namens de marke Lonneker mooi helpen om deze zaak op te lossen. Hij moet landrichter Greve en notaris Pennink uit de stad maar eens flink achter de vodden zitten. Kijk ook hier.


Mani Beckmann, Geert Bekkering (vert.). De kapel in het veen. Enschede: Uitgeverij Twentse Media, 2015. 296 pag. ISBN 9789071517433 € 10,-
Uitgeversinformatie: ‘Kapel in het veen’ speelt niet zo lang na de tachtigjarige oorlog. Er is een jaarmarkt in Alstätte en een gezin van kermisklanten komt ook daar naartoe. Daarbij is een volwassen zoon, die van zijn pleegvader hoort dat hij eigenlijk uit dat dorp komt. Dat wil hij uitzoeken. Daarbij ontdekt hij allerlei ingewikkelde familierelaties tussen (rijke) boerenfamilies. Er is destijds een ‘heks’ verbrand en een boerenzoon opgehangen. Een pastoor die met sterrenkunde en alchemie bezig is speelt een rol, net als zijn kapelaan, die wel van het leven houdt. Een Nederlandse boer is vanwege het geloof naar Duitsland uitgeweken, maar wordt daar ook niet echt geaccepteerd, dus hij smokkelt specerijen en stookt foezel. De commiezen die de grens bewaken vanuit een ‘burcht’ in het veen en daar een zwijgende gevangene in de kelder opsluiten. De galg aan de grens waar smokkelaars gehangen worden. Een geestelijke met waanideeën heeft een kapel in het veen gebouwd, waar hij de komst van de duivel afwacht. Kortom, alle elementen die je in een streekroman verwacht, zitten in het boek: liefde, haat, geboorte en dood.
En nog spannend ook, want wie heeft die jongen als baby geprobeerd te vermoorden en waarom? Geen wonder dat zijn drie historische romans van de grensstreek, in Duitsland zeer hoge oplagen haalden.
Mani Beckmann heeft een flink aantal detectiveboeken geschreven, waarvan er drie spelen in het veengebied tussen Alstätte en Haaksbergen. Het zijn historische streekromans waarin alle elementen zitten die je in dat soort romans verwacht: liefde, haat, geboorte en dood. Maar hoewel het boek natuurlijk fictie is, zijn alle gebeurtenissen gebaseerd op echte geschiedenis. Bijzonder is wel dat dit boek gesitueerd is in een omgeving die iedereen kan herkennen, met de Haarmühle, de landweer langs de grens, de erven van Alstätte en veldnamen die nog steeds bekend zijn. Mani Beckmann (1965) komt uit Alstätte, studeerde in Berlijn en is nu als ‘Krimi’- schrijver verbonden aan de WDR-televisie in Keulen.
Kijk ook hier.



Nicolet Steemers. Tweedracht. Breda: De Geus, 2015. 254 pag. ISBN 9789044534986 € 17,95
De nieuwe thriller van Nicolet Steemers, heeft Enschede als decor. Uit de Tubantia: 'Café ’t Bolwerk is één van de locaties in Enschede waar Tweedracht aanschuift. In de psychologische thriller voert Nicolet Steemers een tweeling op, Lucy en Danielle van Alphen. Lucy vertelt het verhaal, zij is op weg naar succes als cabaretière en verdient haar geld als technicus bij theater Ophelia (lees: Concordia). Haar tweelingzus Danielle is aan lager wal geraakt. Drugsverslaafd, verkeerde mannen. In hun jonge jeugd zijn ze betrokken geweest bij een tweelingenonderzoek. Op de eerste pagina bellen twee agenten bij Lucy aan. De leidster van het tweelingenonderzoek (zij woont aan de Horst Lindelaan) is dood aangetroffen en Lucy's bus is die vrijdag in de straat gesignaleerd. Maar ook Danielle is verdacht'. Lees hier verder.


René Berends. Victors victorie. Deventer: Corps 9 Publishers, 2015. 56 pag. ISBN 9789079701360 € 6,96
Het verhaal uit dit kinderboek speelt aan het eind van de 15de eeuw. Victor is de hoofdpersoon in dit verhaal. Voor hem is er geen plaats in de bakkerij van zijn vader. Daarom heeft zijn vader besloten dat hij in de leer moet bij een andere gildemeester of anders het klooster in moet gaan. In het tweede deel van het boek wordt beschreven hoe Deventer er in die tijd uitzag.