A History of Pop(ular) Music (13): Al Jolson - Sonny Boy (1928)

Een chronologische reis door de populaire muziek van de afgelopen honderd jaar.

Al Jolson (1896-1950), geboren in Litouwen als Asa Yoelson, had al een enorme hit in 1920 met Swanee. Nog bekender werd hij door optredens in films als The Jazz singer en The Singin Fool, waarin hij Sonny Boy zingt. Jolson genoot de twijfelachtige eer als bekendste blackface (een blanke die zich schminkt als zwarte) te boek te staan. Het verschijnsel blackface wordt wel door historici aangeduid als rond 1830 in het zuiden van de VS onstaan op toneel en in theaters. Op het als dom en lui neergezette fictieve zwarte personage, vaak onder de naam Jim Crow, konden de arme blanken in het zuiden neerkijken en zich beter voelen in vergelijking met de zwarte bevolking.

Nieuw nummer van Overijssels online dialecttijdschrift Van over de Iessel verschenen

Er is weer een nieuw nummer uit van het online-dialecttijdschrift Van over de Iessel is verschenen. Verhalen en gedichten in het Twents, Sallands en Vollenhoofs. Klik hier om het te lezen.

A History of Pop(ular) Music (12): Jimmie Rodgers - Waiting for a train (1927)

Een chronologische reis door de populaire muziek van de afgelopen honderd jaar.

Jimmie Rodgers (1897-1933) was een unieke zanger met een unieke stem. Na een hard leven als spoorwegarbeider werd hij in 1927 ontdekt. Hij werd de eerste beroemde balladzanger in country-stijl. In zijn jeugd ging hij veel om met zwarte blueszangers. De invloed van de blues is merkbaar in zijn songs. Hij nam 113 songs op de plaat op, waarvan hij de meeste zelf schreef. De teksten gingen vooral over zijn eigen ervaringen; het waren liefdesliedjes, liedjes over het zware leven en over de spoorwegen. Bekend was hij ook door zijn complexe jodels. Zijn carrière duurde maar kort, slechts zes jaar. In 1933 overleed hij aan tuberculose.

Kerstboeken uit de eerste helft van de 20ste eeuw te bekijken op Delpher

Wie in deze dagen, waarin de meesten van ons, als zij niet hoeven te werken, tot thuiszitten veroordeeld zijn kan zijn of haar nostalgische hart ophalen aan een kleine honderd kerstboeken uit de periode 1900-1940 die door Delpher gedigitaliseerd zijn.
Bekijk de kerstboeken hier.

A History of Pop(ular) Music (11): Gene Austin - My Blue Heaven (1927)

Een chronologische reis door de populaire muziek van de afgelopen honderd jaar.

De platenindusrie kreeg in 1925 een enorme boost door de ingebruikname van elektrische opname-apparatuur. Het was nu niet meer nodig dat zangers met groot volume zongen. Ook zangers met zachte stemmen konden nu carrière maken. Dit leidde tot de opkomst van een nieuw type zanger: de crooner. Een van de eerste crooners was Gene Austin, artiestennaam van Lemeul Eugene Lucas (1900-1972). Van zijn My blue heaven werden meer dan 5 miljoen exemplaren verkocht.

Vernieuwde website Literatuurgeschiedenis.nl

In het voorjaar van 2020 namen de KB en de Taalunie het initiatief om de technisch verouderde, maar nog veelgebruikte website literatuurgeschiedenis.nl te vernieuwen. Zo werden er onder andere verwijzingen naar de reeks Geschiedenis van de Nederlandse literatuur en andere bronnen op DBNL toegevoegd. Het resultaat is een nieuwe website die gratis kennis, verdieping en inspiratie biedt voor docenten en leerlingen en toegankelijk is voor iedereen die interesse heeft in literatuurgeschiedenis. De aanpassingen zijn gemaakt in overleg met letterkundige neerlandici, vakdidactici, leraren en leerlingen uit Nederland en Vlaanderen.

A History of Pop(ular) Music (10): Ben Bernie - Sweet Georgia Brown (1925)

Een chronologische reis door de populaire muziek van de afgelopen honderd jaar.

Ben Bernie is de artiestennaam van Bernard Anzelevitz (191-1943). Hij was violist, entertainer, bigbandleider en componist. Hij was mede-componist van Sweet Georgia Brown en was deeerste die het in 1925 op de plaat uitbracht. Andere hits van hem waren Sleepy Time Gal en Ain't she sweet.

Nieuwe website over kastelen in Nederland

Voor het eerst wordt het Nederlandse middeleeuwse kastelenlandschap gepresenteerd op een interactieve online kaart. Op de website Kastelen in Nederland heeft amateurhistoricus John Wennips 1300 bestaande en verdwenen Nederlandse kastelen beschreven. De kastelen van Noord- en Zuid-Holland zijn sinds kort ook zichtbaar op de ‘middeleeuwse’ kaarten. De overige Nederlandse kastelen zullen in de loop van 2021 aan de reconstructiekaart toegevoegd worden.

Kastelen werden in de middeleeuwen nooit zomaar ergens gebouwd. De bouwheren moesten altijd diep in de buidel tasten om een verdedigbaar gebouw te realiseren. Een locatie werd dan ook zorgvuldig gekozen. Door de latere inpoldering en verstedelijking is het landschap van toen onherkenbaar veranderd. Sommige kastelen liggen nu soms zelfs midden in moderne woonwijken of industriegebieden. De reconstructiekaarten geven een beeld van het middeleeuwse landschap met de kastelen in hun ‘natuurlijke habitat’.
Doordat er gebruik is gemaakt van maar liefst elf tijdvakken is ook de middeleeuwse ontwikkelingsgeschiedenis van de kastelen zichtbaar gemaakt. Zo is te zien hoe enkele kastelen vervielen tot ruïne na bijvoorbeeld een belegering en later weer opnieuw opgebouwd werden.

Voor de weergave van de kastelen is gebruik gemaakt van zogenaamde paleografische kaart. Dit is een reconstructiekaarten die de situatie van het Nederland van rond 1575 weergeeft. De kaart is zorgvuldig samengesteld door De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Door te navigeren door de elf tijdvakken kunnen bezoekers van de website de opkomst en het verval van het kastelenlandschap volgen. Op de interactieve kaart kan daarnaast ook uitgebreide informatie over ieder kasteel geraadpleegd worden.
De kaarten zijn te vinden op kasteleninnederland.nl.

Bron: De Erfgoedstem

Kastelen in het Oversticht
Momenteel zijn alleen kastelen uit Noord- en Zuid-Holland op de website beschreven. Wie veel informatie zoekt over kastelen in het voormalige Oversticht (Drenthe en Overijssel) moet het recent verschenen Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht van Diane Spiekhout kopen. Kijk hier naar een video van Diana Spiekhout op een van haar fovoriete plekken, de Hunenborg bij Volthe.

A History of Pop(ular) Music (9): Vernon Dalhart - Wreck of the Old 97 (1925)

Een chronologische reis door de populaire muziek van de afgelopen honderd jaar.

Vernon Dalhart (1883-1948) was de artiestennaam van Marion Try Slaughter. Zijn muzikale roots lagen in de klassieke muziek. Hij was o.a. operazanger, maar geraakte in de jaren 20 in country sferen. De benaming country & western bestond toen nog niet. Eerst was er de mountain-stijl (hilbilly), met stringbands van Angelsaksische oorsprong, en iets later ontstond de balladachtige country-stijl. Tot de laatste stroming behoorden de songs van Vernon Dalhart. Zijn eerste grote commerciële succes dateerde van 1925. Van de single Wreck of the Old 97 en b-kant The Prisoner's song werden zeven miljoen exemplaren verkocht.

Musea dan weer wel, dan weer niet gesloten. Bezoek ze digitaal met Museum.tv

MuseumTV is een online platform waar korte documentaires te zien van ruim 250 musea. Hierdoor kun je vanuit huis genieten van de collecties en verhalen van musea. Veel musea hebben zelf digitale museumbezoeken opgestart, zoals digitale tentoonstellingen en 360-graden-tours, maar niet elke instelling kan dit zelf verwezenlijken. Daarom heeft de stichting de missie om niet alleen grote, maar ook kleine musea een online portaal te bieden en zo een zo’n groot mogelijk aantal mensen in aanraking te laten komen met ons erfgoed.

Bron: De Erfgoedstem

A History of Pop(ular) Music (8): Bessie Smith - St. Louis Blues (1925)

Een chronologische reis door de populaire muziek van de afgelopen honderd jaar.

St. Louis Blues stond op het repertoire van veel jazzmusici en bluesartiesten. De vertolking van de classic blues zangeres Bessie Smith en Louis Armstrong op kornet uit 1925 is de meest bekende.

7 jaar Delpher: lezingen. podcast en tentoonstelling

Delpher, de online historische database met 120 miljoen pagina's uit kranten, boeken en tijdschriften, bestaat vandaag 7 jaar. De verjaardag wordt altijd als Delpherdag gevierd in de Koninklijke Bibliotheek. Om de bekende redenen gebeurt dit nu digitaal.

Vanaf vandaag zijn op een speciale Delpher-pagina diverse lezingen te volgen, een podcast te beluisterenen een tentoonstelling te bekijken. Onder meer over de illegale pers in Nederland en hoe mensen vroeger de liefde vonden.

A History of Pop(ular) Music (7): George Gershwin - Rhapsody in blue (1924)

Een chronologische reis door de populaire muziek van de afgelopen honderd jaar.

George Gershwin (1898-1937) was 25 jaar toen hij zijn Rhapsody in blue voor piano en orkest componeerde, waarin hij elementen van de Europese symphonische muziek combineerde met Amerikaanse jazzmuziek. Op 12 februari 1924 vond de historische première van deze compositie plaats in de Aeolian Hall in New York. Gershwin trad daar op met Paul Whiteman and his Pailais Royal Band, aangevuld met strijkers.

Winnaars verkiezing Overijssels Boek van het Jaar zijn bekend: Deventer Boekenstad en De Rusluie

Niet alleen voor de Amerikaanse kiezer was vandaag een belangrijke dag. Ook voor de drie genomineerden in de categorie fictie en de zeven genomineerden in de categorie non-fictie bij de verkiezing van Overijssels Boek van het Jaar. In een online bijeenkomst vanuit een virtuele studio maakte de jury de prijswinnaars bekend. In de categorie non-fictie won Deventer Boekenstad: twaalf eeuwen boekcultuur aan de IJssel, en in de categorie non-fictie De Rusluie van auteur Nicole Harmsen.

Twentse versie van Bob Dylan's Desolation Row gespeeld en gezongen door Martin ter Denge

Desolation Row is volgens 'kenners' de beste (en ook langste) song van Bob Dylan. In de 15 coupletten komen Jan en Alleman voorbij. Personages die een rol speelden in de geschiedenis, in de bijbel, in mythen, in boeken of door Dylan zelf verzonnen. Er zijn essays geschreven over dit mysterieuze lied en er wordt beweerd dat het invloed heeft gehad bij de keuze voor Dylan voor de Nobelprijs voor de Literatuur.

In het pas verschenen Jaarboek Twente 2021 hebben vijftien Twentse dichters en schrijvers een couplet in het Twents geschreven, geen vertaling, maar eigen woorden en gedachten. Wel in de geest van Desolation Row. Bij veel coupletten zie je verwijzingen naar de woonplaats van de maker van het couplet.

Martin ter Denge, die zelf ook een couplet heeft bijgedragen, heeft het op zich genomen om de Twentse versie van Desolation Row (n Dreai van Beavn en Dood, zoals initiatiefnemer Gerrit Lansink het vertaalde) te zingen en op gitaar te begeleiden.

Muziek en teksten zijn hier te vinden op de website van de Twentse Taalbank.

