Geschiedenis bij de publieke omroep: Het beste van 2010

Op het onvolprezen http://geschiedenis.vpro.nl/ van de VPRO, NTR en Beeld en Geluid staat een overzicht van de beste uitzendingen op het gebied van geschiedenis bij de publieke omroep. Althans voor zover het gaat om Andere Tijden, OVT, Geschiedenis 24, Radioweblog en de website. Lijstjes van best bekeken programma’s, de keuzes van redacties en anderen. Niet alleen van televisieprogramma’s, ook van radio-uitzendingen, dossiers en artikelenseries zijn lijstjes gemaakt. Heb je iets gemist? Bekijk of beluister het alsnog.

Zelf was ik dit jaar nogal gecharmeerd van Verborgen Verleden, waarin BN’ers op zoek gingen naar hun roots. Staat er niet bij. Is van de NTR en doet dus niet mee in de lijstjes.

Fietsroutes en wandelroutes Overijssel

Niet direct de tijd van het jaar voor dit onderwerp. Hoewel wie van wandelen in de sneeuw houdt en de Sallandse Heuvelrug opzoekt, waant zich momenteel in het buitenland. Gidsen met wandel- en fietsroutes raken altijd nogal snel verouderd en het viel me laatst op dat er dit jaar nogal wat verschenen zijn. Voor de liefhebber hieronder een opsomming van een aantal van dit soort gidsen uit 2010.

Ruth Sneep & Bas van der Post. Alle fietsroutes in de regio Twente : de 25 mooiste fietstochten + compleet overzicht van te downloaden en andere gepubliceerde routes
Buijten & Schipperheijn Recreatief Amsterdam, 2010. 72 pp. + knooppuntenkaart 1:65.0000. ISBN 9789058814029 € 9,50

Wie dit boekje koopt hoeft voorlopig geen fietsroutes meer te kopen, want het bevat alle fietsroutes in de regio Twente. Het boekje bevat onder meer 25 beschrijvingen van fietstochten en is voorzien van een kaart (1:65.000) met daarop ook alle knooppunten van de bekende knooppuntenroutes. Per route wordt historische achtergrondinformatie geboden, verdeeld over vijf tot acht kijkpunten tussen de knooppunten, over het ontstaan van het gebied, de ontwikkeling van dorpen en steden, havezaten enzovoort. Ook musea staan vermeld.
Bovendien staat achterin de gids een overzicht van alle te downloaden en andere gepubliceerde routes.



Marycke Janne Naber & Bas van der Post. Alle fietsroutes in de regio Zwolle: de 25 mooiste fietstochten + compleet overzicht van te downloaden en andere gepubliceerde routes
Buijten & Schipperheijn Recreatief Amsterdam, 2010. 72 pp. + knooppuntenkaart 1:65.0000. ISBN 9789058814029 € 9,50

Voor Alle fietsroutes in de regio Zwolle geldt hetzelfde als vermeld bij Alle fietsroutes in de regio Twente.



Floor Looy. Wereldtijdpad : negen historierijke rondwandelingen in Twente en Salland
Regioboek Barneveld, 2010. 144 pp. ISBN 9789087881238 € 14,50

Het Wereldtijdpad bij Rijssen-Holten is een bedenksel van Floor Looy, die er een Millennium-prijsvraag mee won en subsidies kreeg zijn plan uit te voeren. Negen wandelroutes van in totaal 50 km voeren in de omgeving van de Holterberg langs 2.000 jaarpaaltjes met daarop historische informatie. Om de 25 meter staat een jaarpaal, afgewisseld met informatiepanelen over een bepaald onderwerp of tijdvak. Aan de jaarpalen zijn kubussen bevestigd met wetenswaardigheden uit het betreffende jaar in vier rubrieken: Regionaal (Overijssel), Nederland, Europa, Wereld. De onderwerpen zijn zeer divers. Niet alleen de gebruikelijke geschiedkundige onderwerpen komen aan bod, maar ook allerlei feiten die met het dagelijks leven te maken hebben zoals de introductie van nieuwe gebruiksvoorwerpen.



Hein van Beek ... [et al.]. Verrukkelijk Vechtdal.
Vechtdal Marketing, 2010. 96 pp. ISBN 9789081294638 € 8,75

Geen gids met fiets- en wandelroutes, maar wel een mooi uitgevoerde en handzame gids voor het Vechtdal met veel tips en adressen op het gebied van cultuur (landgoederen, kastelen, monumentale boerderijen), eten en drinken (Vechtdal-producten en waar deze genuttigd kunnen worden), overnachten (hotels, bed & breakfasts), kunst (evenementen, galeries, musea) en uitstapjes (te voet, per fiets en op het water).



Harry Wonink. Twentse Havezaten, een bijzondere tocht langs hun geschiedenis.
BDU boeken Barneveld, 2010. 176 pp. ISBN 9789087881283 € 14,95

Een wandelgids van Harry Wonink, die vele jaren lang in de regionale pers heeft geschreven over natuurgebieden en wandelroutes in Oost-Nederland en diverse boeken publiceerde. In Twentse havezaten beschrijft hij meer dan 40 wandelingen langs de grote en kleinere landhuizen, waarbij hij ook ingaat op de geschiedenis van deze havezaten.



Elias Vermeer. Fietsen op Twickel.
Stichting Twickel Delden, 2010. 35 pp. € 14,95

In Fietsen op Twickel worden tien fietsroutes beschreven, waarvan de meeste over dit grootste landgoed van Nederland in de omgeving van Delden voeren. Enkele routes zijn uitgezet rond andere bezittingen van de Stichting Twickel: bij Lage en Brecklenkamp en bij Dieren, Lochem, Borculo en Zevenaar.



ANWB Wandelgids. Twente, Salland, Achterhoek : 35 wandelingen 5-20 km
ANWB, 2010. 112 pp. Bevat foto’s en kaarten. ISBN 9789018030827 € 12,95

Eén van de bekende ANWB wandelgidsen met 35 natuur- en landschapswandelingen. De wandelingen variëren van 5 tot 20 km. Aangegeven wordt in welke periode de routes het mooist zijn, hoe de begaanbaarheid is, welke bezienswaardigheden en eet- en drinkgelegenheden in de buurt te bezoeken zijn. De bezienswaardigheden en bijzonderheden die men onderweg tegenkomt worden ook beschreven.

Website met historische kaarten van Overijssel uitgebreid

Het Historisch Centrum Overijssel (HCO) in Zwolle, het museum TwentseWelle in Enschede en Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek Deventer (SAB) hebben deze week circa 900 nieuwe topografische kaarten op de website www.overijsselinkaart.nl geplaatst.
Daarmee is het totaal aantal kaarten op deze website met historische kaarten van Overijssel aangegroeid tot een kleine 2.000
Zie voor meer informatie het bericht op de website van de SAB.

In een eerder stadium was ook al een deel van de kaarten uit de Overijssel Collectie van de OBD gescand en op deze website gezet. Dat betrof vooral toeristische kaarten, ontwerpen voor de aanleg van de Twentekanalen en kaarten uit de Atlas van de rivier de IJssel (1840). De website moet in de toekomst een webportal worden waar kaartmateriaal te vinden is van een groot aantal erfgoedinstellingen in Overijssel.



Afbeelding: Nijverdal, de vestigingsplaats van de OBD, en omgeving in 1849, fragment van de Topografische kaart van Overijssel uit dit jaar. De kaart verscheen in vier grote kaartbladen (88x104 cm), schaal 1:50.000, werd getekend in opdracht van de provincie Overijssel en was een voorloper van de bekende Topografische en Militaire kaarten. Het was de eerste topografische kaart van de gehele provincie waarop o.m. gedetailleerd grondgebruik en administratieve grenzen werden weergegeven.

Kasteel Twickel, hedenmorgen 9.00 uur

Kasteel Twickel, vanmorgen vroeg, nog geen bandensporen etc., maagdelijk wit.

Overijssel Collectie in the picture

Vanmorgen een eerste groep leden van historische verenigingen op bezoek gehad. Zoals je ook vaak hoort bij andere instellingen: er is veel moois in huis, alleen men (het publiek) weet het niet. Een goede reden om historische verenigingen uit te nodigen en een presentatie te verzorgen over de Overijssel Collectie met aansluitend een rondleiding. Als men eerlijk is geweest tegen mij, vond men het interessant en is er voor een aantal deelnemers een vervolg in de vorm van bezoek aan de leeszaal, lenen van materialen etc.
Om de levendigheid te bevorderen had ik tijdens de presentatie een quiz (met prijs) ingelast. Deze interventie was van korte duur. Een min of meer bekend persoon uit Overijssel uit het nabije verleden moest worden geraden met behulp van steeds meer aanwijzingen die ik zou geven. Na twee summiere aanwijzingen was het al raak – de prijswinnaar had de te raden figuur persoonlijk gekend. Zo duurde de presentatie een kwartier korter dan gepland.




