zaterdag 3 december 2011

Datajournalistiek en Nederland van Boven

Scorebordjournalistiek en de ranglijstjounalistiek van Co Adriaanse ten spijt, het is de datajournalistiek die de toekomst heeft. Datajournalistiek ligt op het snijvlak tussen onderzoeksjournalistiek, statistiek en vormgeving.
Het CBS verzamelt cijfers en duidt deze ook wel. Ze sturen berichten de wereld in met in de titel woorden als groei, afname, meer, minder, hogere, lagere, aantal etc.
De ‘datajournalist’ – je hoeft er (nog) niet speciaal voor gestudeerd te hebben – spoort, meestal via internet, maar dat hoeft niet, gegevens of databestanden op. Door deze met elkaar te combineren kan er nieuwe informatie worden verkregen die leidt tot nieuwe inzichten of soms zelfs tot een verrassende ontdekking, wat voor de journalist een mooi artikel oplevert, liefst gelardeerd met mooie graphics waarmee de gevonden data worden gevisualiseerd. In de datajournalistiek zijn drie disciplines verenigd: de informatiespecialist/journalist, de programmeur, de vormgever. Door ‘nerds’, die de laatste twee disciplines beheersen, worden steeds betere tools ontwikkeld, die veel handwerk overbodig maken en de aangeleverde data kunnen combineren en in mooie graphics kunnen weergeven. De journalist hoeft dan alleen nog maar het verhaal te schrijven. Sommigen zien datajournalistiek als een mogelijkheid voor kranten het hoofd boven water te houden. Steeds vaker kom je als krantenlezer koppen tegen die je bekend voorkomen van Nu.nl of Google-Nieuws en dus allang gelezen hebt. Kranten kunnen met behulp van de datajournalistiek zelf nieuws ‘maken’ en daardoor toch aantrekkelijk blijven.

Waarom zou wat voor kranten geldt niet voor andere terreinen gelden? Historici en genealogen bijvoorbeeld putten hun informatie ook uit allerlei databestanden. Wanneer die nieuwe tools beschikbaar komen, hebben ze de instrumenten om nieuwe verbanden te zoeken en nieuwe gegevens boven tafel te krijgen. Natuurlijk zijn genealogen al vergevorderd op dit terrein, maar zij kunnen hun publicaties door middel van graphics wel aantrekkelijker maken. Of gebeurt dit misschien al? Wie kent er voorbeelden?

Nederland van Boven
A.s. dinsdag 22.20 op Ned. 1 uur zendt de VPRO de eerste aflevering uit van Nederland van Boven, een programma (en bijbehorende website), dat alleen gemaakt kon worden met behulp van de datajournalistiek, zoals hierboven geschetst. Nederland van Boven is een zoektocht naar de ritmes en patronen van ons dagelijks leven. De serie toont hoe we werken, ontspannen, steden bouwen en het landschap inrichten. Vaak van bovenaf bezien met beelden uit vliegtuigen, helikopters, paragliders en luchtballonnen. Op de website krijgen bezoekers de gelegenheid gegevens aan elkaar te koppelen. Zie ook de beschrijving op Nederkaart.



De titel van de eerste aflevering is ‘24 uur: onze dagelijkse patronen en ritmes’. Met behulp van de interactieve kaart kan je vervolgens bekijken waar naartoe je binnen Nederland in 24 uur kunt reizen vanuit je postcodegebied met de eigen auto of met het openbaar vervoer. Geef zelf je startlocatie op, bepaal je vervoermiddel en trek ten slotte aan de slider om Nederland van blauw naar rood te zien verkleuren.

Geen opmerkingen: