Vakantie

De vakantie valt vroeg dit jaar. Althans voor mij. En dus voor dit weblog. Een paar weken geen internet en sociale media. Van deze communicatiemiddelen had Karel Schönfeld Wichers, de kleurrijke Rijssenaar, nog geen weet toen hij er in 1958 op uit trok met zijn Kueklkaore, een zelfgebouwde camper, om onder meer dezelfde streek te bezoeken waar ik binnenkort hoop te vertoeven. Hij stuurde wel dichtbeschreven ansichtkaarten naar het thuisfront. Hieronder een fragment uit zijn Raejsbreewe oet de kueklkaore in het voor de niet-ingewijde moeilijk leesbare maar o zo fraaie Riessens dialect:

In de Kueklkoare duur Fraankriek (1958)

11 augustus
Hoaswaangns nemt autoobaann. Viej zochn de muejste weage, en dat was non, duur t dal van de Maas, dat zik tusken boargen slingrt,en heel waejneg vekeer ook, da ' j laankzaam jaangn kùent zoondr da 'j n aandr heendrt. En de plaeskes woer'j duurhen komt, zeent nog òoldrwets. En de moarnzunne is muejr as den hooge oet de loch, mer dat weett de leu neet umda ' ze dan nog in berre lignt of binn muurn zeent.
Oarns maakt de Maas ne lusse woer't begin en eàne van, mer viefhondrd meetr van mekoar of zeent. Op disse hooge rugge en binn de lusse ligt plaesken Revin. Oarns in dee lusse was de weg langs de rievier ofeslùtn met n brùtjen woer't "déviation" op stuen, wa' beteeknt "umlaejdege". Toew mo'w in n eersn heel skuuns teengn dee hooge rugge op, en brùtte weezn oons vedan, ook wier noar daeltn,en wier noar huegn duur n smal strùetjen en zoo stael, da'k tr egee't n't zeekr van was of minnen klaenn almachtegn dit nog wa zòl kùnn.
Viej kùmn dr, en warn op dezelde stea as noa n eersn klim. Nog ne keer prebeern, en heel good ach geewn op brùtte, mer viej kùmn wier op dezelde stea. Op de Michelinkàatn stoat plaasn vegroot op met de stroatn van vekeer. Oondrdoems eene van de mùege: " t Lik wa ne grarnmfoonplaate woer ' t de noale geduureg in t zelde gliemken blif dreejn” En nen aandrn: "De leu zùet wa deankn da'w reklaame maakt vuur nen kojbojfilm of n sirkes!" En n doarn: "A'w nog n poar keer doot, konn z'oons wa noar t geknhoes doon, en in t fraans ko'w dan ook nog neet oetduutsn dat't lig an uere brùtte!"

n Besn kaatnkiekr kùm nùes miej met de kaate, en mos pesies kiekn wodùeneg o'w oons beweungn, en 'k ha um ook eweezn woer'w hen monn. Nog eene kùm biej in de kabiene um ook ach te geewn, en n doarn, vuur't e noar t balkunnken gung! "Non doot de dùppe good lùs, aans jaage viej hier in n duustrn nog vuur gek en onwies!" Viej kùmn dr oet, hadn oarns rechs of munn sloan woer't gin brùt hung, en konn vedan langs de rievier.
In Deville leek t bàtr um t Maasdal oet te goan, nen staeln klim. Mer viej hadn dr wille an wo rùsteg oonzn klaenn almachtegn oons met oons heele hoeskomm in de huegte buurn. An baejde kaantn ha'w bos van hooge sparnbueme en toew 't de weald mear liek wùr en de waage van de weg of kon, zatte viej ne doar too, en t was mirregsuur, ook tied vuur n muelken àtn. 't Zòl mer wier n poar blikke groote boonn met wùrsjes wean, rap terechte. "Mer 'k vràtte ze neet wier koold op", reup dr eene, en dat hoown ook neet. Hee begun a hoolt biej mekaandr te zeukn, mer in eene keer reup e: "ne slange "! Allmoale dr hen en'k zea dat't nen vegiftegn was. Toew wòl e dr met op 't footoo, greep ne rap biej t puentjen van n stat en hùel ne zoo wied a't kon van zik of, en zoo mo'k um dr op zetn, en prees um vuur zinne dùrve en rappegaejd, want de baejde aandrn geleuwn t ook. Laatr vetealn ik wa ne keer dat't nen haazlworm ha ewàs dee 't neet vegifteg zeent en ofstamt van n eawrdasnsoort dat de beene neet lengr hef, nog wa de butte dr vuur in de hoed.
Toew wùr binn nen kreenk van at stukke rots n vuerkn anebot, de pannekookspanne met alls dr in, dr op, en toew't woarm was in veern vedeeld, en toew kon n iedr zinne pòssie oet de groote "wonwaangnkomn" opàtn. Dee komn ha'w op ne eardere raejze in Fraankriek kùnn koopm, umda'w aans, noa koffiekùpkes, twee keer vanniejsn vuer an monn beutn. 't Eerste woarme vealdmùelken.

