zondag 11 december 2016

50 jaar dagbladjournalistiek in 'De Zwolse' van Willem van der Veen

Zo’n 15 jaar geleden maakte ik een overzicht van ooit verschenen Overijsselse kranten, voor zover nog te achterhalen. De met afstand oudste krant bleek de in 1790 opgerichte door Tijl uitgegeven Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant te zijn, die vanaf 1972 verscheen onder de titel Zwolse Courant. Tot 1988 bleef Tijl de uitgever. Dit is uniek. Geen enkele krant in Nederland werd zo lang door dezelfde uitgever uitgebracht. Wegener werd de nieuwe eigenaar, in 2002 werd de stadsredactie in Zwolle opgeheven en verdween de aloude naam Zwolse Courant. De Stentor was de opvolger. Wegener werd ook weer opgekocht en nu lezen we in veel Nederlandse regio’s allemaal het Algemeen Dagblad met een regionaal katern.


Boven: De auteur Willem van der Veen (rechts) in 1953 aan het werk voor het Nieuw Kamper Dagblad. Naast hem Hendrik van Heerde van het concurrerende Kamper Nieuwsblad. De laatste zou onder pseudoniem Havanha de populaire serie over Garriet Jan en Annechien publiceren.

Willem van der Veen heeft als journalist de laatste vijftig van de bijna 200 jaar Zwolse stadsredactie meegemaakt. Hij schetste in 11 boeiende artikelen in het Zwols Historisch Tijdschrift de geschiedenis van de krant. Deze artikelen zijn nu gebundeld en worden als e-book en als pdf aangeboden. Ik kocht de laatste voor € 3,99. En ik had er geen spijt van. Ik heb het in één ruk uitgelezen, als was het een spannende thriller.

In de eerste negentig pagina’s wordt de geschiedenis van Tijl tot 1950 beschreven, daarna vertelt de auteur uit eerste hand. Zo van het Gymnasium kon hij in 1951 aan de slag als (leerling)-journalist. Een opleiding bestond nog niet. Je leerde het vak in de praktijk. Je begon met het verslaan van vergaderingen en begrafenissen. In de jaren zestig begon hij een muziek-rubriek. De langste tijd van zijn werkzame leven was hij redacteur kunst, muziek, toneel etc.
In het persoonlijke verhaal van Willem van der Veen klinkt ook de tijdgeest door die de decennia tussen 1950 en 2000 kenmerkten. De jaren vijftig: ‘Zoete herinneringen aan een knusse, gemoedelijke, overzichtelijke tijd en tevens aan een archaïsche manier van journalistiek bedrijven’.
In die jaren en daarna kwamen journalisten van de diverse kranten en weekbladen elkaar tegen bij lokale gebeurtenissen, vergaderingen, uitvoeringen etc. En de café’s in de Zwolse binnenstad fungeerden ook als ontmoetingsplek voor de reporters. Een mooie tijd. Dat was voorbij toen de krant eind jaren zestig vanuit de binnenstad naar een industrieterrein verhuisde. ‘Ruim een decennium later werd het er nog saaier op toen ze niet meer achter hun digitale schermpjes waren weg te branden’.

Het einde van de zelfstandigheid van de krant kwam in de jaren tachtig in zicht. (Aangetrouwde) leden van de familie Tijl hadden altijd een één- of tweemans directie gevoerd. Totdat ‘het bedrijf werd bestuurd door een heel bataljon directieleden. De nieuwe baasjes wisselden elkaar af als regenbuien in een natte herfst, evenals hun dikke auto’s’.
Plots in 1988 werden personeel en ondernemingsraad overrompeld door de mededeling van de directie dat het aloude Tijl was gefuseerd (lees: overgenomen) door Wegener.

Aan het boek zijn nog drie bijdragen toegevoegd over de jongste twee decennia, geschreven door Janine Stougie, George Huisman en Ron Maat, die alle drie recent gestopt zijn als journalist voor de Stentor.


Foto boven: De offset-rotatiepers was jarenlang de trots van het bedrijf. Niet alleen de Zwolse Courant en haar kopbladen rolden er van de persen. Jarenlang werden ook de NRC en De Volkskrant in Zwolle gedrukt.

Na de belevenissen van dagbladjournalist Willem van der Veen gelezen te hebben zie ik wel enkele overeenkomsten met mijn eigen ervaringen. Het bibliotheekvak was jarenlang een mooi vak totdat er allerlei managers verschenen die beleid ging maken en reorganisaties doorvoerden.
Op krantengebied heeft een enorme verschraling van het aanbod plaatsgevonden en vechten de laatste regionale redacties voor hun bestaan. Gelukkig kunnen we met Willem van der Veen terugblikken naar hoe het vroeger was.

De Zwolse, 200 jaar venster op de wereld’ is te koop voor 4,99 in de Apple-store iTunes.
Via www.boekenbestellen.nl is er zowel een versie voor e-readers (ePub) als een PDF (tablet en computer) beschikbaar. Omdat deze uitgaven technisch iets eenvoudiger van opzet zijn is de prijs vastgesteld op 3,99 euro.

Geen opmerkingen: