De Canon rukt op (2)

De Canon houdt de gemoederen bezig. In Buitenhof noemde historicus Jouke Turpijn vanmorgen de canon een ramp voor het onderwijs. Op dit weblog schreef ik al eerder over de canon. Wie ‘googelt’ op ‘canon’ ziet, naast reclame voor een bepaald merk fototoestel, diverse canons voorbijkomen.
De totstandkoming van canons van provincies, landstreken, steden en dorpen verloopt op zeer diverse wijze. Soms geeft het provinciaal bestuur (Gelderland, Friesland) een opdracht - inclusief een pot met geld - aan een archief of erfgoedinstelling om een provinciale canon te produceren.
Soms bestaat een canon slechts uit een lijst (Twente), soms wordt de historische canon uitgewerkt en ook vervat in een boek (Leiden). In Den Haag en Breda is de canon alleen in boekvorm gepubliceerd.
Bij andere canons vormt de interactiviteit en inspraak bij het samenstellen een belangrijk uitgangspunt (Gelderland).

Hieronder een aantal canons op een rijtje – vast niet compleet. Wekelijks komen er canons bij, vele zijn in voorbereiding.
Wanneer je de regionale canons met elkaar vergelijkt zie je grote verschillen. Slechts de komst van het christelijk geloof en de Tweede Wereldoorlog zie je telkens voorbijkomen in alle canons.

Canon van Nederland

Provincies: Friesland - Groningen - Overijssel - Zeeland - Zuid-Holland

Landstreken: Achterhoek - Groene Hart - Salland - Twente - Waterland

Steden/dorpen: Almere - Amsterdam - Arnhem - Borculo - Eindhoven - Haarlem - Harderwijk - Leiden - Lingewaard/Bemmel - Nieuwegein

Om te illustreren dat we de canons niet als absoluut en onwrikbaar moeten beschouwen, hier nog de historische canon van Fokke en Sukke.

Canon van Twente

Op woensdag 26 november werd in TwentseWelle de Twentse Canon, oftewel de ‘Historie van Twente in vijftig vensters’ gepresenteerd naar voorbeeld van de Nederlandse canon, de Overijsselse canon etc. Samensteller van de canon van Twente is Dick Schlüter, directeur van het Airborne Museum te Oosterbeek, voorheen directeur van Natura Docet te Denekamp en auteur van diverse boeken. Schlüter heeft zich wel laten adviseren door deskundigen. ‘Het resultaat is voor discussie vatbaar’, aldus Schlüter, die ook van mening is dat ‘geschiedenis een debat zonder einde is. Het zou mooi zijn als dat ook voor de Twentse canon geldt'. (Tubantia 26-11-2008)
Lees hier een toelichting van Dick Schlüter op het tot stand komen van zijn canon.


Afbeelding: No. 26 uit de canon: De terechtstelling van de freules Van Beckum (1544)

De Twentse canon ziet er als volgt uit:
1. Vuistbijl van Mander (ongeveer 80.000 jaar geleden)
2. Hangertje van Usselo (Bijna 11.000 jaar geleden)
3. Het hunebed van Mander (meer dan 5000 jaar oud)
4. Lijksilhouet van de man van Mander (meer dan 3100 jaar oud)
5. Urn van Haarle (IJzertijd)
6. De mens van Hengelo (waarschijnlijk IJzertijd)
7. Grafmonumenten 'Cives Tuihanti' te Housesteads in Engeland (222-235 na. Chr.)
8. Romeinse IJzertijd in Denekamp (derde eeuw na Chr.)
9. Saksisch potje uit Enter (zesde eeuw ria Chr.)
10. Oorkonde over 'Manheri' (Mander) en 'Hasungum' (Hezingen) uit 797
11. Krijgsman van Borne (840)
12. Oprichting Kapittel van Oldenzaal en bouw kapittelkerk Plechelmus (954) .
13. Graaf Godeschalcus vanTwenthe (tussen:11026 en 1054)
14. Stichting Benedictijner klooster in Weerselo (1150)
15. Watermolen Singraven (vanaf de dertiende eeuw)
16. Stadsrecht Oldenzaal (tussen 1233 en 1249), Rijssen (1243), Goor (1263),
Ootmarsum (1325), Enschede (1325), Delden (1333), Almelo (1420) en Diepenheim
(voor 1602)
17. Schout Fredericus de Arnthe tussen 1207 en 1235 en de Landbrief Twenthe van
bisschop Jan van Verneburg (1365)
18. Drostenrekeningen van Twente (1336-1339
19. Hunenborg te Volthe (Be eeuw), Heerlijkheid Almelo en Vriezenveen (vanaf de 13e
eeuw) en Kasteel Twickel te Delden (vanaf de 14e eeuw
20. Graven Schipbeek (1402)
21. Oude stadhuis van Oldenzaal (14e eeuw)
22. Markeboek van De Lutte (vanaf 1440)
23. Het Schattingsregister van Twente (1475)
24. Kroniek van het klooster Albergen (1520-1525)
25. Het traktaat van Frenswegen (1548)
26. Terechtstelling freules Van Beckum (1544)
27. Schilderijen Judith Ripperda (1534-1608), Christoffer Schele van Weleveld (1529-
1606) en de Kroniek geschreven door Sweder Schele van Weleveld (1589-1637)
28. Het Verpondingsregister van Twente (1601)
29. Dagboek van Aleida Leurink (1682-1755)
30. Radbraken en wurging familie Annink (1775)
31. Mr. J.W. Racer (1736-1816)
32. Bussemakershuis Borne, papiermolens Mander en Pelmolen Rijssen
33. Opheffing hofhorigheid, markeverdelingen en vorming gemeenten (eerste helft
negentiende eeuw)
34. Weefschool in Goor (1833)
35. Oprichting Twentsche Courant (vanaf 1844)
36. Wandeling Jaçob van Lennep door Twente in 1823 en Harm Boom in 1846
37. Opening Overijsselsche kanaal (1855) en spoorlijn Almelo¬-Salzbergen (1865) ¬
38. Fabrikant CT. Stork (1822-1895)
39. Oprichting Waterschap Regge en Dinkel (1884)
40. Textielfabrikant G.J. van Heek (1837-1915) en de opkomst van de
textielindustrie in Twente
41. Opening Rijksmuseum Twenthe (1929)
42. Grote textielstaking van 1931-1932
43. De 'Twentsche Folkloredag' (1936) en afbraak en herbouw los hoes 'Groot Bavel'
uit De Lutte in Enschede (1937)
44. Opening warenhuis Vroom en Dreesmann in Enschede (1937)
45. April-mei staking tegen beleid Duitse bezetter (1943) en 'Fliegerhorst' vliegveld
Twenthe
46. Oprichting Academie voor Kunst en Industrie (1950)
47. Opening Twentse Schouwburg en vestiging Operagezelschap Forum (1955)
48. Oprichting TH Twente (1961)
49. Oprichting Gewest Twente (1977)
50. Opening museum TwentseWelle als onderdeel herstel wijk Roombeek, opening
muziekcentrum in Enschede (2008) en vliegveld Twenthe wordt een
burgerluchthaven

N.B. t.a.v. no. 50 van de canon 'Vliegveld Twenthe wordt een burgerluchthaven': wellicht toch wat voorbarig.

Veel historische feiten in twee boeken over Enschede

Enschede 1945-1985: Stad met ambitie

Er zijn in de loop van de jaren nogal wat fotoboeken over Enschede verschenen. Het aardige aan 'Enschede 1945-1985' zijn de teksten bij de foto’s die uitgebreider zijn dan gewoonlijk bij dit soort uitgaven. De auteurs Geert Bekkering, Arie de Haan en Johan Hemken zijn blijkbaar goed bekend met de veranderingen in het Enschedese straatbeeld na de Tweede Wereldoorlog. De beschrijvingen van de foto’s bevatten gedetailleerde informatie, ook over eerdere of latere (en huidige) bestemmingen van de panden e.d. die op de foto’s te zien zijn. Juist in Enschede is er veel veranderd in de periode 1945-1985 door het verdwijnen van veel textielfabrieken en de aanleg van de Boulevard.




Boerderijen in Enschede: deel 3, Usselo-Boekelo

Het moet uiteindelijk een serie van 10 boeken worden, waarin alle boerderijen die in en rond Enschede hebben gestaan beschreven worden. En daarbij gaat het niet alleen om de boerderijen zelf, maar ook om de bewoners ervan.
In 1993 verscheen het 1e deel van Boerderijen in Enschede. Het ging over boerderijen die staan/stonden in de Zuid-Esmarke. Deel 2 (1998) betrof het gebied Esmarke (2) en Usselo (1).
In dit derde deel komen aan bod: Usselo (2) en Boekelo (1). De Boerderijcommissie heeft de gegevens over boerderijen en bewoners verzameld met behulp van een groot aantal bronnen. Meest recente bronnen waren de adresboeken van Enschede 1939-1973, verder werden bevolkingsregisters, huisplaatsenregister en kadasterkaarten geraadpleegd. Van alle boerderijen zijn foto’s in het boek opgenomen. Het boek is voorzien van een duidelijke kaart, waarop de ligging van de boerderijen staat aangegeven. ‘Boerderijen in Enschede, deel 3’ wordt uitgegeven door de Stichting Historische Sociëteit Enschede-Lonneker.