A History of Pop(ular) Music (6): Ma Rainey - See See Rider Blues (1924)

Een chronologische reis door de populaire muziek van de afgelopen honderd jaar.

Gertrude 'Ma Rainey' Pridgett (1886-1939) behoorde tot de eerste generatie blueszangeressen. Vanaf 1923 nam ze platen op. See see rider (1924) is een klassieker, die later nog vaak gecoverd zou worden. Ze droeg de eervolle titel Mother of the Blues.

Nominaties Overijssels Boek van het Jaar zijn bekend

Wat is het meest bijzondere boek over Overijssel dat tussen 1 augustus 2018 en 1 april 2020 is verschenen? Zeven juryleden zijn, in opdracht van Rijnbrink, op zoek gegaan naar het Overijssels boek van het jaar 2019-2020.

Bij de verkiezing van Overijssels Boek van het Jaar zijn er twee categorieën: fictie en non-fictie. Uit de vele inzendingen heeft de jury drie boeken boeken in de categorie fictie en zeven boeken in de categorie non-fictie geselecteerd.

De genomineerden in de categorie fictie zijn:

Nicole Harmsen. De Rusluie: een Nederlands-Russische familiegeschiedenis

Almar Otten. Gevallen engelen: roman

Marcel Verreck. Feest (Serie: De zeven Deventer moordzaken)

De genomineerden in de categorie non-fictie zijn:

Joep Boerboom. Beroofd volgens de regels

Wouter Waldus. De opgraving en lichting van de 15e-eeuwse IJsselkogge

Suzan Folkerts en Garrelt Verhoeven. Deventer Boekenstad: twaalf eeuwen boekcultuur aan de IJssel

Willemieke Ottens e.a.. Groene parels in Overijssel. Wandelen door lommerijke landschapsparken.

Lydia Lijkendijk. Lange lijnen: Henk Jan Meijer, burgemeester van Zwolle

Elsbeth Etty. In de man zit nog een jongen. Willem Wilmink - de biografie

John van Zuidam. Oale groond: geschiedenis van het Twentse landschap

De winnaars worden op 4 november bekendgemaakt. Zie ook Overijssel Verwoord.

A History of Pop(ular) Music (5): Bessie Smith - Downhearted Blues (1923)

Een chronologische reis door de populaire muziek van de afgelopen honderd jaar.
Bessie Smith (1894-1937) begon haar carrière als vertolkster van de classic blues. De classic blues werd uitsluitend door vrouwen vertolkt. Dit vloeit voort uit de sfeer waarin deze muziek ten gehore werd gebracht, n.l. die van het stedelijk vermaak in nachtclubs en dancings. Blueszangeressen als Bessie Smith, Ma Rainey, Mamy Smith, Ethel Waters en anderen werden begeleid door jazzmusici, vandaar dat classic blues eigenlijk een jazzstijl is. Downhearted Blues is een klassieker, door velen vertolkt. Bessie Smith was de eerste die er in 1923 een grote hit mee had.

Nieuw nummer van online Overijssels historisch tijdschrift Mijn Stad Mijn Dorp

Wederom biedt de redactie van dit online tijdschrift een gevarieerd aanbod aan artikelen. Over een drive-in restaurant a la McDonalds rond 1850 bij Vollenhove. Over wandelclubs die enorme aantallen wandelaars op de been brachten. Over de zeer bijzondere handschriftencollectie van de Athenaeumbbliotheek in Deventer. En nog veel meer.

De artikelen in dit nummer:
De Kring Twente Tochten bracht jongeren in de Twentse natuur/ Marcel Mentink
Genomineerden Overijssels Boek van het Jaar bekend
Maurits van Martels, boer met een landhuis/ Rien de Vries
Een kast vol handschriften (in de Athenaeumbibliotheek)/ Suzan Folkerts
Sabine Uitslag: 'Als er één deur dichtgaat, gaan er tien weer open'/ Dinand Webbink
Ingweoons Overijssel (Geschiedenis van de taal in Overijssel)/ Harrie Scholtmeijer
Meer dorpsgezind dan doopsgezind. Dominee Tjeerd Hylkema en Giethoorn/ Gerke van Hiele
Café de Moespot oudste McDrive van Neerland/ Girbe Buist

Bekijk het tijdschrift hier.

A History of Pop(ular) Music (4): Marion Harris - I ain't got nobody (1921)

Een chronologische reis door de populaire muziek van de afgelopen honderd jaar. Marion Harris (1896-1944) begon haar carrière als vaudeville zangeres in varietétheaters. In de jaren 20 werd zij de bekendste niet-zwarte jazz en blues zangeres. Met haar krachtige stem trok ze langs vele theaters in de Verenigde Staten. Ze kwam op tragische wijze om het leven door brand als gevolg van het roken van een sigaret in bed.

Beelden bij de Canon van het Nederlandse landschap uit 2008 opnieuw in foto’s vastgelegd.

Het Nederlandse landschap verandert. Maar waar en hoe, en wat zijn de drijvende krachten? Fotograaf Michiel Pothoff en landschapsarchitect Henk van Blerck hebben hun beelden bij de Canon van het Nederlandse landschap uit 2008 opnieuw in foto’s vastgelegd. Opdrachtgever was de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), Staatsbosbeheer bood de helpende hand.

Je kunt via deze webpagina het resultaat van de nieuwe foto-opnames downloaden. Je ziet dan van 60 plekken in Nederland wat er in 12 jaar tijd veranderd is, inclusief heel veel achtergrondinformatie.

Foto boven: Singraven in 2008

Foto onder: Sigraven in 2020. Bomen zijn gekapt en vervangen door jonge exemplaren.

