Kuieren, platteland en cultuurhistorie

Al een jaar of tien geeft de Overijsselse Vereniging van Kleine Kernen in samenwerking met Het Oversticht z.g. kuierroutes uit. Tot nu toe zijn er 42 verschenen.
De OVKK wil met de uitgave de waardering voor het platteland vergroten, Het Oversticht ziet hier een mogelijkheid de aandacht van de wandelaar te richten op de cultuurhistorie.


De kuierroutes bieden wandelaars de mogelijkheid cultuurhistorische ‘ontdekkingsreizen’ te maken op het Overijsselse platteland. De informatie over bezienswaardigheden, geschiedenis en landschap is in de wandelgidsen opgenomen in nauw overleg met historisch geïnteresseerden uit het te bewandelen gebied. De routebeschrijving wordt duidelijk in aparte kaders weergegeven.
De wandelroutes hebben een lengte van gemiddeld 25 kilometer. Vaak worden er alternatieve kortere routes aangegeven. De boekjes zijn voorzien van foto’s en (ook historische) kaarten.
Regelmatig worden de kuierroutes geactualiseerd en herdrukt. Dit jaar nog komen er herdrukken uit van de wandelroutes rond Hellendoorn en Den Ham. Ook verschijnen er nog steeds nieuwe kuierroutes: in april 2009 zal de 43ste kuierroute het gebied rond Hengevelde bestrijken.
De routes kosten € 3,75 en zijn verkrijgbaar bij de lokale VVV’s.

De Canon rukt op

Afbeelding: De Hanze is het enige onderwerp uit de canon waarbij Overijssel aan bod komt.

De canon van Nederland bestaat uit vijftig onderwerpen, ‘vensters’ genoemd, die samen een overzicht moeten bieden van "wat iedereen in elk geval zou moeten weten van de geschiedenis en cultuur van Nederland". De canon zou mede richting moeten geven aan het onderwijs in geschiedenis (en andere vakdomeinen) in het basisonderwijs en de eerste twee leerjaren van het voortgezet onderwijs.
Overigens hebben 23 prominente historici zich onlangs afgezet tegen de verplichte invoering van de canon in het onderwijs.

In oktober 2008 presenteerden enkele onderzoekers van het Meertens Instituut en studenten van de Universiteit van Amsterdam de Canon met de kleine c: een wat meer speels opgezette bundeling van levendiger "onofficiële verhalen"

Dezer dagen doet de Canonkaravaan ook Overijssel aan. Om de ruim 700 scholen in Overijssel te helpen deze canon vanaf volgend schooljaar binnen het onderwijs vorm te geven worden er gratis workshops georganiseerd voor docenten.

Een aantal provincies en grote steden hebben intussen ook een eigen canon, andere werken eraan.
Provinciaal archiefinspecteur Caspar van Heel heeft ter gelegenheid van zijn pensionering een Canon van Overijssel samengesteld.
Door de redactie van de Stentor/Sallands Dagblad is een Canon van Salland gemaakt (klik op de link en scroll naar beneden).
Ook in Overijsselse plaatsen worden initiatieven genomen, zoals in Ootmarsum en Zwartewaterland.
Wie kent er nog andere initiatieven?

Flickr The Commons: verzamelsite voor rechtenvrije historische foto’s

Foto: Jutespinnerij firma ter Horst Rijssen 1919

Het zal velen bekend zijn dat Flickr een wereldwijde verzamelsite is voor foto’s, waarbij iedereen elkaars foto’s van trefwoorden (tags) en van commentaar kan voorzien.
Flickr The Commons is een initiatief van de fotosite Flickr en het Amerikaanse Library of Congress. In eerste instantie werden 3.000 rechtenvrije afbeeldingen uit de collectie van LOC onder The Commons beschikbaar gesteld met als doel publieke instituten een gezamenlijk platform te bieden waarop zij hun fotocollecties kunnen delen met een groot publiek om vervolgens met informatie van bezoekers de kennis van de fotocollecties uit te breiden. Ik heb hier al eerder over bericht.

Intussen hebben 13 archieven, bibliotheken en musea uit de USA, Australië, Engeland en Frankrijk zich bij het initiatief gevoegd. En onlangs is daar ons Nationaal Archief bijgekomen, dat in eerste instantie (in samenwerking met Spaarnestad Photo) zo'n vierhonderd foto's op Flickr the Commons gezet heeft, verdeeld over de thema's Arbeidsinspectie, Eerste en Tweede Wereldoorlog, Emigranten, Repatrianten, het KNIL en de Olympische Spelen van 1928.
Klik op de homepage van Flickr the Commons op de logo’s van de instellingen om de diverse collecties te bekijken.

Veel instellingen zijn nog niet zo ver om hun fotoverzamelingen ‘zomaar’ op Flickr te plaatsen. In Overijssel moeten we het doen met beeldbanken die overigens meestal ook zeer de moeite van het bekijken waard zijn. Kijk op de beeldbanken.startpagina.nl bij Overijssel.
Het zou niet verkeerd zijn om een selectie van de foto’s op Flickr te plaatsen en daarbij te verwijzen naar de beeldbank op de eigen website. Het kan alleen maar meer bezoekers opleveren.

