De Mars, maandblad van en voor Overijssel (3)

De Mars was een Overijssels maandblad dat tussen 1953 en 1981 verscheen en waaraan bijna alle bekende journalisten/publicisten uit die tijd meewerkten. Ik schreef er al eerder over. De Mars bevatte artikelen over regionale onderwerpen op cultureel, maatschappelijk, economisch en toeristisch terrein. De vaak lange(re) artikelen geven een goed tijdsbeeld. Ik pleit er dan ook voor dit tijdschrift te digitaliseren. In deze rubriek vermeld ik per kwartaal een aantal artikelen over onderwerpen of gebeurtenissen uit dit blad.



Afbeelding: Provinciale begroting Overijssel 1953. Totaal ruim 7 miljoen. Momenteel bedraagt de begroting met 737 miljoen het honderdvoudige.

Vandaag het derde kwartaal 1953. Hierin vinden we lange artikelen over:
- de proefboerderij ‘Overijssel’ te Heino; opgericht in de jaren twintig met het doel door onderzoek en aanschouwelijke voorlichting te trachten de bedrijfsvoering van de Overijsselse boer te verbeteren. Zo’n 5.000 boeren per jaar bezoeken de proefboerderij.
- de woningbouwproductie in Overijssel. In 1952 werden in Overijssel een recordaantal van 4700 woningen gebouwd, desondanks blijft het woningtekort nijpend.
- de parken van Enschede; uitgebreide beschrijving van de diverse parken.
- reportages over Stork in Hengelo en Schokbeton in Kampen.
- interviews met de architect en regionalist Jan Jans en vissersvrouw en dichteres Mariap van Urk.
- artikelen over een nieuw Natuur-Historisch Museum in Zwartsluis, het dorp Wanneperveen en de Plechelmuskerk in Oldenzaal.



Boven: Stork in Hengelo, onder: Schokbeton in Kampen



Uit de Kroniek van Overijssel (berichten):
- Overijssel heeft 700.000 inwoners
- voor de achtste maal werden de T.T. races in Tubbergen gehouden, die volgens burgemeester Kolenbrander internationaal steeds meer naam beginnen te maken
- er komt een busverbinding tot stand tussen Winterswijk en Essen (Ruhrgebied). De bus rijdt 4x per dag en heeft een aansluiting met Enschede en Deventer.
- er komt geld beschikbaar voor een verbouwing en uitbreiding van Natura Docet in Denekamp
- ondanks protest van de gemeente Borne wordt het lokale waterleidingbedrijf ‘genaast’ door de Waterleidingmij Overijssel
- Holten handhaaft goede zeden. De gemeenteraad bepaalt dat er op kampeerterreinen opgetreden moet worden tegen ‘juffrouwen van de vlakte’, ‘de zomerkledij met de korte broekjes vormen een en al verleidelijkheid, die controle nodig maken’.
Tot slot een artikel over de Almelose Braderie, de eerste in Nederland, met bloemencorso, cabaret, orkesten, wedstrijden etc. die landelijke bekendheid genoot en honderdduizenden bezoekers trok. Hieronder de tekst van het artikel:



Braderie

BRADERIE! - Dit magische woord opent voor jong en oud in en om de derde stad van Twente een nieuwe, tot 1950 onbekende wereld van muziek en vrolijkheid, van kleur en vlaggen en ongebreidelde spontaneïteit. Dit driedaagse wereldje vol amusement trekt telkenjare weer vele duizenden uit alle oorden; het kan niet anders. En die duizenden van elders worden meegesleept in de feestvreugde, die door de zwaarste zomerbui niet te blussen valt; zij worden meegesleurd in de roes van Almelo's Braderie, waarvan de voorbereidingen verankerd liggen in vergaderingen en conferenties, die in totaal vele honderden uren in beslag nemen!