A History of Pop(ular) Music (3): Paul Whiteman - Whispering (1920)

Een chronologische reis door de populaire muziek van de afgelopen honderd jaar. Rond 1920 brak de tijd van de op de jazz geïnspireerde dansorkesten aan. Van de orkestleiders was Paul Whiteman (1890-1967) de bekendste en populairste. Als klassiek geschoold violist bracht hj meer dan alleen dansmuziek. Zo werd door hem in 1924 tijdens een historisch concert in New York, met George Gershwin zelf achter de piano, Gershwin's Rhapsody in blue uitgevoerd. Zijn eerste plaat Whispering werd al in 1920 uitgebracht. Er werden meer dan 2 miljoen exemplaren van verkocht.

De Overijsselse Boekenplank (22), recent verschenen boeken

Hieronder de oogst aan boeken over Overijsselse onderwerpen van de afgelopen maanden.

Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht/ Diana Spiekhout. Utrecht: Matrijs, 2020. 850 pag. ISBN 978-90-5345-273-8 € 89,95

Monumentaal boek. Noordoost-Nederland staat niet bekend als een kasteelrijke regio. Toch stonden hier in de middeleeuwen ten minste 134 bisschoppelijke burchten, adellijke huizen en versterkingen. Dit gebied, dat bekend stond onder de naam Oversticht, maakte in de late middeleeuwen deel uit van het prinsbisdom Utrecht. In haar proefschrift analyseert Diana Spiekhout de ontwikkeling van de Overstichtse kastelen in relatie tot ruimte en tijd tussen 1050 en 1450. Met losse vouwkaart.

Spindoctors van de Gouden Eeuw: een vergeten pamfletoorlog (1654-1675)/ Jan Haverkate. Zutphen: WalburgPers, 2020. 416 pag. ISBN 9789462494428 € 34,95

Beschrijving van een poltieke machtsstrijd tussen de Overijsselse steden Zwolle en Deventer, die zowel met geweld als met talrijke pamfletten werd uitgevochten.

Nederland in Quarantaine: Corona in beeld/ Annabel Jeuring. Uitgeverij Komma, 2020. 96 pag. ISBN 9789083065519 € 24,95

Annabel Jeuring wist meteen dat door het coronavirus moeilijk tijden zouden aanbreken voor haar persoonlijk als fotograaf en voor alle Nederlanders om haar heen. Maar zij zag ook een kans en besloot met haar camera én de nieuwe maatregelen in haar achterhoofd de straat op te gaan. De fotoreportage 'Door het glas' laat ons ontroerende familieportretten zien. Families die ons 'opgesloten' in hun huis vanachter hun raam aankijken.

Opkomst en ondergang van landgoed De Eversberg/ Jan Lohuis. Hellendoorn: Uutgeverieje 'n Boaken, 2020. 463 pag. ISBN 9789076272405 € 45,-

Niet alleen wordt aandacht besteed aan de ontstaansgeschiedenis van het landgoed, maar ook staat de auteur stil bij de lange reeks eigenaren. Hun positie in de gewestelijke politiek, hun militaire carrières, de invloed tijdens vergaderingen van de marke Notter, het aankopen van gronden na de afschaffing van de marke, de bouw van pachtboerderijen en de spelregels waaraan pachters zich hebben te houden.

Een ongeneeslijk heimwee: leven en werk van Willem Brakman/ Nico Keuning. Amsterdam: Querido, 2020. 478 pag. ISBN 9789021419343 € 34,99

Biografie van de Haagse schrijver Willem Brakman (1922-2008), die zich eind jaren vijftig als bedrijfsarts in Enschede (en later in Boekelo) vestigde. Hij publiceerde 51 romans, verhalenbundels, novellen en een enkel essay. Daarmee is hij een van de meest productieve naoorlogse Nederlandse schrijvers. Hij ontving drie literaire prijzen, waaronder in 1980 de P.C. Hooft-prijs.

Strijd en overleg: De Twents-Achterhoekse textielindustrie 1815-1955/ ingel. en bez. door Nick C.C. Vos. Zutphen: Walburg Pers, 2020. 522 pag. ISBN 9789463720151 € 29,95

De Twents-Achterhoekse textielindustrie kende vele felle en langdurige sociale confl icten. Pas na de Tweede Wereldoorlog dwongen grote personeelstekorten de fabrikanten om hun arbeiders niet langer als kostenpost te behandelen en rekening te houden met de wensen van de vakbonden. In 1948 erkende de Enschedese grootindustrieel H.J. Blijdenstein dat de textiel industrie 'in het verleden de menschelijke factor te veel over het hoofd heeft gezien en dat dit één van de belangrijkste ondergronden is van de tegenzin tegen het textielvak'. In samenspraak met de vakbonden lieten de ondernemers deze 'textielaversie' uitvoerig onderzoeken. Dit boek omvat, naast een uitvoerige inleiding over het ontstaan van de textiel industrie, een achttal nooit gepubliceerde deelstudies naar de sociale verhoudingen en over de stakingen tijdens het inter bellum en de april-mei-stakingen uit 1943.

Overijsselse Historische Bijdragen, 135e stuk, 2020 Zwolle: Vereeniging tot beoefening van Overijsselsch regt en geschiedenis, 2020. 180 pag. ISBN 9789087048549 € 19,-

Jaarlijks uitgegeven bundel met historische artikelen. Kijk hier voor de inhoud.

Door mannen gekozen: de eerste vrouwen in de Deventer gemeenteraad/ Erna Lammers. Zutphen: Walburg Pers, 2020. 80 pag. ISBN 9789462494749 € 12,99

Antsje Timmerman-Lenstra (1883-1946) en arts Titia Goedhuis-van der Ploeg (1877-1973) maakten honderd jaar geleden deel uit van de gemeenteraad in Deventer. Als eerste vrouwen ooit. De een is socialiste, de ander feministe. Zij vormen daarmee een afspiegeling van de twee groepen die zich landelijk sterk maken voor het vrouwenkiesrecht: de burgervrouwen en de arbeidersvrouwen. Maar wie zijn zij? En hoe zorgen zij ervoor dat er genoeg mannen op hen stemmen? Want vrouwen mochten zelf niet kiezen, maar wel gekozen worden.