In januari komt er weer een groep op bezoek. Bent u lid van een historische, genealogische, of andere vereniging en bent u geïnteresseerd, neem contact op, dan wordt er weer een nieuwe bijeenkomst georganiseerd.

Darius Dhlomo: voetballer, bokser, muzikant, activist

Ik herinner me Darius Dhlomo al vanaf de tijd dat ik kranten las. Voor die tijd kende ik hem van de voetbalplaatjes. De zwarte Heracles voetballers Dhlomo en Mokone vielen uiteraard op tussen alle witte spelers. In de kolommen van het Hengelosch Dagblad kwam je hem regelmatig tegen, bijvoorbeeld toen hij jeugdwerker was in de Hengelose Es.
Ik heb hem één keer live gezien, tijdens een Mandela-Festival, waarvan de opbrengst ten goede kwam aan het ANC, in Enschede rond 1990, na de vrijlating van Nelson Mandela. Op het grote podium traden Harry Muskee en Gruppo Sportivo op in een schaars gevulde zaal. Ergens in de foyer (of zo – ik weet het niet meer precies) trad Darius Dhlomo & his Timpany Six op. En daar was bijna al het aanwezige publiek te vinden. Beetje oubollige jazzmuziek (ik kan me het nummer ‘Icecream’ herinneren). Maar ik begrijp precies wat de auteurs met de term ‘rasentertainer’ bedoelen. Het optreden van Darius Dhlomo werkte aanstekelijk, hij wist de toeschouwers, ondanks de anachronistische muziek, op zijn hand te krijgen.

Wim Coster, historicus en auteur van vele boeken, tegenwoordig werkzaam bij het Historisch Centrum Overijssel, raakte gefascineerd door de persoon Dhlomo tijdens het opzetten van een tentoonstelling in 2006 over Overijsselse sporthelden. Hij besloot over deze veelzijdige man een biografie te schrijven en was blij in Ben Siemerink een co-auteur te vinden. Siemerink, toentertijd journalist bij de Twentsche Courant, had Dhlomo begeleid tijdens zijn eerste bezoek na 34 jaar aan Zuid-Afrika. De twee auteurs kregen van de hoofdpersoon uit hun te schrijven boek alle knipsels, foto’s en videobanden, die hij zorgvuldig bewaard had en begonnen aan de reconstructie van zijn leven. Dhlomo was voetballer, bokser, muzikant, anti-apartheidactivist, gemeenteraadslid, jeugdwerker. Hij viel niet alleen op door wat hij allemaal deed, maar vooral ook door hoe hij was. Waar hij kwam bracht hij vrolijkheid – hij was een entertainer pur sang, bovendien charmeur, womanizer. Hij trad vaak in de schijnwerpers en, volgens de auteurs, zelden ongewild.

Darius Dhlomo kwam in 1958 bij Heracles in Almelo voetballen, nadat hij het jaar ervoor in zijn geboorteland tot sportman van het jaar was uitgeroepen. Bij aankomst in Amsterdam, nam de voorzitter van Heracles zijn koffer van hem over, een cultuurshock voor hem. Evenals het spelen met en tegen blanken, hij durfde aanvankelijk geen tackles in te zetten of slidings te maken. Het zien van een ‘neger’ was voor Almeloërs ook een hele gebeurtenis. Een anekdote uit het boek: Een jongetje staat voor Darius in de rij in het postkantoor. Hij draait zich om en roept: ‘Mama, er staat een zwarte man achter ons’. De moeder pakt hem bij de arm en spreekt hem vermanend toe. ‘Mevrouw’, zegt Darius tegen de moeder, uw zoon heeft precies gezegd wat hij zag en in mijn ogen verdient dit geen bestraffende reactie’. De Almeloërs hadden het jaar ervoor trouwens al kennis gemaakt met een andere zwarte man, Dhlomo’s illustere Zuid-Afrikaanse voorganger Steve Mokone. Mokone zou echter al snel Nederland verlaten en uiteindelijk in Amerika terechtkomen. Darius bleef in Twente. Hij kon ook eigenlijk niet terug, zijn kritiek op de apartheid maakte het hem onmogelijk. Toen hij trouwde met een Nederlands meisje werd de deur naar Zuid-Afrika definitief gesloten.
Dhlomo voetbalde bij Heracles, Vitesse, Enschedese Boys (met Abe Lenstra), DHC (Delft) en Tubantia, bokste op hoog niveau, deed de Sociale Academie, werd jeugdwerker, later ook gemeenteraadslid voor de PvdA in Enschede, werd landelijk bekend door voor zwarte Sinterklaas te spelen en was zijn hele leven lang muzikant. Hij heeft diverse jazzorkestjes geleid, waarbij hij optrad als zanger en entertainer.