Het grote uur U .....
De spanning rond die voorbereidingen leidt tot een climax, die zo ongeveer bereikt wordt rond het grote uur U, het middernachtelijk geboorteuur van de eerste Braderiedag. Wat daarvoor gebeurt, blijft voor de honderdduizenden bezoekers verborgen achter 'n ondoordringbaar waas van geheimzinnigheid. Geen outsider zal ooit de sfeer leren kennen van de werkplaatsen der Almelose Braderie, noch de spanning in de conferentiezaal, waar het stramien voor het naderende
winkelfeest wordt uitgetekend of de nervositeit van de deelnemers, die met een primeur denken te komen en over hun denkbeeld waken als een hen over haar kuikens.
En als al die spanning van vele maanden dan eindelijk tot het hoogtepunt is opgevoerd, als elk plannetje tot in details is uitgewerkt, als alle hulptroepen door organisatoren en deelnemers gerequireerd zijn, als dan de torenklokken van Almelo de Zondag uitluiden en de eerste slag van twaalf de nachtelijke stilte van Zondag op Maandag verbreekt, floepen de lichten aan in Almelo's winkelstraat, die in vijf minuten tijds herschapen wordt in één grote openluchtwerkplaats. Op dit uur aanschouwt een nieuwe Almelose Braderie het levenslicht.

Koffie, koffie ....
Op een nacht als deze bewijst het kommetje koffie zijn bestaansrecht. Want tussen het geklop en gehamer op de Almelose trottoirs klinkt de roep: “Koffie, koffie….” De koffie moet de slaap verdrijven en vormt dientengevolge een van de belangrijkste bondgenoten in de strijd tegen de vermoeidheid.
De volgende morgen, als Almelo ontwaakt, moet de Braderie gereed staan en moeten alle sporen van de voorbereidende arbeid zijn uitgewist. Dan zijn al die timmerlieden plotseling weer veranderd in keurig geklede ofwel potsierlijk uitgedoste winkeliers, die hun kunstig uitgestalde waren aan de man moeten brengen.
Drie dagen lang is daarna de rust in de textielstad verstoord. Bij duizenden stromen zij de stad binnen, de feestvierders van elders, in auto's, met bussen en per trein om in Braderiestad de boel op zijn kop te komen zetten.

Waarom Almelo?
Waarom nu juist in Almelo?, vraagt men zich elders in het land af. Waarom kan Almelo elk jaar opnieuw met zoveel succes een Braderie organiseren, terwijl het initiatief in andere plaatsen, waar het voorbeeld van Almelo gevolgd werd, op een fiasco uitliep? Het antwoord is vrij eenvoudig: Almelo leent zich in elk opzicht bij uitstek voor een winkelfeest als dit. De structuur van de binnenstad met zijn aaneengesloten winkelfront is precies, wat de Braderie vereist. Doch daarnaast is de organisatie van de Almelose Braderie van dien aard, dat het welslagen van het verkoopfeest reeds bij voorbaat gegarandeerd kan worden. En juist aan deze organisatie heeft het elders nog wel eens ontbroken.
Almelo heeft in 1950 de primeur van de Braderie in Nederland gebracht in navolging van het gelijknamige, jaarlijkse feest in de Zwitserse stad Biel. Mr J.M. Ravesloot, burgemeester van Almelo, heeft het plan van de Braderie in zijn eigen stad geïmporteerd en hij heeft, naar gebleken is, een geslaagde greep gedaan!

Uniek gebeuren
Dit jaar zal Almelo zijn vierde Braderie gaan vieren op 6,7 en 8 Juli. Van een rijke historie is dus nog geen sprake, de traditie moet nog gevestigd worden. Maar die deinende mensenzee, die elk jaar weer door Almelo's grote winkelstraten golft in de eerste dagen van Juli, deze duizendkoppige massa legt het begin van de traditie.
Almelo en Braderie, het is immers reeds bezig een begrip te worden? Jan de Cler schreef twee jaar geleden het Almelose Braderielied en geen jongen of meisje, geen man of vrouw in deze stad, die de melodie niet kent. De Braderie-Expresse, het gezellige, aan alle kanten uitpuilende treintje davert van links naar rechts door het feestende, kleurige rayon.
Terecht is iedere Almeloër trots en tevreden, als zijn Braderie geprezen wordt als een unieke gebeurtenis. Het is niet alleen een feest van fleur en gratie, het is boven alles een waardig evenement, waarin geen wanklank wordt gehoord en dat tot het laatste moment een sfeer bewaart, waarin iedereen zich thuis moet voelen. En daarom zal Almelo zijn Braderie niet meer willen missen!
Gerard Trebert