Verkiezingen Provinciale Staten: vaak geen peil(ing) op te trekken

Afbeelding: prognose van Maurice de Hond, voor wat het waard is uiteraard.

Op 15 maart weer verkiezingen. De eerste verkiezingstrucs zijn alweer van zolder gehaald. Sinds de VVD landelijk de grootste partij is bij verkiezingen, zoekt ze een tegenspeler. Die tegenspeler laat zich dat graag aanleunen, want dan ‘valt er wat te kiezen’. Enig doel is het leegzuigen van partijen die als concurrent kunnen worden beschouwd. Zo koos de VVD al eens voor de PVV als opponent, voor de PvdA (met desastreuze gevolgen), voor FvD (Forum) en nu dus voor PvdA/GL. Beide z.g. strijders om de macht hopen er beter van te worden.

Weinig verkiezingen zijn echter zo onvoorspelbaar als de verkiezingen voor de Provinciale Staten. Op een verschijnsel na dan: de partij van de niet-stemmers is al jaren de grootste (denkbeeldige) partij. Bij de Statenverkiezingen in 2019 haalde zij 44%.

Uitslagen laatste vier verkiezingen voor de Provinciale Staten in krantenkoppen
2019: FORUM ZORGT VOOR AARDVERSCHUIVING IN DE KIEZERSGUNST!
In 2019 werd Forum de grootste bij de Statenverkiezingen. Twee maanden voor de verkiezingen stond deze partij met 12 zetels nog op een gedeelde 5e plaats in de peilingen.

2015: D66 IS DE GROTE WINNAAR. PVDA EN VVD VERLIEZEN FORS!

2011: PVV GROTE WINNAAR. CDA VERLIEST FORS!

2007: GROTE WINST VOOR DE SP. FORS VERLIES VOOR PVDA EN IN MINDERE MATE VOOR CDA.

Ook bij deze drie verkiezingen bleek dat de uiteindelijke winnaars meer wonnen dan verwacht. Kiezers stemmen graag op een partij die in de peilingen aan de winnende hand is, waardoor de winst meestal nog groter uitvalt. Kortom: de laatste 2 weken voor de verkiezingen zijn vaak beslissend. Er is de laatste jaren nog een aspect bijgekomen: wie weet de mensen die zich van de politiek hebben afgekeerd toch nog een keer naar de stembus te lokken.

BBB en JA’21 lijken nu hoge ogen te gooien. Zij staan 6 weken voor de verkiezingen in de peilingen op hetzelfde niveau als Forum 4 jaar geleden. Maar Forum verdubbelde in die laatste weken voor de verkiezingen. Gaat zo’n zelfde effect nu weer optreden? Bij de laatste peiling van de twee nieuwkomers zette de stijging niet door. Bovendien wordt het wel erg druk op rechts. Grote kans dat ook andere partijen nog voor verrassingen zorgen.