De papegaaien van Moshe/ Ineke E. Kievit-Broeze. Nijkerk: Nabij Producties, 2020. 176 pag. ISBN 9789492055750 € 17,50

Verslag van de speurtocht van de schrijfster naar 'Jopie' (die eigenlijk Moshe heet), die tijdens de Tweede Wereldoorlog als joods jongetje zat ondergedoken bij haar grootouders in Hellendoorn.

De stilte doorbroken: geschiedenis van de vrijmetselarij vanuit het perspectief van de loge Le Profond Silence in Kampen (1770-2020)/ Iet Erdtsieck. Kampen,2020. >500 pag. € 34,50

De Kamper vrijmetselaarsloge Le Profond Silence viert in 2020 haar 250-jarig jubileum. Daarmee behoort de loge tot de oudste verenigingen van de stad. Van oudsher is het ook een van de geheimzinnigste. Alleen als man kan je na een weg van persoonlijke ontwikkeling worden ingewijd. Dat historica dr. Iet Erdtsieck als vrouw toegang kreeg tot de archieven voor het schrijven van een jubileumboek mag dan ook gerust een unicum worden genoemd. Voor meer info kijk hier.

De Jongens van de Diepenveenseweg: de oorlog gezien door tienerogen/ Renate van Nijen. 2020. 95 pag. ISBN 9789082452839 € 14,99

Voor de inhoud kijk hier.

Nijntje hef feest in Twente/ vertaling: Herman Finkers. Uitgeverij Bornmeer, 2020. 28 pag. ISBN 9789056156367 € 6,95

Zee zochen zich 'n kleedken oet 't schierste oet de kas en road es woarum zee dat deu umdat zee jöarig was.

Van Bult tot Burcht: wandeling van de Oldenzaalse Bult naar de Bentheimer burcht/ Erwin Damhuis. Magic Stones, 2020. 180 pag. ISBN 9781714404339 € 16,95

Het boek bevat ruim zeventig verhalen langs de route. Meer dan 100 foto's begeleiden je tijdens de wandeling.

Tweents spreukjesbook/ Erik Hutte. BoekenGilde, 2020. € 20,-

‘t Book is bedoeld as onskuldig medsien in dissen onzekeren weerld en in ongewisse tieden. ‘t Is ‘n ondeugend book e-wödden, dus allenig geschikt veur grote leu en volwassen potleu.

Kamper Almanak 2020

Geheel online te lezen.

En verder nog verschenen:

Jubileumboek CLA Het Noordik Almelo Kievitshaar, de geschiedenis van een oude buurtschap Dichtbundel 'Houdt goede moed' van Vriezenvener Gert Pape Gert Kremer. Hardenberg en dat jochie uut de Veurstroate.

A History of Pop(ular) Music (2): Mamie Smith - Crazy Blues (1920)

Een chronologische reis door de populaire muziek van de afgelopen honderd jaar. Mamie Smith (1883-1946) was een van de vele blueszangeressen uit de jaren 20. Crazy Blues was de eerste bluesplaat van een zwarte artieste dat een commercieel succes werd. In een maand tijd werden 75.000 exemplaren verkocht en binnen een jaar 1 miljoen. Het succes van deze opname van Mamie Smith and her Jazzhounds opende de weg voor andere blueszangeressen als Bessie Smith en Ma Rainey.

Jaarboek Twente 2021 verschijnt op 30 oktober

Het Jaarboek Twente, waarvan ik zelf een van de redactieleden ben, wordt dit jaar vanwege corona niet samen met de Twentsche Almanak feestelijk gepresenteerd op een mooie locatie. Het ligt vanaf 30 oktober in de boekhandel of kan worden besteld bij Uitgeverij Twentse Media.

Muziek en sport in Twente zijn de thema's in het nieuwe jaarboek. Almelosche Voetbalclub Heracles landskampioen! We schrijven 1927 en het blijft onvergetelijk, ook de bijbehorende gouden horloges. Jaarboek Twente 2021 beschrijft de euforie van toen. Opera Forum, Paul Pella en Chris Burgers: uit hun pionierswerk kwam de Nederlandse Reisopera voort – u leest erover in deze zestigste jaargang. Wielerdorp? Twente kent er wel zes, maar toch moet Enter de hoogste Twentse eer gegund worden vanwege de vele kampioenen en wieleractiviteiten – we gaan er dan ook op bezoek, bij de winnaars van een halve eeuw geleden. Terang Bulan in Tukkerland, ofwel het bijzondere verhaal van de jonge muzikanten van Indische afkomst die vanaf de jaren 50 de populaire muziek in Twente sterk beïnvloedden. Rock ’n roll in Twente? Die begon met Indo-rock. “Wat deu Desmond van Oostrom oet Hengel in ’93 in den pub, doar in Londen?” Het antwoord is: Bob Dylan en het laatste woord hierover is aan zestien dichters die Dylan’s Desolation Row tot hun inspiratiebron maakten, voor Jaarboek Twente 2021 – maar dan kats in t Plat. Verder leest u over De 1000 Idioten Records, over Alphons Gaalman’s leven voor muziek, de Drentse arbeidersbuurt in Enschede en hun eigen club UDI, over Twentse textielmoeheid, de Gerardusprocessie in Overdinkel en nog meer.

A history of pop(ular) music (1) - Al Jolson - Swanee (1920)

Een chronologische reis door de populaire muziek van de afgelopen honderd jaar. Al Jolson, geboren in Litouwen als Asa Yoelson, was de grootste zanger uit het vaudeville-tijdperk dat voorafging aan de jazz-tijd. In 1927 schitterde hij in de eerste muziekfilm The Jazz-singer, gevolgd door The singing fool. Daarover in een volgende aflevering meer. In 1920 nam Al Jolson de song Swanee op van de 20-jarige George Gershwin. Het werd direct een enorme hit, die componist en zanger grote naamsbekendheid gaven in Amerika en Europa.

Films 'Deventer in 1965' geven mooi tijdsbeeld

Ik kwam een film Deventer circa 1965 tegen. Even verder gezocht en op het YouTube-kanaal van het Historisch Centrum Overijssel (HCO) bleek dat er 2 delen van gemaakt zijn. De beelden zijn niet altijd even scherp, maar geven wel een nostalgisch tijdsbeeld. Het straatbeeld ademt nog de sfeer van de jaren 50. De roerige jaren 60 waren ogenschijnlijk nog niet begonnen. In Amsterdam vonden al wel de happenings plaats rond Het Lieverdje en de Beatles en de Rolling Stones hadden al hun eigen aanhang. Pas een jaar of drie later zouden langharigen en hippies het straatbeeld gaan inkleuren. Wel zie je veel fietsen en brommers en relatief weinig auto's (vaak DAFjes, VW-busjes, NSU, Opel Kadett).

Herfstnummer 2020 van Overijssels online dialecttijdschrift Van over de Iessel verschenen

Het herfstnummer van het online-dialecttijdschrift Van over de Iessel is verschenen. Verhalen en gedichten in het Twents, Sallands en Vollenhoofs. Klik hier om het te lezen.

De geschiedenis van de fietsknooppuntenroutes

In 1999 werden de eerste knooppuntenbordjes geplaatst in Limburg, in 2014 sloot Flevoland als laatste provincie aan bij de populaire knooppuntenroutes. Wie regelmatig tochtjes op de fiets maakt in verschillende streken van Nederland, weet wat er aan de hand is als fietsers willekeurige getallen tegen elkaar roepen. Dan nadert men weer een knooppunt en roept degene die het rijtje nummers bij zich heeft vast het volgende nummer waarvan men de pijltjes moet volgen. Maar het is geen Nedelandse uitvinding. De Belgische mijningenieur Hugo Bollen bedacht het knooppuntensysteem. Hij zorgde ervoor dat begin jaren 90 de eerste knooppuntenroutes in het Regionaal Landschap Kempen en Maasland werden aangelegd. Lees meer over de geschiedenis van het knooppuntensysteem op Plusonline.

Foto: Het allereerste knooppuntenbord bij Ellikom (België), toen nog uitgevoerd in blauw.

Collectie Nederland brengt meer dan 100 collecties van musea en andere instellingen digitaal samen

De Collectie Nederland is een portaal van meer dan 100 museale en andere collecties bevat bijna 6 miljoen afbeeldingen van objecten op. Behalve foto's van objecten uit de collecties zelf (o.a. kunstvoorwerpen, schilderijen, archeologische vondsten) zijn er ook afbeeldingen opgenomen van beelden en andere kunstwerken die verspreid in stad of dorp staan te vinden. Je kunt bijvoorbeeld op plaats zoeken. Zoek je op Hengelo, dan vind je 3749 objecten. Leuk om eens te grasduinen op deze website. De Collectie Nederland is een initiatief van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Afbeelding: Wils Broggel: 'Werkzaamheden aan het Twente-Rijnkanaal' 1936

Aap-noot-mies in het Dèventers anno 2020

Veel ouderen hebben met behulp van een leesplankje leren lezen en schrijven. In de corona-tijd is de Deventer neerlandicus en kenner van de Deventer historie René Berends aan de slag gegaan met het ontwerpen van een leesplankje met Deventer dialectwoorden. Lees het hele verhaal hierover in de Stentor. Lees er hier ook meer over. Dat het leesplankje van vroeger ook al heel veel met Deventer te maken had, lees je hier.

Bernard Hoetink (1876-1960), een fotograaf 'die de tijd wist stil te zetten'

Afgelopen zaterdag verscheen er een artikel in de Tubantia van Herman Haverkate met bovenvermelde kop. De geïnterviewde Arend Heideman: "De foto's van Hoetink zijn veel meer dan simpele boekillustraties. Hij ging volledig zijn eigen weg, schiep beelden die wezenlijk anders zijn dan plaatjes. Hoetink betrapt de tijd en zet hem stil".

De in Deventer geboren en in Hengelo overleden B.J. (Bernard) Hoetink trok veel op met de kunstschilder Herman van der Worp (Zutphen 1849 - Delden 1941). Beiden waren zowel fotograaf als kunstschilder. Ook was Hoetink bevriend met de Achterhoekse onderwijzer H.W. Heuvel, die zijn vrije tijd besteedde aan regionale historie en volkskunde.

Heuvel schreef diverse boeken over de Achterhoek en stelde ook geïllustreerde gidsen samen, zoals de in 1917 verschenen Gids voor Twente. Alle (tientallen) foto's in deze gids zijn gemaakt door Bernard Hoetink en dus online te bekijken.

Wiene: Los Hoes, foto van Bernard Hoetink

Veranderend Nederlands landschap 1974-2017

In 1974 ontwikkelde de 24-jarige Reinjan Mulder een methode om het landschap 'objectief' vast te leggen. Door een grid over de kaart van Nederland te leggen, werden er 52 plekken aangeduid en vanaf exact deze plekken maakte hij foto's. Rijksadviseur Berno Strootman zag de foto’s en vroeg zich af hoe het landschap veranderd was. Hij gaf fotografe Cleo Wächter de opdracht om het project van Reinjan Mulder zo exact mogelijk te herhalen.

Lees hier het hele artikel op De Erfgoedstem.

Songs about Historical Events (2): Wounded Knee

Het bloedbad bij Wounded Knee in South-Dakota in 1890 was de laatste gewapende confrontatie uit een lange reeks die werd geleverd tussen indianen en de nieuwe bewoners van Noord-Amerika. Een eerlijke strijd was het niet. De enkele honderden slecht bewapende Indianen, onder wie veel vrouwen en kinderen, werden afgeslacht door het Amerikaanse leger. Lees hier het hele verhaal.

Begin jaren zeventig was er in de VS een opleving van het indianenactivisme, waarbij het boek Bury My Heart at Wounded Knee – An Indian History of the American West van Dee Brown een belangrijke rol speelde.

Tenminste twee songs werden in die tijd uitgebracht over Wounded Knee.



De bandleden van Redbone waren grotendeels van Indiaanse afkomst. Zij brachten in 1973 het nummer We were all wounded at Wounded Knee uit. Kijk hier voor de tekst.



De Canadese muzikante, zangeres en activiste van Indiaanse afkomst Buffy Sainte-Marie bracht in 1973 het nummer Bury My Heart at Wounded Knee uit. Kijk hier voor de tekst.

Welk bier wordt het meest geschonken per gemeente?

Laten we het in de komkommertijd eens over bier hebben. In onderstaand overzicht wordt duidelijk in welke gemeenten bepaalde biermerken het meest geschonken worden. Let wel: geschonken. Dit betekent niet dat het betreffende merk ook het meest gedronken wordt. Dat laatste kan ook te maken hebben met bijvoorbeeld supermarktaanbiedingen. Het gaat hier om bieren die in horecagelegenheden getapt worden.

Duidelijke streekbieren zijn:
Grolsch: Achterhoek, Twente en en deel van Salland.
Amstel: Noord-Holland Noord
Bavaria: Noord-Brabant Oost
Jupiler: Zeeuws-Vlaanderen en Noord-Brabant-West
Lindeboom: Midden-Limburg
Brand: Zuid-Limburg

Nieuw nummer van online Overijssels historisch tijdschrift Mijn Stad Mijn Dorp

In dit nummer verwijzingen naar de actualiteit, bijvoorbeeld wat betreft onze helden uit het verleden. Was de industrieel en ontginner en stichter van Lemelerveld Dirk Blikman Kikkert nou een op geld beluste kapitalist, of bracht hij uiteindelijk welvaart in een arm gebied?

De artikelen in dit nummer:
* Punterbouwers in Giethoorn/ Martin van der Linde
* Havezate Eversberg: jenever, overspel en brand/ Dinand Webbink
* Naar de plek van Ewout van der Horst/ Dinand Webbink
* Lemelerveld: van woestenij naar bruisend dorp/ Ester Smit
* Dirk Blikman Kikkert, een industieel in het Lemelerveld/ Ester Smit
* Ons Germaanse hoofd/ Harrie Scholtmeijer
* Stroppen en vaandeldieven: spotnamen in Overijssel/ Girbe Buist
* Gemeentearchieven uit de Franse tijd geven verrassend inkijkje in de lokale samenleving/ Siem van Eeten

Kijk hier om het tijdschrift online te lezen.

Songs about Historical Events (1): Sacco & Vanzetti

De zaak Sacco & Vanzetti trok in de jaren twintig van de vorige eeuw wereldwijd aandacht. Nicola Sacco (1891-1927) en Bartolomeo Vanzetti (1888-1927) waren Italiaanse immigranten, die in 1908 naar de Verenigde Staten waren gekomen en zich daar hadden aangesloten bij een anarchistische groepering. In 1920 werden zij opgepakt en beschuldigd van roofmoord. Feitelijke bewijzen van hun schuld waren er niet. Toch werden zij door een vooringenomen rechter (want anarchisten en Italianen) ter dood veroordeeld. De bekentenis van iemand anders voor de moord leidde niet tot een nieuw proces. Evenmin de massale protesten in de VS en overal ter wereld en een petitie onder meer ondertekend door Albert Einstein, Anatole France, George Bernard Shaw, Alfred Dreyfus en Madame Curie. Beiden hadden gratie kunnen krijgen, maar dit weigerden ze, omdat ze dan schuld hadden moeten bekennen. Op 23 augustus 1927 werden ze in Boston op de elektrische stoel ter dood gebracht onder het oog van de hele wereld. Meer dan 100.000 mensen woonden hun begrafenis bij.

Vijftig jaar later ondertekende Michael Dukakis, gouverneur van Massachusetts een proclamatie waarin stond dat Sacco en Vanzetti geen eerlijk proces hadden gekregen.
In de eerste decennia na hun dood zijn er tientallen boeken, films, toneelstukken, documentaires, kunstuitingen, muziekstukken en songs verschenen over de zaak die wordt beschouwd als een ernstige vorm van klassejustitie.

Kijk hier voor het uitgebreide verhaal.



In 1971 werd de film Sacco e Vanzetti uitgebracht door Giuliano Montaldo. Met daarin de song Here's to you met muziek van Ennio Morricone en (korte) tekst van Joan Baez, die ook de vertolker van het lied was.



De bekende folksinger Woody Guthrie bracht een LP uit die geheel gewijd is aan Sacco & Vanzetti onder de titel Ballads of Sacco and Vanzetti, waarop het nummer Two good men.

De Overijsselse Boekenplank (23), recent verschenen boeken

Hieronder de oogst aan boeken over Overijsselse onderwerpen van de afgelopen maanden.

Suikerbastaard: roman/ Jaap Scholten. Enschede: AFDH Uitgevers; Amsterdam: Uitgeverij Pluim, 2020. 571 pag. ISBN 9789492928146 € 26,50

Suikerbastaard heeft als rode draad een indringend liefdesverhaal. Het is een combinatie van familie- en wereldgeschiedenis met als aanleiding een historisch gegeven: de bouw van een aantal suikerfabrieken door de Hengelose firma Stork in Ethiopië, in de jaren vijftig en zestig.

Dat jullie weten wat oorlog is: het dagboek van verzetsweduwe Pietertje te Rietstap/ Ewout van der Horst en Kay-Leigh de Weerdt. Zwolle: WBOOKS, 2020. 127 pag. ISBN 9789462583870 € 14,95

Dagboek van de weduwe van de verzetsman Dirk te Rietstap uit Kloosterhaar (Overijssel) die in maart 1945 door de Duitsers werd gefusilleerd.

Station Deventer: 100 jaar/ Arno Dijkhof. Deventer: Stichting Industrieel Erfgoed Deventer (SIED), 2019. 250 pag. ISBN 9789081064453

De geschiedenis van het station wordt beschreven en diverse onderwerpen komen aan de orde, onder andere waarom het gebouw kleiner is geworden dan de eerste bouwtekening, de stationstoren die er niet kwam, hoe zit het met de verdwenen hoge schoorsteen en waar is spoor 2 gebleven?