ANP radionieuwsbulletins gedigitaliseerd

De Koninklijke Bibliotheek en het Algemeen Nederlands Persbureau hebben een website gelanceerd met daarop oude bulletins van het ANP. De collectie bevat ongeveer anderhalf miljoen typoscripten uit de periode 1937 tot 1984.
Je kunt zoeken op elk woord in de tekst, maar je kunt ook op datum door alle berichten ‘bladeren’.
De digitale ANP radiobulletins bevatten groot en klein nieuws over nationale en internationale onderwerpen en zijn vaak aangevuld met aantekeningen van de nieuwslezer.

Natuurlijk bevatten gedigitaliseerde kranten, zoals de Leeuwarder Courant nog veel meer berichten, maar wanneer een bericht het ANP haalde was het blijkbaar van landelijke betekenis. Vaak gaat het overigens over ongelukken, branden e.d. Zo kun je per jaar bekijken hoeveel berichten zijn gewijd aan jouw woonplaats. Voordeel van de bulletins is ook dat de berichten kort en bondig zijn, zodat je snel een onderwerp kunt doorspitten en eventueel in gedigitaliseerde kranten verder kunt zoeken.
Maar de website biedt nog meer mogelijkheden: je kunt bijvoorbeeld ook achterhalen welke woorden wanneer in de mode kwamen en wanneer bepaalde onderwerpen voor het eerst in het nieuws verschenen.
Zo komt het woord kredietcrisis slechts één keer voor. Zie afbeelding hierboven.

Verleden van Nederland en Overijssel

Nog tot 7 december loopt de documentaireserie Verleden van Nederland. Aan deze op zondagavond op Nederland 2 om 20.25 uur uitgezonden serie is een ware campagne verbonden, waarbij in iedere provincie culturele en historische organisaties activiteiten ontplooien.
Welke activiteiten dat zijn is per provincie na te zien.
Opvallend in Overijssel is de RTVOost serie Verleden van Overijssel. De al uitgezonden afleveringen kunnen op de RTVOost-site bekeken worden. Ook in Groningen en Utrecht zendt de regionale omroep een soortgelijke serie uit.

Proefschrift over Baron Sloet tot Oldhuis

Wim Coster heeft al vele tientallen historische publicaties op zijn naam staan. Onlangs schreef hij zijn opus magnum, een proefschrift over Baron Sloet tot Oldhuis. Op 15 oktober promoveerde hij in Wageningen op “Baron op klompen. Mr. B.W.A.E. baron Sloet tot Oldhuis (1807-1884): aan de hefboom tot welvaart”.
In een interview met de Stentor schetst Wim Coster het karakter en de overtuiging van Sloet als een mix van de liberale Bolkestein en de vasthoudende Marijnissen. Maar hij voegt er aan toe dat elke vergelijking eigenlijk tekort schiet vanwege de veelzijdigheid van Sloet.
Baron Sloet bewoog zich op vele terreinen: de politiek, economie, infrastructuur (vaarwegen, spoorwegen), landbouw. Ondertussen publiceerde hij een omvangrijk oeuvre als dichter en volkskundige. Een bijzondere combinatie van interesses dus.
Toch was over deze invloedrijke ‘Baron op klompen’ uit het midden van de 19de eeuw nog weinig gepubliceerd. Door Wim Coster is deze leemte opgevuld. En meer dan dat. De veelzijdigheid van Sloet heeft er toe geleid dat dit proefschrift een breed scala aan (ook Overijsselse) onderwerpen behandelt en daarmee gerust een standaardwerk op het gebied van Overijsselse geschiedenis genoemd mag worden.

Website: Een blik op Enschede in de achteruitkijkspiegel

Dit bericht heeft zijdelings te maken met het vorige item. Net als bij het opzetten van wiki’s wordt ook op de website de Achteruitkijkspiegel de interactiviteit gestimuleerd. Er wordt opgeroepen tot het leveren van bijdragen voor de beschrijving van het historisch erfgoed van Enschede. Anders dan bij een wiki houdt hier het Gemeentearchief de regie strak in handen, hetgeen te begrijpen is.
De opzet van de website biedt veel mogelijkheden. Foto’s vormen de basis. Deze zijn terug te vinden door te zoeken op onderwerp of met behulp van digitale (historische) kaarten. Thematische verhalen en verklarende teksten en soms filmpjes completeren de website, die de stadsgeschiedenis van Enschede in de komende jaren digitaal moet ontsluiten.
De Oldenzaalsestraat en omgeving is het eerste stadsdeel waarvan de geschiedenis digitaal wordt weergegeven. Er staat nog heel veel niet op de website. Soms stranden dit soort projecten na een ambitieuze start. Gezien de bemoeienis van het Gemeentearchief kunnen we erop vertrouwen dat hier iets moois aan het ontstaan is.