vrijdag 9 oktober 2015

De Overijsselse Boekenplank (1)

Hieronder een selectie van boeken over Overijsselse onderwerpen die deze zomer (en een deel van het voorjaar) verschenen zijn en nog niet op dit weblog zijn vermeld. De lijst is vast niet volledig. Wie meer recent verschenen titels kent: mail mij even.

Levend landschap : een cultuurgeschiedenis van het Lonneker Land en de Vliegbasis Twenthe Auteur: Jan Schukkink. Enschede: AFdH Uitgevers, 2015. 271 pag. ISBN 9789072603463
Levend landschap gaat over de vele gedaanteveranderingen die het 'Lonneker Land', het gebied in de driehoek tussen Enschede, Hengelo en Oldenzaal, de laatste eeuwen heeft ondergaan. Vooral de laatste twee eeuwen is het landschap radicaal veranderd onder invloed van de wetten van de natuur, de mogelijkheden van het land, historische toevalligheden en zeker ook de verbazingwekkend grote ondernemingskracht van mensen. Zie ook: Interview met Jan Schukkink bij RTV Oost en interview in Hengelo's Weekblad.


Middeleeuws Kampen: de ruimtelijke en economische structuur van de stad aan de hand van archeologische, bouwhistorische, numismatische en historische bronnen Auteur: Alexander Jager. Zwolle: SPA uitgevers, 2015. 465 pag. Uitgegeven in opdracht van Gemeente Kampen.
Tot dusver ontbrak het in de literatuur aan een overzicht van de archeologische onderzoeken in Kampen. Met dit boek wordt deze leemte gevuld. Naast archeologische vondsten bestaat er ook buitengewoon veel historisch archiefmateriaal. In deze bijdrage is voor de stadskern een overzicht samengesteld van alle resultaten van 68 jaar onderzoeksgeschiedenis naar Middeleeuws Kampen.
Kijk ook hier.


Oorlogen en kosten in de geschiedenis van de Nederlanden, het Rijnland, Münsterland, Lingen. Twente, Oldenzaal en Ootmarsum. Auteur: Tilly Hesselink-Van der Riet e.a.. De Twentse Krans, 2015. 672 pag. ISBN 9789080982833 Bevat ook: Klooster en stiftsjuffers in Weerselo (1178-1764) en Kerken, kloosters en kanunniken (1358-1572)
Twente had het zwaar te verduren tijdens de vele oorlogen tussen 1500 en het rampjaar 1672. Verwoeste boerderijen, vluchtelingen (ook toen al) en pestuitbraken. Het boek gaat voor een flink deel over de schade die in Twente in die periode werd aangericht en de kosten die gemaakt werden. Maar, zoals uit de ondertitel blijkt, niet alleen Twente komt in dit boek aan bod. Het boek is vooral een belangrijk naslagwerk. Kijk ook hier.


De marke van Elsen; omvattende de buurten: De Borkeld, De Hocht, 't Veld, Friezenberg, Diependaal, Bovenberg, Schoolbuurt, Plashoek, Ganzenhoek, De Brink, Rothoek, De Höfte en Elsenerbroek Auteurs: Johan Kolkman, Jan Sprokkereef, Gerrit Kolkman, Jan Stoelhorst. Stichting Heemkunde Markelo, 2015. 746 pag. ISBN 9789080444003
Dit is het vijfde boek in een reeks, uitgegeven door de Stichting Heemkunde Markelo. Eerder verschenen: Markelo Dorpsgeschiedenis (1998), De marke van Stockum (2001), De marke van Marckelo (2005) en De marke van Hericke (2009). In dit deel wordt de geschiedenis van de marke van Elsen (inclusief Elsenerbroek), de boerderijen en haar bewoners door de jaren heen uitvoerig beschreven. Het landschap van Elsen zoals het zich nu aan ons voordoet is in grote lijnen ontstaan gedurende de laatste ijstijden. De in de bodem aanwezige keileem belemmerde de waterafvoer en er ontstonden veengronden zoals in het Elsenerbroek en het Elsenerveen. Langs de Regge ontstond toen als gevolg van de vele overstromingen een vruchtbaar gebied.
Kijk ook hier.


Een toekomst waarborgen; twee ondernemende families, een landgoed en een verzekeringsbedrijf in Overijssel (1797-2015). Auteur: Jan van de Wetering. Zwolle: Uitgeverij Waanders & De Kunst, 2015. 256 pag. ISBN 9789462620438
Publicatie over de families Van Sonsbeeck en Van Voorst tot Voorst in relatie tot Landgoed Den Alerdinck II en de Overijsselsche Onderlinge Brandwaarborgmaatschappij van 1809. Er lijkt geen enkel verband te bestaan tussen bijvoorbeeld de 19e-eeuwse eikenhakhoutcultuur op Den Alerdinck, een stadsbrand in Enschede, een diner met een Turkse diplomaat, het Geheime Leger van België of de schermlessen van een notabele jonge man. Toch zijn deze onderwerpen goed te verklaren uit de achtergrond en het karakter van de hoofdpersonen uit dit boek. Kijk ook hier.


Rijssenaren in Indië. Auteur: Roelf Wolterink. Uitgave in eigen beheer, 2015. 479 pag. ISBN 9789082149876
Roelf Wolterink, inmiddels 92 jaar, verzamelde 475 bladzijden aan gegevens over alle meer dan 200 inwoners van Rijssen die in het voormalige Nederlands-Indië hebben gediend.
Kijk ook hier.


Ken je Zwolle; de Hanzestad in 250 vragen. Auteur: Frank Inklaar; foto's: Joop van Putten. Zwolle: WBOOKS i.s.m. Historisch Centrum Overijssel, 2015. 160 pag. ISBN 9789462581043
Ontdek Zwolle aan de hand van 250 vragen, voorzien van foto's. Achterin het boek zijn de antwoorden te vinden en de puntenscore om te zien hoe goed het met je kennis van deze stad gesteld is. Kijk ook hier.


Buurtschappen in oorlogstijd: de Tweede Wereldoorlog in Egede, de Kruimers, Hancate en Meer, verzamelde verhalen door Johan Alferink, Wim Grootenhuis en Albert Samson. Nijverdal: Uutgeverieje 'n Boaken, 2015. 124 pag. ISBN 9789076272290
In een samenleving waar weinig doordringt van de buitenwereld, sijpelen toch de kenmerkende verschijnselen van een naderende oorlog binnen. Mobilisatiesoldaten duiden op mogelijke gevaren, vele vliegtuigen in de meidagen van 1940 geven aan, dat het gevaar inderdaad is gearriveerd. Aanwezigheid van Duitse militairen bij de sluizen van het Overijssels Kanaal in Egede en omstreken maken de beklemming nog tastbaarder. De eeuwenoude geborgenheid van de plattelandssamenleving wordt dermate bedreigd, dat men zich begint te verzetten. Soms door ogenschijnlijke aanpassing en stil verzet, maar evenzogoed door actief weerstand te bieden. Ooggetuigen en andere betrokkenen vertellen hoe het dagelijkse leven werd verstoord en hoe men trachtte daar mee om te gaan. Kijk ook hier.


De mölle: het hart van Dijkerhoek. Stichting Korenmolen De Hegeman, 2015. 88 pag. ISBN 9789081785518
Boek over de geschiedenis van de Dijkerhoekse molen De Hegeman. Vanaf de plaatsing in 1980 tot nu, 125 jaar later, zijn er vele molenaars, meerdere eigenaren en heel veel buurtbewoners betrokken geweest bij de molen. Dat is in de loop van de jaren met enige afwisseling niet minder geworden. Dit boek gaat ook over de ontwikkeling van het Dijkerhoekse landschap, over de ontstaansgeschiedenis van de boerderijen op deze bijzondere plek en over de betekenis van de Holterdijk. En om te begrijpen wat het belang van molens is geweest en nog steeds is, worden tevens de opkomst, de verschillende functies en de economische betekenis van molens in Salland belicht. Kijk ook hier.


Deurningerstraat; de weg naar de buurtschap Deurningen: verleden & heden; Auteur: Jan Brummer. Stichting Historische Sociëteit Enschede-Lonneker, 2015. 284 pag. ISBN 9789081354707
De publieke belangstelling van de in juli 2014 in de Mariakerk te Enschede gehouden expositie "Deurningerstaat verleden en heden" was overweldigend. Vaak werd door bezoekers gevraagd om het materiaal- foto's, documenten en verhalen - in boekvorm uit te geven. Het resultaat is een boek dat een beeld schetst van de historie en ontwikkeling van een levendige winkelstraat en haar bewoners. Alle verhalen zijn door (oud)bewoners en (oud)ondernemers verteld. Kijk ook hier.


Heemse van voorheen: korte verhalen door de ogen van Ds. Jan Slotman. Hardenberg: Uitgeverij Heijink, 2015. 97 pag.
Verhalen over noaberschap, gebruiken en tradities, de laatste adel die in Heemse woonde en de lokale kerkgeschiedenis.


Salome Sticken (1369-1449) en de oorsprong van de Moderne Devotie. Auteur: Rudolf van Dijk. Hilversum: Verloren, 2015. 460 pag. ISBN 9789087045135
De Moderne Devotie (ca. 1375-1575) is de krachtigste geestelijke hervormingsbeweging van de late middeleeuwen in Europa. Het charisme van innerlijke vernieuwing ontkiemde bij de kartuizers en inspireerde tot (semi) religieuze leefgemeenschappen. De devoten benadrukten ieders persoonlijke verantwoordelijkheid en lieten een rijk literair erfgoed na. In dit boek belicht dr. Rudolf van Dijk O Carm. (1935-2015) leven, werk en betekenis van Salome Sticken (1369-1449), de meest prominente onder de vroege generaties religieuze vrouwen behorend tot de Moderne Devotie. Van Dijk laat zien dat de middeleeuwse vrouwen-mystiek en de vrouwelijke devoten een zeer belangrijke rol hebben gespeeld bij het ontstaan en de verdere ontwikkeling van deze beweging.


onZichtbaar Zwolle: archeologie en bouwhistorie van de stad. Redactie: Dirk J. de Vries en Henry Kranenborg. Zwolle: Spa-uitgevers en Gemeente Zwolle, 2015. 372 pag. ISBN 9789089321268
In 16 bijdragen wordt duidelijk gemaakt wat er in de afgelopen halve eeuw op het gebeid van archeologie en bouwkunst onzichtbaar is geweest in Zwolle. Achter de voorgevels is nog veel te ontdekken. Kijk ook hier.


Verder nog verschenen
* Lemele, Archem en Dalmsholte in oorlogstijd 1940-1945; (deel 3)
* Jubileumboek Olster Harmonie
* Villa Tichelwerk in Hengelo, door Frank van Zuijlen
* Niet te kraken, roodgele voetbalhistorie over Go Ahead Eagles
* Bevrijdingskroniek Rijssen
* De jaren 1940-1945 in Nieuwleusen

1 opmerking:

Hendrika zei

Dankzij dit blog ligt het boek De Marke van Elsen bij mij op tafel. Zoals ik verwachtte staat er een klein stukje schoonfamiliegeschiedenis in. Misschien schrijf ik er ooit een keer een blog over. In ieder geval: dank voor de attendering!!