Jodenjagers bij de Hengelose politie/ Annette Evertzen en Stevine Groenen. Hengelo: Stichting Historisch Archief Hengelo, 2020. 160 pag. ISBN 9789083012230 € 19,50

Aanleiding voor het schrijven van dit boek over de handelwijze van vooral de leiding van het politiekorps in de Tweede Wereldoorlog was de geschiedenis van de Amsterdamse kunstenares Fré Cohen. Zij werd opgepakt door twee Hengelose politiemannen.

Vechtdalnotities/ Lenze L. Bouwers en Gijs Dragt. 80 pag. ISBN 9789490470241 € 20,-

Schrijver Lenze L. Bouwers en beeldmaker Gijs Dragt hebben het Vechtdal doorkruist. Ze geven hun 'notities' over hoe zij het land en zijn rivier ervaren in woord en beeld weer.

Beroofd volgens de regels: het lot van zeven joodse ondernemers in Deventer/ Joep Boerboom. Hilversum: Verloren, 2020. 192 pag. ISBN 9789087048303 € 25,-

Geschiedenis van zeven ondernemingen in Deventer die in handen waren van joodse eigenaren en tijdens de Tweede Wereldoorog werden 'geliquideerd' of 'geariseerd' op bevel van de Duitse bezetter.

De vlag uitgestoken. De Tweede Wereldoorlog in Avereest/ Historische Vereniging Avereest. Dedemsvaart, 2020. 262 pag. € 20,-

De oorlogsgebeurtenissen in de (voormalige) gemeente Avereest vanuit verschillende invalshoeken beschreven.

111 plekken in Zwolle die je gezien moet hebben/ Friso Schotanus en Sjoerd Litjens. Uitgeverij THOTH, 2020. 240 pag. ISBN 9789068688146 € 16,95

Bij elke plek die beschreven staat, is ook een foto geplaatst. "We hebben ons best gedaan om niet de geijkte folderteksten bij de locaties te plaatsen. Bij elke plek zijn we op zoek gegaan naar verhalen die minder bekend zijn bij het publiek".

Brief aan Marcel: twintig jaar na de vuurwerkramp/ Danny de Vries. Zwaag: Vries Frame Productions, 2020. 130 pag. ISBN 9789090331287 € 19,95

Als freelance- verslaggever/cameraman van de regionale omroep RTV Oost schreef de auteur destijds alles op. Twintig jaar later haalt hij het verhaal, dat hij tot op de dag van vandaag nooit meer had gelezen, weer tevoorschijn.

Steden van Pandora, drie vertellingen/ Paul Gellings. Groningen: Uitgeverij Passage, 2020. 194 pag. ISBN 9789054523840 € 17,90

Drie verhalen over Manchester, Groningen en Enschede. In het verhaal Een vlakte in de stad heeft Gellings zijn herinneringen aan Enschede opgeschreven. Een belangrijke laag hierin wordt gevormd door Het Roombeek, waar zich destijds de vuurwerkramp heeft voltrokken. Al dan niet weggevaagde straten worden door Gellings zo opgeroepen dat zelfs wie de stad niet kent moeiteloos met hem mee kan wandelen.

Oorlog in Enschede: 1940-1945/ Willy Berends; Het geweten van een stad. Leendert Overduin in Enschede/ Feya Wouda; Sonna Krom; Willy Berends. Enschede, 2020. 69,71 pag. € 10,-

Gecombineerd boek over Enschede in de oorlog en het levensverhaal van verzetsheld Leendert Overduin.

Leendert Overduin. Het verhaal van een pastor Pimpernel ( 1900-1976)/ A. Bekkenkamp. 3e dr. Enschede: Uitgeverij Twentse Media, 2020. 276 pag. ISBN 9789071517587 € 20,-

Leendert Overduin, predikant in Enschede, was in oorlogsjaren (1940 – 1945) de leider van de eerste en grootste organisatie voor hulp aan joodse medeburgers. Meer dan duizend joden hebben dankzij hem de vervolging overleefd.

Spionage, Arrestaties en Moord aan de IJssel/ Huub van Sabben. Flying Pencil, 2020. € 29,-

Het landgoed Oxerhof, onder de rook van Deventer herbergt een duister en zeer goed verborgen gebleven oorlogsverleden.

De vondst van Overijssel: het verhaal van 75 archeologische vondsten uit 25 gemeenten/ M. Nieuwenhuis en S. Wentink. Zwolle: SPA uitgevers, 2020. 160 pag. ISBN 9789089320438 € 14,95

Overzicht in woord en beeld van opmerkelijke archeologische vondsten uit de provincie Overijssel.

Vigilate et Orate: liber amicorum Hemmy Clevis/ Redactie: Michael Klomp. Zwolle: SPA-uitgevers, 2020. 163 pag. ISBN 9789089320469 € 22,50

16 auteurs blikken kort terug op hun werkrelatie met de Zwolse stadsarcheolooog Hemmy Clevis en gaan daarna in op interessante locaties met name in Zwolle en Kampen.

Honderd jaar Vetkampstraat/ Herman Starink en Edgar Overmeen. Deventer: Stichting Niet te Kraken, 2020. 184 pag. € 19,20

Honderd jaar voetbalhistorie over Go Ahead (Eagles).

Diepenveen 1940-1945: in de schaduw van het geweld/ Historische Vereniging Dorp Diepenveen en omgeving. Diepenveen, 2020. € 24,50

Over de oorlogshandelingen en de gevolgen daarvan voor de inwoners van Diepenveen.

En verder nog verschenen:
Almelo wat ben je mooooi!
De Bruggebuurte: kleurrijk beeld van naoorlogs Vriezenveen
Liefde in de Kop van Overijsel
Boek over Jacob van Foreest van Heemse