zondag 28 oktober 2012

Twente in een notedop (1962)

Vijftig jaar geleden verscheen de eerste jaargang van het Jaarboek Twente. Hierin was opgenomen het artikel Twente in een notedop waarin een aantal statistieken werden weergegeven. Onderwerpen: inwonertal, kerkelijke gezindte, het aandeel der verschillende bedrijfstakken in de economie, politieke voorkeur.
Aan de vooravond van 'de jaren zestig' was de onkerkelijkheid op het platteland nog vrijwel nihil. Dat gold niet voor Enschede, Hengelo en Almelo en het rode industrieplaatsje Goor.
Aan de vooravond van de ineenstorting van 'de textiel' werkte nog meer dan de helft in deze bedrijfstak.
Ook het politieke landschap veranderde nauwelijks in die tijd. In Weerselo stemde nog bijna 94% op de KVP en de christelijke partijen gezamenlijk bezaten nog een comfortabele absolute meerderheid.
Hieronder het artikel:

Twente in een notedop (1962)

Er zit in Twente, zoals we dat hier zeggen, wel "honnig in de bloemen", wat moge blijken uit een aantal cijfers, dat we zo hier en daar tegenkwamen. De bevolkingsaanwas in Overijssel hield de laatste honderd jaar ongeveer gelijke tred met die van 't hele land. Van 1850 tot 1950 steeg het aantal inwoners van deze provincie van 216.000 tot 665.000. Lag honderd jaar geleden het economische zwaartepunt nog in het westen van de provincie, het ligt thans in Twente, waar in 1830 38%, en in 1900 43% van de totale bevolking der provincie woonde, welk percentage thans gestegen is tot 55%.
Van de totale oppervlakte der provincie, zijnde 340.668 ha (waarvan 325.141 ha land), beslaat Twente 42% (143.473 ha, waarvan 142.092 ha land). Bijna 1 % van de Twentse bodem is water; van de totale wateroppervlakte der provincie bevindt zich slechts bijna 9% in Twente.



Wat oppervlakte betreft is Ommen de grootste plaats in Overijssel (18.709 ha), gevolgd door Hardenberg (18.318 ha.) De derde plaats in Overijssel is Twentes grootste: Tubbergen met 14.737 ha. Daarop volgen Zwollerkerspel met 14.704 ha en Enschede met 14.107 ha. Enschede is dus qua oppervlakte de vijfde plaats in Overijssel en de tweede in Twente. Vanaf 1830 tot heden steeg de bevolking van Deventer, Zwolle en Kampen met 330%, die van Almelo, Hengelo en Enschede met 1175%. In de laatste honderd jaar groeide de bevolking van Nederland met 238%, die van Twente met 359%. Sedert 1899 was de bevolkingsgroei van ons land 121%, van Overijssel 128%, van Twente 207%. Zou het landelijke groeipercentage sinds 1899 ook voor Twente gegolden hebben, dan zouden er nu 170.000 mensen minder hebben gewoond en dan zouden we ons met 250.000 inwoners tevreden hebben moeten stellen.
In Overijssel liggen in de steden de inkomens het hoogst, met Enschede, Hengelo en Goor aan de top, en in de agrarische noordoosthoek van Twente vrij laag.


Na de oorlog is het aandeel der inkomens uit de industrie in Overijssel 38.3% gaan bedragen, tegen 31.6% als landelijk gemiddelde. Na Limburg (mijnen) en Noord Brabant, staat Overijssel op de derde plaats, wat de betekenis der industrie betreft, met Twente als industrieel zwaartepunt, waar meer dan 50% van de beroepsbevolking in de industrie werkzaam is. De gedifferentieerde en vooruitstrevende Twentse industrie geeft arbeid aan aanzienlijk meer personen dan de industrie van de drie noordelijke provincies samen en zij heeft bijna viermaal zoveel werknemers als de industrie in overig Overijssel:

Twente 73.000
Overig Overijssel 19.000
Groningen 26.000
Friesland 19.000
Drente 12.000

Textielindustrie: 80% van de Nederlandse katoen-, rayon- en linnenindustrie
is geconcentreerd in Twente en de Gelderse Achterhoek met 45.000 werknemers;
Aantal werknemers per bedrijfstak in Twente:
textielindustrie 45.000
metaalindustrie 14.500
elektrotechn. industrie 6.000
chemische industrie 2.000
rubberindustrie 1.000
overige industrie 7.000

De Twentse industrie heeft een jaaromzet van bijna twee miljard gulden, en zij investeert jaarlijks zo'n honderd miljoen gulden. Twente heeft laboratoria voor chemisch, physisch en biochemisch ontwikkelingsonderzoek, alsmede voor fijn mechanische en elektrische ontwikkeling en voor metallurgische, textielchemische en physisch-mechanische problemen;
een hoogspanningslaboratorium, een laagspanningslaboratorium, een kortsluitlaboratorium, een rubberconstructief ontwikkelingslaboratorium, enz.
Twente heeft het grootste adviesbureau voor bedrijfsorganisatie in West-Europa. Enschede heeft, evenals Den Haag en Amsterdam, een registratie van alle Nederlandse octrooien, alsmede een uitgebreide openbare bibliotheek op technisch en technisch-economisch gebied. Twente heeft twee Hogere Technische Scholen, 3 kweekscholen, 2 scholen voor maatschappelijk werk, een school voor scheepswerktuig-bouwkunde, een hogere textielschool, een kunstnijverheidsschool, een muzieklyceum, een beroeps symphonie-orkest, een beroeps operagezelschap, een rijksmuseum en een aantal andere musea.

Geen opmerkingen: