Het Meertens Instituut heeft een nieuwe databank gelanceerd: de elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten (eWND). Het doel van de eWND is om zoveel mogelijk dialectwoordenboeken digitaal beschikbaar en doorzoekbaar te maken. De eWND bevat een groeiend aantal oude en modernere Nederlandse dialectwoordenboeken. De eWND is opgezet door Nicoline van der Sijs, naar het voorbeeld van de etymologiebank.
Alle bestaande woordenboeken zijn aan elkaar gekoppeld via de Standaardnederlandse vorm. Zo zijn aan de Deventer dialectwoorden 'achterwark', 'agósî' en ‘tnegentig' de vernederlandsingen 'achterwerk', 'negotie, (handel)' en 'negentig' toegevoegd. Op deze manier kunnen gebruikers van de eWND alle dialectopgaven van een bepaalde Standaardnederlandse vorm tegelijkertijd vinden, zonder dat ze de afzonderlijke dialectvormen hoeven te kennen.
Door deze koppeling krijgt men gemakkelijk zicht op de verbreiding van dialectwoorden, -klanken, -vervoegingen en -verbuigingen (zoals meervoudsvormen en verkleinvormen) over het Nederlandse taalgebied. Via de eWND kan men het taalgebruik uit verschillende regio’s met elkaar vergelijken en doordat de woordenbank zowel oude als jonge dialectwoordenboeken bevat, komen veranderingen aan het licht die dialecten in de loop van de tijd hebben doorgemaakt.
Via de website kunnen gebruikers de verschillende dialectwoordenboeken niet alleen via een gemeenschappelijke zoekinterface doorzoeken, maar ze kunnen alle tekstuitgaven ook afzonderlijk raadplegen en downloaden. Drie tekstuitgaven (van Drents, Gronings en Venloos) zijn nog nooit eerder gepubliceerd.
Voor een uitgebreide uitleg over de achtergronden van deze nieuwe website en voor de gekozen werkwijze kijk op de homepage.
De onderstaande Overijsselse woordenboeken en -lijsten zijn in de database opgenomen:
* Ballot, A. (1968), Eigenaardigheden van het Twentsche dialect, Hengelo. [Woordenlijst dateert uit ca. 1870.]
* Bos-Vlaskamp, G. e.a. (1994), Olster woorden, Olst.
* Draaijer, W. (1896), Woordenboekje van het Deventersch Dialect, 's-Gravenhage: Martinus Nijhoff.
* Dumbar, G., H. Scholten en J.A. de Vos van Steenwijk Vollenhove (1952), Het Dumbar Handschrift – Idioticon van het Overijsels in het einde der achttiende eeuw, uitgegeven door H.L. Bezoen, Deventer: Kluwer.
* Ebbinge Wubben, C.H. (1907), Staphorster Woordenlijst, in: Driemaandelijkse Bladen 6, 61-94.
* Fien, A., Ph.C.G.M. Bloemhoff-de Bruijn en J. Gunnink (2000), Woordenboek van de Kamper Taal, Kampen: Stichting IJsselacademie.
* Gallée, J.H. (1895), Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect, Deventer.
* Halbertsma, J.H. (1835), Woordenboekje van het Overijselsch, in: Overijsselsche Almanak voor Oudheid en Letteren (1836), Deventer: J. de Lange.
* Jonker, L., en H.G. van Grol (z.j., ca 1940), Woordenboek dialect van Vriezenveen [typoscript, in 2015 uitgegeven].
* Kraijer, M., H. Mulder, D. Visscher en Ph. Bloemhoff (2009), Op zien Zwols: Woordenboek van de Zwolse Taal, Kampen: IJsselacademie.
* Schönfeld Wichers, K.D. (1959), Woordenboek van het Rijssens dialect, herdruk 1996, z.pl.
* Werkgroep Dialekt van het Cultuur Historisch Genootschap Raalte (1995), Nieuw Sallands Woordenboek, Raalte.
Het Twents komt er wat bekaaid af, maar gelukkig is er nog het Dialexicon Twents en voor wie voorbeelden wil bekijken van Twentse 'taaluitingen' is er de Twentse Taalbank.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten