Morgen precies 100 jaar geleden: de stormramp van Borculo

Borculo na de storm (foto Wikimedia Commons)

Op maandag 10 augustus 1925 steeg de temperatuur in Twente en de Achterhoek tot rond de 30 graden. Door de hoge luchtvochtigheid voelde het benauwd aan. Zuid-Oost Nederland lag op de flank van een groot bijna geheel Europa omvattend hogedrukgebied. Vanuit Zuidwest Nederland naderde snel een koufront. De gevolgen van de botsing waren desastreus. Borculo werd verwoest. Er waren (slechts) drie doden te betreuren en vele tientallen gewonden. Doden en gewonden vielen niet alleen in Borculo maar ook in een strook die liep van Oost-Brabant, via Gelderland en Twente tot in Denekamp. Maar ook buiten dit gebied was het lokaal flink raak. Een boerin in Staphorst werd door de wind opgetild en overleefde haar terugkomst op de aarde niet. In Twente was de schade het grootst in Hengelo, Haaksbergen en de tegenwoordige gemeente Hof van Twente.

Foto: Ramptoerisme. Ook Zeeland werd op die dag getroffen door een stormramp. Voor een kwartje kon men op het treinstation op een platte wagen stappen. Die kar reed langs het hele rampgebied.

Ramptoerisme
De stormramp, die al gauw de benaming ‘ramp (of cycloon) van Borculo’ kreeg, was kortstondig wereldnieuws. In Nederland bleef de ramp nog wekenlang middelpunt van het nieuws. Zoek in Delpher op het jaar 1925 en de trefwoorden ‘Borculo, ramp, storm’ voor de vele krantenberichten uit die periode. Overal werd door steuncomités geld opgehaald.
Ramptoerisme bestond al in 1925. Naar schatting hebben meer dan een miljoen nieuwsgierigen Borculo bezocht. Taxibedrijven uit het hele land organiseerden autoritten naar het getroffen dorp. Velen kwamen per trein. Topdag was zondag 16 augustus met 110.000 bezoekers.

Kaart van het getroffen gebied

Voor wie er nog eens in wil duiken is een en ander te vinden op internet:
* Wikipedia, met veel verwijzingen
* De cycloon van Borculo

Twee jaar later weer een stormramp
Nog geen 2 jaar later op 1 juni 1927 werden Twente, Salland en de Achterhoek opnieuw getroffen door een zware storm en windhozen. Deze eiste meer slachtoffers en bracht schade aan in een groter gebied, maar haalde niet zoveel publiciteit. Hier schreef ik al eerder over.

A History of Pop(ular) Music (298): Normaal - Oerend Hard (1977)

Een chronologische reis door de populaire muziek van de afgelopen honderd jaar. Ik was erbij op Hemelvaartsdag 1975 in het Openluchttheater in Lochem, bij het eerste grote optreden van Normaal. Ik wist toen niet wat ik hoorde, toen als eerste nummer Drieteri-je Blues ten gehore werd gebracht. De triomftocht van Normaal had een aanvang genomen. Twee jaar later bracht de band de klassieker Oerend Hard uit, een nummer dat iedereen kent. Onlangs nog hoorde ik een Vlaamse wielrencommentator zeggen dat renner Tom Pidcock ‘oerend hard’ de berg afdaalde.
Dolf Ruesink schreef recent Feesten als wilde beesten, een boek over 50 jaar Normaal. Wie iets meer wil weten over de beginjaren van de band: De Koele is thuuskommen.

Nieuw nummer verschenen van gratis online Tijdschrift van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Het augustus-nummer van het Tijdschrift van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) is verschenen en is gratis te downloaden. Het bevat weer interessante artikelen over allerlei onderwerpen die spelen op het gebied van erfgoed, zoals o.a.
- Een nieuw gezicht. De reconstructie van Maria de Witt (schilderij)
- Polleke. De bouwgeschiedenis van de Grote Kerk in Breda
- Wie wil Zomer lenen? (over een wandreliëf)
- Dankzij de bewoners: verbetering in beschermde gezichten
- Grafheuvels in een bosgebied zijn kwetsbaar
- Durven luisteren. Het auditorium van het Dr. Neherlaboratorium
- Wechgelaars visionaire kunst. Drijvende steden en staande tuinen
- Huis Te Manpad in restauratie. Dineren in de klssieke oudheid
- Herman van der Kloot Meijburg. De man die 35 middeleeuwse kerken overeind hield
- Een doosje voor devotie
- Berceuse-verschillen Van Gogh in kaart gebracht
- Beschermd op Bonaire (over het dorp Rincon)

Download het nummer hier.

A History of Pop(ular) Music (297): Ram Jam - Black Betty (1977)

Een chronologische reis door de populaire muziek van de afgelopen honderd jaar. Ram Jam was een gelegenheidsformatie rond zanger-gitarist Bill Bartlett, die met zijn band Starstruck lokaal succes had met het nummer Black Betty.
Black Betty was oorspronkelijk een oud volksliedje, dat in 1939 door bluesmuzikant Leadbelly op de plaat was gezet. Bartlett maakte een rockversie van het nummer met zeer stevig klinkende gitaren en drums. Na het eerste oorspronkelijke couplet schreef hij twee nieuwe coupletten over de (denkbeeldige) persoon Black Betty (‘she was from Birmingham, Alabama’). Het werd een wereldhit. De videoclip van de uitvoering van het nummer in een Amerikaanse achtertuin is op YouTube meer dan 400 miljoen keer bekeken. Opvallend is de korte duur van de opname (2.25 min.). Als je denkt dat een lange solo begint, is het nummer al ten einde. In Amerika werd Black Betty een tijdlang geboycot, omdat het racistisch zou zijn, terwijl de rechten notabene bij de zwarte muzikant Leadbelly lagen.
In een aflevering van Top 2000 A Gogo vertellen oud-bandleden het volgende. Met Bill Bartlett was geen contact meer te krijgen. Hij was ergens stil gaan leven en onbereikbaar. Bartlett was niet rijk geworden van het nummer. De erven Leadbelly claimden de auteursrechten, terwijl van de oorspronkelijke versie weinig over was en Leadbelly ook maar gewoon een bestaand volksliedje gezongen had.

Fotowedstrijd 'Plek van de eeuw' in Overijssel

Inwoners van Overijssel kunnen deze zomer meedoen aan een fotowedstrijd. Onder de titel Plek van de Eeuw zoekt Het Oversticht naar plekken in de provincie die mensen raken, verbinden of inspireren. De fotowedstrijd is onderdeel van het honderdjarig jubileum van Het Oversticht, een organisatie die zich sinds 1925 bezighoudt met ruimtelijke kwaliteit en cultureel erfgoed in Overijssel. Deelnemen kan tot 24 augustus 2025. Iedereen mag meedoen, ook zonder fotografische ervaring. Lees hier verder.

Aanmelden kan op de website van het Oversticht.

A History of Pop(ular) Music (296): David Bowie - Heroes (1977)

Een chronologische reis door de populaire muziek van de afgelopen honderd jaar. Eind jaren zestig was de rock’n‘roll vrijwel van het muziektoneel verdwenen. De Britse band Roxy Music (totdat Brian Eno de groep verliet) en de Brit David Bowie brachten de rock’n’roll weer terug maar dan in combinatie met avant garde. De veelal van de kunstacademie afkomstige muzikanten zagen de muziek als alternatief voor beeldende kunst. Vandaar de vele experimenten. Maar de muziek moest wel lekker klinken. Vandaar de rock’n’roll invloeden. Aanvankelijk lijkt Bowie de zoveelste glamrock-artiest (Ziggy Stardust), maar dat komt vooral door hoe hij zich uitdost. Zijn muziek is zeer veelzijdig te noemen. Nieuwe muzikale ontwikkelingen (zelfs de disco) integreert hij in zijn werk.
In 1976 verhuist Bowie van Los Angeles naar Berlijn. De muziekscene daar (opkomst van electronische muziek) trok hem aan, hij kon daar redelijk anoniem zijn en trof er muzikanten (Brian Eno, Iggy Pop, Robert Fripp) met wie het goed samenwerken was. Hij bracht er drie albums uit.
Van zijn tweede Berlijnse album Heroes werd het titelnummer over twee geliefden uit beide delen van de stad die elkaar ontmoeten bij de muur een grote hit. In 1980 nam Bowie nog een Duitstalige versie van het nummer op voor de film Christiane F.

Nieuw nummer verschenen van online historisch tijdschrift 'Overijssel toen en nu'

In dit nummer de volgende artikelen:
- De Deurningerpoort: een geschiedenis van de vestingwerken van Oldenzaal/ door Kees Dinkla
- De strijd tegen de pokken in de Frans-Bataafse tijd/ door Siem van Eeten
- Hellendoorn op oude kaarten/ door Dinand Webbink
- Geschiedenis van de taal in Overijssel: Moeze en katte/ door Harrie Scholtmeijer
- Overijssel in boeken/ door Marcel Mentink


Lees het tijdschrift hier.