Toew vedan noar Charleville, en doar, met de baejn dee't dat nog neet ear eseen hadn , noar de bloomnklokke, an de aandre kaante van de Maas. Doar hebt ze, skuuns teengn de huegte op n groot roond bloomberre maakt, met de siefrs van de uurn in bloomnkluurn dr op. In de miln dreejt oondrgroons twee asn'met'r an twee wiezrs, van zoowat dree en veer meetr, doar ouwr in de roonte. De menuutn warn an n umtrek ook aneduud , en n grootn wiezr ko'w zeen beweangn toe’w ouwr ne brugge dr hen elop warn en dr biej stuenn.
't Ooldrwetse milnplaejn van de stad is ook t bekiekn weard, en toe'w n plezeereg kafeetjen zagn, ha alleman wa dùs. En duur't'r n voetbalspel was, bleef t neet biej veer glaazn beer. Eene van de muege was dr zoo good in, dat e dee teengn oons dree en nog vaake wun. Mer doarvuur wa'w dr neet, viej monn vedan, en duur mooj laand hen noar Rethel, en toew 38 KM, ouwr nen weg , zoo rech as ne latte, noar Reims, ne zee van huuze. Mer op t plaejn va.n de kateedraale zatte viej de waage eawn stille, um dat woondrwoark te goan bekiekn. Binn dr in wùr nen mis opedreangn met zingn en ùrgl of t zoo oet n heeml kùm , oet ne huegte, vear bouwn t meansleke oet. A' j dan wier dr oet en op de stroate komt, woer ' t autoo's rameantt ouwr de kàjn met skàtrn van t blikspil, is t o'j mooj druemn en z'oe wakr maakt duur oe kàold waatr ouwr t gezichte te goojn.

Bliej da'w de huuznzee oet warn, jagn viej noar Epernay, en doar wo'k nog anzichskaatn koopm. Biej n plezeereg kafeetjen zea'k teengn de aandrn da' ze doar mer vuste zoln goan zitn en besteln "katre roozee". Toew'k wier biej uer kùm, lange gezichn, en op de vroage wo't smaakn, "zuurtjeswaatr!" En ik: "Wat he'j dan ezeg?" "Zoo'j oons vuurzearn:"katre de roaze! "Hadn ze n slim soort liemonaade 'kreengn, mer eawn plezeereg dr umme vedan, heaneg an noar huegr laand en doar stuen heel oold hoog bos op, en umsgeliek zee'j dan ne stea woer'j dr wal n eannken in konn jaangn en dan is dr wa' ne prachtege mooje plaase vuur n oawnd en n nach, en n eannken van de weg of. En ook nog druege tàks,um n vuerkn an te beutn. Mer t ha ereangnd en viej monn t spierietus-stellken gebroekn vuur teman ne wonwaangnkomme vo' koffie. En vuur t bakn van keezepannekookn as oawndmoaltied. As den an eene kaante good is, mu'j ne umme goojn en dr ne plakke keeze op legn, ne nog n zet jen leegr zetn, en dan ko'w àtn.