Overijssel in kleur 1938-1970: boek en tentoonstelling

Een beetje laat – deze aankondiging van het boek ‘Overijssel in kleur 1938-1970’ en van de gelijknamige tentoonstelling in het Historisch Centrum Overijssel te Zwolle.
Maar niet te laat, want een ideaal Sinterklaas- of kerstcadeau voor 50-plussers en de tentoonstelling is nog te bezoeken tot en met 11 januari.

Auteur/samensteller Peter Leeuwen stelde al eerder fotoboeken samen over Zwolle, Almelo, Hengelo en Enschede. Het beeldmateriaal bestaat uit kleurendia’s die hij opspoorde via historische verenigingen en (amateur)fotografen of hun nabestaanden.
‘Overijssel in kleur 1938-1970’, dat tot stand kwam in samenwerking met het HCO, bevat 800 afbeeldingen.

In de Tubantia (artikel helaas niet digitaal beschikbaar) beaamt Peter Leeuwen, van beroep glaskunstenaar te Almelo, dat het ‘plaatjes van de buitenkant’ zijn die in zijn boek staan. De soms grauwe werkelijkheid van het dagelijks bestaan komt minder aan bod – de foto’s zijn vaak genomen tijdens feestelijke gebeurtenissen. Hoewel, ik vind het nogal meevallen. Foto’s van werkplekken en straatbeelden staan er genoeg in het boek. Niet over het gezinsleven e.d. - maar in welk fotoboek vind je die wel…? De manier waarop de mensen kijken, hun houding, de kleding, de vele rokers, de omgeving doet je de sfeer van de jaren vijftig en zestig weer proeven.
De meeste plaatjes zijn van rond 1960 (1955-1965). Voor een vijftiger (in dubbele betekenis, want ook geboren in de jaren vijftig) als ik roept het boek veel herinneringen op.
Bewust kiest de samensteller voor 1970 als grens, daarna veranderde volgens hem de samenleving in snel tempo. Toch zie ik al vast uit naar Overijssel in kleur 1970-1980.

De come-back van de hooiberg?

Niet een onderwerp voor een groot publiek zou je zeggen – hoeveel mensen zouden zich bezig houden met hooibergen? De Stichting Kennisbehoud Hooibergen Nederland adviseert zo’n driehonderd keer per jaar bij nieuwbouw of renovatie van hooibergen – toch niet gering.
En hooibergen zijn bouwsels die door hun vorm, kleur en materiaal waaruit ze bestaan goed in het landschap passen. Daarom zal de groep van mensen die het aanzicht van hooibergen weten te waarderen best groot zijn. En dus is het belangrijk dat er liefhebbers zijn die er alles aan doen de hooiberg niet uit het landschap te laten verdwijnen en bij wie de kennis over hooibergen verankerd is. Goed is het dan ook dat die kennis vastgelegd wordt en getoond wordt in publicaties, die op hun beurt de interesse in de hooiberg weer vergroten.

Raaltenaar Willem Ruhof bouwde een hooiberg (een Sallandse vierroeder) in Beerze en Wim Lanphen legde de bouw vast in foto’s. Het resultaat hiervan is: Een ‘Oost-Nederlandse hooiberg bouwen’, dat onlangs verscheen. Ruhof maakte gebruik van de kennis die hij in de loop van de jaren had opgedaan. Hij sprak met boeren die vroeger zelf nog hooibergen gebouwd hadden, maar veel kennis deed hij op door zijn contacten met hooibergpionier Ab Goutbeek, die samen met Everhard Jans in 1988 al ‘Hooibergen in Oost-Nederland’ gepubliceerd had. Goutbeek kan overigens boeiend vertellen over hooibergen (en over andere Sallandse onderwerpen) tijdens avonden van historische verenigingen e.d.

2008 mag wel het jaar van de hooiberg genoemd worden. De al genoemde Wim Lanphen, secretaris van de SKHN stelde samen met anderen eerder dit jaar al ‘Hooibergen in Nederland’ samen.

Sabine: tijdschriften historische verenigingen full-text op Internet

Eerder al heb ik aandacht besteed aan Mijn Gelderland, een samenwerkingsproject van archieven, bibliotheken en erfgoedinstellingen. In Utrecht hebben de Universiteitsbibliotheek Utrecht, Landschap Erfgoed Utrecht, Het Utrechts Archief, Bibliotheek Utrecht en Bibliotheek Service Centrum Utrecht, met financiële steun van de Samenwerkende Utrechtse Bibliotheken de databank over Utrecht SABINE tot stand gebracht.
In deze database vind je 30.000 verwijzingen naar boeken en tijdschriftartikelen. Steeds meer artikelen uit de tijdschriften van historische verenigingen zijn gescand en daarna gelinkt aan de bibliografische beschrijving. Je kunt dan de volledige tekst oproepen en eventueel printen - meer dan 25.000 pagina’s zijn nu direct beschikbaar. Er kan op elk woord binnen de gescande teksten gezocht worden. De database blijft snel groeien.

In Overijssel hebben – voor zover bij mij bekend - twee historische verenigingen de artikelen uit hun tijdschriften fulltext op hun website gezet:
Historische Vereniging Avereest (gedeeltelijk)
Historische kring Losser (compleet – Kijk bij: Oet dorp en marke)

Wie volgt? Wellicht zijn er dan in de toekomst mogelijkheden om de artikelen te integreren in de Overijsselse catalogus.

P.S. het kan zijn dat het zoeken in Sabine naar de gedigitaliseerde tijdschriften niet soepel verloopt – vanaf 29 november wordt een vernieuwde site in gebruik genomen.

Muziek uit het oosten (3): Blues Dimension

Een speciale rubriek – voor de liefhebbers van muziek. Van alles wat – in ’t Engels of in ’t plat. Goud en oud, nieuw of fout.



De Zwolse band Blues Dimension bestond van 1966 tot 1969. Bassist Herman Deinum, toetsenist Helmig van de Vegt en slagwerker Hans LaFaille sloten zich in 1969 aan bij Cuby & the Blizzards. Na allerlei omzwervingen is het drietal sedert een aantal jaren weer teruggekeerd op het oude Cuby-nest.

Recent verschenen: Van Adam tot Zwolle

‘Van Adam tot Zwolle’ heeft alles in zich om een verkoopsucces te worden: de datum van verschijnen (voor Sinterklaas en Kerst), de goede mix van teksten (van journalist Michael Amsman) en foto’s (van fotograaf Erwin Zijlstra), de prijs (€ 14,95) en de fraaie vormgeving (van Roelof Koebrugge). Het boek is een uitgave van Waanders i.s.m. Stadsherstel Zwolle.
Een twintigtal bekende, minder bekende en ook onbekende historische plekken in Zwolle worden belicht. Als niet-Zwollenaar vond ik een aantal teksten interessant genoeg om te lezen, voor de Zwollenaar is het zeker een boek om wat verloren uren tijdens de feestdagen prettig door te komen.

Na Flickr nu ook Google met historische foto's

Foto: Watersnood 1 februari 1953

Eigenlijk past het niet in dit blog met aan Overijssel gerelateerde onderwerpen, maar soms ben je ergens zo enthousiast over……
Nadat Flickr het project The Commons gestart is, gaat nu ook Google 10 miljoen foto’s uit het archief van Life Magazine op het web zetten. Twee miljoen staan er nu op, de volgende paar maanden volgt de rest. 97% van deze foto’s zijn nooit gepubliceerd. Een uniek bestand dus. De foto’s worden in hoge resolutie weergegeven en kunnen tot volledige schermgrootte worden opgeblazen. De beelden zijn gratis te gebruiken voor “persoonlijke en wetenschappelijke doeleinden”, maar krijgen wel een digitaal watermerk om te verhinderen dat ze ongeautoriseerd worden gebruikt voor commerciële doeleinden.
De foto’s worden weergegeven in de zoekresulaten van Google en Google Images, maar je kunt ook rechtstreeks naar het bestand, waar de foto’s per decennium staan gegroepeerd. Naast de foto’s worden ook andere bezittingen van Life, zoals 250-jaar oude etsen, in Google Images opgenomen.
Als straks alle foto’s online gezet zijn ga ik toch eens kijken of er iets Overijssels te bespeuren valt.

Recent verschenen: Boek over ongewone gewone man en vrouw in Salland

Auteur Anton G.M. Heijmerikx van 'Bekend, onbekend, plichtsgetrouw en kleurrijk Salland' begint met zichzelf in te dekken tegen kritiek op zijn boek vanuit wetenschappelijke hoek. De eerste zin van het voorwoord luidt: ‘Waarom doe je zoveel moeite, voor allerlei mensen en gebeurtenissen die niets te betekenen hebben gehad, vroeg een Drs. Geschiedenis mij eens minzaam.’
Heijmerikx erkent dat zijn liefde voor de geschiedenis van Salland zijn voornaamste drijfveer is geweest om tientallen artikelen te publiceren in tijdschriften van historische verenigingen en dat hij niet de pretentie heeft waardevolle wetenschappelijke bijdragen te leveren. Bij zijn speurtocht naar de roots van zijn eigen en van andere families kwam hij bijzondere personen en gebeurtenissen tegen. De artikelen over bijzondere Sallanders en bijzondere gebeurtenissen die in Salland hebben plaatsgevonden zijn nu gebundeld.
De personen die beschreven worden doen denken aan de personages uit televisie-programma’s uit de jaren tachtig en negentig als Showroom en De Stoel. Ondanks wat spel- en stijlfouten leest het boek prettig. Het is rijk geïllustreerd en zal zeker de ‘gewone’ Sallander aanspreken.

Expositie Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek met nieuwe aanwinsten

Voor wie dit jaar nog in Deventer komt in de buurt van de Brink en/of IJsselkade – loop dan even binnen bij Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek aan Klooster 12, alwaar een (gratis toegankelijke) expositie is ingericht met recente aanwinsten. Lees verder

Het Archiefforum : ontmoetingsplaats en bron van informatie

Het Archiefforum is een ‘ontmoetingsplaats voor archiefonderzoekers, archivarissen, journalisten en historici’, maar ook voor degenen die niet tot bovengenoemde beroepsgroepen behoren, maar wel geïnteresseerd zijn in de materie.



Wanneer je het Archiefforum bezoekt zie je afwisselend een aantal berichten verschijnen:
• Het Archiefforum is de grootste archiefbronnen en -nieuws website van de wereld
• Het Archiefforum deze maand door de grens van 800.000 pageviews
• Meer dan 18.700 archiefbronnen kunt u vinden op het Archiefforum
• Bij het Archiefforum zijn meer dan 4900 archivarissen, journalisten, genealogen, historici, e.a. ingeschreven.

Het Archiefforum bestaat al een aantal jaren en er zijn inmiddels zo’n 16.000 berichten geplaatst. Dagelijks worden nieuwe berichten geplaatst, verdeeld over verschillende rubrieken. Je mag ook zelf berichten sturen naar de redactie en ook reageren op berichten van anderen. Alle informatie is doorzoekbaar op trefwoorden. Je hoeft geen lid te zijn om het Archiefforum te doorzoeken, maar het verdient wel aanbeveling (inschrijven is zo gebeurd). Als lid kun je ook de digitale nieuwsbrief ontvangen.
Op het Archiefforum verschijnen zeer uiteenlopende berichten uit binnen- en buitenland over onderwerpen die op een of andere manier met archieven, geschiedenis, genealogie etc. te maken hebben. Er zijn veel meldingen over bestanden, databases e.d. die gedigitaliseerd zijn en online gezet.

De initiatiefnemer en motor achter het Archiefforum is ‘duizendpoot’ Eric Hennekam. Naast het forum heeft hij Archiefzoeker opgericht, waarop je kunt zoeken naar bestanden, websites en databanken.
Ook onderhoudt onderzoeker, journalist en docent Hennekam nog een eigen weblog.

Muziek uit het oosten (2): Tessa Boomkamp

Een nieuwe rubriek – voor de liefhebbers van muziek. Van alles wat – in ’t Engels of in ’t plat. Goud en oud, nieuw of fout.



Tessa Boomkamp met 'Sterk genog'. Wat mij betreft valt zij onder ‘nieuw en goed’. Meer weten over Tessa Boomkamp – kijk hier en hier.

Muziek uit het oosten (1): Höllenboer

Een nieuwe rubriek – voor de liefhebbers van muziek. Van alles wat – in ’t Engels of in ’t plat. Goud en oud, nieuw of fout.


We beginnen met – waarschijnlijk - de grootste Overijsselse hit ooit. ‘Busje komt zo’ van Höllenboer was in 1995 niet alleen in Nederland een no. 1 hit, maar haalde ook in België de top van de hitparade.

Flickr The Commons: Eerste Wereldoorlog in beeld

Foto: "Draden des Doods". Prikkeldraadversperring (onder stroom) op de grens tussen Nederland en België tijdens de Eerste Wereldoorlog bij Sluis in Zeeland, 1915.

Op 11 november was het in de Verenigde Staten armistice day, ook bekend als Veteransday, in 1919 ingesteld door president Woodrow Wilson ter herinnering aan het einde van de Eerste Wereldoorlog.
Ter gelegenheid van deze dag heeft Flickr The Commons (zie ook een eerder bericht) 324 foto’s uit de Eerste Wereldoorlog bij elkaar gebracht.
De beeldbank van het Nationaal Archief bevat ook een aantal foto’s uit de Eerste Wereldoorlog.

Behalve met schaarste had Nederland, en ook Overijssel, tijdens de Eerste Wereldoorlog te maken met Belgische vluchtelingen.
B.G.M. Alink schreef over dit onderwerp in zijn boek ‘Belgische vluchtelingen in Twente: 1914-1918’ (1985). In Twente kregen Enschede, Hengelo en Oldenzaal elk een contingent van 500 vluchtelingen toegewezen. Ook de Weerselose Stiftskerk diende als verblijf.
Aan de opvang van vluchtelingen in Zwolle heeft het HCO een speciale webpagina gewijd.
Ook in diverse tijdschriften van Overijsselse historische verenigingen is aandacht besteed aan de Belgische vluchtelingen die in hun gemeente werden opgevangen. Zoek daarvoor in de Overijsselse catalogus in de sidebar van dit weblog op ‘belgische vluchtelingen’.


Foto: Onthulling in februari 1921 door burgemeester Edo Bergsma van 'een gedenkteken te Enschede voor 75.000 doorgetrokken krijgsgevangenen in de Eerste Wereldoorlog'.


Foto van recente datum van hetzelfde momument met ondertitel: 'een in Nederland zeldzame gedenkzuil die (buitenlandse) slachtoffers van de eerste wereldoorlog herdenkt'.

Wierdenaar Anton Huiskes overleden

Foto: Anton Huiskes (links) met Rudi Liebrechts, Ard Schenk en Kees Verkerk.

Afgelopen zondag overleed Anton Huiskes op 80-jarige leeftijd in zijn woonplaats in de Franse Dordogne. Zijn familie stuurde het volgende persbericht:

De in Wierden geboren Huiskes nam deel aan de Winterspelen van 1948 in Sankt Moritz en 1952 in Oslo. In Noorwegen greep hij op de 5.000 meter (vierde) en 10.000 meter (vijfde) net naast olympisch eremetaal.
Nog meer bekendheid verwierf Huiskes na zijn actieve carrière als trainer/coach van Ard Schenk en Kees Verkerk in 1965/1966, de periode waarin 'Ard en Keessie' hun eerste grote successen boekten en het wedstrijdschaatsen in Nederland, ook als gevolg van de eerste integrale tv- uitzendingen, snel aan populariteit won.

Naast zijn actieve topsportloopbaan was Anton Huiskes sterk betrokken bij het stimuleren van sportieve recreatie in Nederland. Als directeur van de landelijke dienst Spel en Recreatiesport, later BRES geheten (Beweging Recreatie en Spel) verzorgde hij kadervorming voor vrijwilligers in het jeugd en jongerenwerk, sociaal cultureel werk en de recreatiesport. Jarenlang heeft hij deze activiteiten naast de topsport uitgevoerd. Anton wilde geen medailles of oorkondes voor zijn werk als coach van topsporters, want anderen immers creëerden deze prestatie, daarentegen was hij bijzonder trots op de onderscheiding die hij kreeg van het nationaal jeugdfonds voor zijn werkzaamheden voor jeugd en jongeren in Nederland. Het beeldje van Jantje Beton gemaakt en uitgereikt door Hare Majesteit de Koningin in 1988 vond hij een eerbetoon aan zijn toen reeds afgesloten actieve carrière. Anton vond dat hij al zijn werkzaamheden alleen kon uitvoeren als hij er zelf ook actief mee bezig was. Tot aan zijn pensionering betekende dat onder andere dat hij op de Vechtse Banen in Utrecht het schaatsen voor scholen, gezinsvervangende tehuizen, mensen met een verstandelijke beperking begeleidde. Ook na zijn pensionering maar dan als vrijwilliger, bleef hij in Utrecht komen wanneer hij toevallig in Nederland was. Juist de groep vrijwilligers vond hij voor zijn werk van doorslaggevende betekenis. Anton had een groot hart voor mensen met een beperking, hij heeft daarom zijn naam gegeven aan de stichting die het schaatsen op de ijsbaan in Utrecht promoot en met behulp van vrijwilligers in stand houdt. Iedere bijdrage aan de stichting wordt door Anton gezien als een eerbetoon aan zijn werk. Het bankrekeningnummer van de Stichting Anton Huiskes is 54.85.10.733

Mevrouw Jot van Zuidam-Lubberdink had nog regelmatig contact met Anton Huiskes na zijn pensionering. Zij schreef voor WieiswieinOverijssel een biografie over hem.

Op de VPRO Geschiedenis-site is nog veel meer te vinden over Anton Huiskes, onder meer een video van ‘de avond van Ard en Keessie’ die op 3 januari 2005 door de NPS werd uitgezonden en waarbij Anton Huiskes ook te zien is.

Herman van Veen pleit voor Willem Wilmink Huis

Video: Herman van Veen zingt 'Javastraat 13' van Willem Wilmink bij Pauw & Witteman.

Herman van Veen heeft gisteren gepleit voor een Willem Wilmink Huis in Enschede. Burgemeester Peter den Oudsten wil laten onderzoeken of dat haalbaar is. De zanger deed de oproep nadat hij maandagavond in Enschede - aan het begin van de raadsvergadering - een muzikale ode aan Wilmink had gebracht.
Willem Wilmink blijft in de belangstelling. Volgend jaar wordt begin juni een 4-daags Willem Wilmink-festival georganiseerd. Onderdeel wordt de voordracht van gedichten en liederen door zowel fans van Wilmink als professionele kunstenaars.
Onlangs verscheen nog de autobiografie van Willem Wilmink. Volgend jaar volgt een publicatie met recent ontdekte of nog niet gepubliceerde gedichten en liedjes van Wilmink .

Zuna onder een vergrootglas

Het is een fenomeen van de laatste tien jaar – de uitgebreide (historische) beschrijvingen van dorpen, buurtschappen, buurten/wijken en zelfs straten. Tientallen zijn er verschenen.
Ze worden geschreven door amateur-historici of genealogen. Wat betreft de laatste groep: wanneer de voorouders lange tijd in een bepaald gebied gewoond hebben, breidt men het onderzoeksgebied vaak uit tot de hele buurt(schap) waar de familie oorspronkelijk vandaan komt. Vaak ook zijn historische verenigingen de initiator tot dit soort uitgaven.

Zuna en Notter, gelegen tussen Rijssen en Nijverdal in de gemeente Wierden, vormen een z.g. dubbelbuurtschap. Over Zuna verscheen vorig jaar ‘Van Sudenae tot Zuna’, een werk van 450 pagina’s waarin auteur Jan Lohuis de geschiedenis van alle boerderijen en hun bewoners beschrijft. In 2007 stond het boek op de onofficiële lijst Het beste over Overijssel.
Alsof dit nog niet genoeg was, werd afgelopen zomer ‘Veerkaant in nen dreehook’ gepresenteerd. De auteur Harry Strieks beschrijft uitgebreid de dubbelbuurtschap Notter-Zuna anno 2008. Niet alleen het verenigingsleven komt aan bod maar vooral de bewoners van de buurtschappen middels tientallen uitgebreide interviews.
Voor de volledigheid – in 2003 verscheen ‘Boerderijen langs de Regge’, gebundelde artikelen van G.J. Eshuis, die ook al gaan over Notter/Zuna.

Er ligt nog een enorm terrein braak voor toekomstige auteurs om uitgebreid de geschiedenis van buurten, buurtschappen en straten vast te leggen. Er staan enkele publicaties op stapel. Bij de nieuwe aanwinsten van de Overijssel Collectie van de OBD (zie sidebar) zult u ze voorbij zien komen.

Nieuwe website: Historiekaart.nl

Watwaswaar is een groot project waar veel instellingen bij betrokken zijn en waarover wat de toekomst betreft nog nagedacht wordt. Sommigen zijn over de huidige website wel, anderen minder enthousiast. De Kadastrale Atlas 1832 vormt een belangrijk onderdeel van deze website.
Onlangs werd door het Kadaster Historiekaart op Internet gezet. De website staat in de top van de Internet Top 100, hetgeen nog niets zegt over de kwaliteit maar wel iets over de populariteit.
Het is nog maar een proefversie en de website bevat slechts kaarten. Er is minder informatie te vinden dan op watwaswaar.nl, maar toch is historiekaart.nl zeer de moeite waard. Wanneer je klikt op de knop ‘Kadaster’ kun je zoeken naar de z.g. Bonnebladen, die de periode ca. 1880 tot ca. 1940 bestrijken. Wil je precies weten welke Bonnebladen van de eigen woonplaats beschikbaar zijn klik dan op ‘Bonnecatalogus’ (rechtermenu).
Ik heb mijn eigen woonplaats Borne gecheckt en er blijken kaarten getoond te kunnen worden uit 1891, 1898, 1912, 1925 en 1935. Door deze jaartallen op te vragen zie je als het ware op de verschillende kaarten de Spanjaard-textielfabrieken in deze periode groeien. Handig is dat wanneer je met de vergrotingsbalk (links) het gebied bepaald hebt, bij de andere opgevraagde kaarten precies hetzelfde gebied weergegeven wordt.

Kuieren, platteland en cultuurhistorie

Al een jaar of tien geeft de Overijsselse Vereniging van Kleine Kernen in samenwerking met Het Oversticht z.g. kuierroutes uit. Tot nu toe zijn er 42 verschenen.
De OVKK wil met de uitgave de waardering voor het platteland vergroten, Het Oversticht ziet hier een mogelijkheid de aandacht van de wandelaar te richten op de cultuurhistorie.


De kuierroutes bieden wandelaars de mogelijkheid cultuurhistorische ‘ontdekkingsreizen’ te maken op het Overijsselse platteland. De informatie over bezienswaardigheden, geschiedenis en landschap is in de wandelgidsen opgenomen in nauw overleg met historisch geïnteresseerden uit het te bewandelen gebied. De routebeschrijving wordt duidelijk in aparte kaders weergegeven.
De wandelroutes hebben een lengte van gemiddeld 25 kilometer. Vaak worden er alternatieve kortere routes aangegeven. De boekjes zijn voorzien van foto’s en (ook historische) kaarten.
Regelmatig worden de kuierroutes geactualiseerd en herdrukt. Dit jaar nog komen er herdrukken uit van de wandelroutes rond Hellendoorn en Den Ham. Ook verschijnen er nog steeds nieuwe kuierroutes: in april 2009 zal de 43ste kuierroute het gebied rond Hengevelde bestrijken.
De routes kosten € 3,75 en zijn verkrijgbaar bij de lokale VVV’s.

De Canon rukt op

Afbeelding: De Hanze is het enige onderwerp uit de canon waarbij Overijssel aan bod komt.

De canon van Nederland bestaat uit vijftig onderwerpen, ‘vensters’ genoemd, die samen een overzicht moeten bieden van "wat iedereen in elk geval zou moeten weten van de geschiedenis en cultuur van Nederland". De canon zou mede richting moeten geven aan het onderwijs in geschiedenis (en andere vakdomeinen) in het basisonderwijs en de eerste twee leerjaren van het voortgezet onderwijs.
Overigens hebben 23 prominente historici zich onlangs afgezet tegen de verplichte invoering van de canon in het onderwijs.

In oktober 2008 presenteerden enkele onderzoekers van het Meertens Instituut en studenten van de Universiteit van Amsterdam de Canon met de kleine c: een wat meer speels opgezette bundeling van levendiger "onofficiële verhalen"

Dezer dagen doet de Canonkaravaan ook Overijssel aan. Om de ruim 700 scholen in Overijssel te helpen deze canon vanaf volgend schooljaar binnen het onderwijs vorm te geven worden er gratis workshops georganiseerd voor docenten.

Een aantal provincies en grote steden hebben intussen ook een eigen canon, andere werken eraan.
Provinciaal archiefinspecteur Caspar van Heel heeft ter gelegenheid van zijn pensionering een Canon van Overijssel samengesteld.
Door de redactie van de Stentor/Sallands Dagblad is een Canon van Salland gemaakt (klik op de link en scroll naar beneden).
Ook in Overijsselse plaatsen worden initiatieven genomen, zoals in Ootmarsum en Zwartewaterland.
Wie kent er nog andere initiatieven?

Flickr The Commons: verzamelsite voor rechtenvrije historische foto’s

Foto: Jutespinnerij firma ter Horst Rijssen 1919

Het zal velen bekend zijn dat Flickr een wereldwijde verzamelsite is voor foto’s, waarbij iedereen elkaars foto’s van trefwoorden (tags) en van commentaar kan voorzien.
Flickr The Commons is een initiatief van de fotosite Flickr en het Amerikaanse Library of Congress. In eerste instantie werden 3.000 rechtenvrije afbeeldingen uit de collectie van LOC onder The Commons beschikbaar gesteld met als doel publieke instituten een gezamenlijk platform te bieden waarop zij hun fotocollecties kunnen delen met een groot publiek om vervolgens met informatie van bezoekers de kennis van de fotocollecties uit te breiden. Ik heb hier al eerder over bericht.

Intussen hebben 13 archieven, bibliotheken en musea uit de USA, Australië, Engeland en Frankrijk zich bij het initiatief gevoegd. En onlangs is daar ons Nationaal Archief bijgekomen, dat in eerste instantie (in samenwerking met Spaarnestad Photo) zo'n vierhonderd foto's op Flickr the Commons gezet heeft, verdeeld over de thema's Arbeidsinspectie, Eerste en Tweede Wereldoorlog, Emigranten, Repatrianten, het KNIL en de Olympische Spelen van 1928.
Klik op de homepage van Flickr the Commons op de logo’s van de instellingen om de diverse collecties te bekijken.

Veel instellingen zijn nog niet zo ver om hun fotoverzamelingen ‘zomaar’ op Flickr te plaatsen. In Overijssel moeten we het doen met beeldbanken die overigens meestal ook zeer de moeite van het bekijken waard zijn. Kijk op de beeldbanken.startpagina.nl bij Overijssel.
Het zou niet verkeerd zijn om een selectie van de foto’s op Flickr te plaatsen en daarbij te verwijzen naar de beeldbank op de eigen website. Het kan alleen maar meer bezoekers opleveren.