De auteurs hebben lang aan het boek gewerkt. Dat kan ook niet anders bij zo’n veelzijdig persoon. Er klinkt veel bewondering door in de teksten voor de man die de kunst verstond zijn leven naar zijn hand te zetten, maar ze schuwen niet de schaduwkanten te beschrijven van de persoon die graag in de belangstelling staat. Een beetje egocentrisch is hij wel – een zoon, die hij bij vertrek uit Zuid-Afrika achterliet, heeft niets aan hem gehad, pas in 1992 ontmoetten ze elkaar voor het eerst. En in de loop van de jaren zijn veel verhalen uit het verleden opgepoetst. Toch is Dhlomo er één uit duizenden, die een uniek leven geleid heeft en vooral door zijn optreden veel mensen vermaakt heeft.
Nadat Tom Egbers van Steve Mokone, die enkele jaren in Almelo voetbalde, een mythe maakte middels twee boeken en een film, is een biografie van de Zuid-Afrikaan, die al meer dan 50 jaar in Nederland woont en zich onderhand een Tukker voelt zeer op zijn plaats. En het boek is ook nog zo geschreven, dat je door blijft lezen om te weten hoe het verder gaat.


Fragment uit Netwerk reportage over Darius Dhlomo

Voor de hele Netwerk reportage kijk hier en hier.

Kijk hier voor filmpjes gemaakt tijdens aanbieding biografie en hier voor foto's.

Bibliotheek Deventer wint Digitale Erfgoedprijs 2010

Tijdens de Digitale Erfgoedconferentie in de Doelen te Rotterdam werd gisteren de Digitale Erfgoedprijs uitgereikt aan bibliotheek Deventer voor de game Expeditie Deventer. Expeditie Deventer is een Augmented Reality game.

Het spel kan bijv. gespeeld worden door schoolklassen. Een deel van de klas gaat de stad (Deventer) in en krijgt met behulp van een smartphone en Augmented Reality vragen over het verleden, heden en de toekomst van Deventer. Voor de antwoorden hebben ze hulp nodig van hun teamgenoten die in de bibliotheek zitten en de collectie en internet als hulpmiddelen hebben om de vragen te beantwoorden. Daarna worden de rollen omgedraaid.

Meer weten? Lees wat Mark Deckers er allemaal al over geschreven heeft.

Kiek hier voor de overige genomineerden voor de prijs, die dus gewonnen werd door bibliotheek Deventer.

Overijsselse thrillers in opkomst

Toen ik jaren geleden nog in een bibliotheek ‘stond’, kwam er elke week een oude man een boek voor zijn vrouw halen en vroeg hij mijn advies: ‘Graag een mooie róóman over liefde, niet over sex’. Op goed geluk haalde ik dan een streekroman uit de kast. ‘Een mooi boek?’, vroeg hij dan steevast. ‘Een mooi boek’, zei ik dan, nog nooit een streekroman gelezen hebbende. Maar je wist dat hij er van overtuigd was dat ik alle boeken uit de bibliotheek gelezen had, dat vertrouwen mocht je niet beschamen.

Kortom, het lezen van romans is niet mijn hobby – heb er het geduld niet voor of zoiets. Alleen in de vakantie Havank, Baantjer, Jacky Lourens en Willy van der Heide, maar dat genre wordt door sommigen niet tot de literatuur gerekend.

Maar toch is het me opgevallen, al heb ik ze zelf niet gelezen, dat er dit jaar kort na elkaar een aantal thrillers zijn verschenen, die zich afspelen in Overijssel en meestal geschreven zijn door auteurs uit onze regio.

Leistra (Gebroeders). Bloed op het palet
Een Zwolse kunstschilder verdwijnt spoorloos; zijn radeloze vrouw zoekt steun bij een oude vriend, misdaadverslaggever van het Zwolsch Nieuwsblad.



Gerard Droste. Kilte in het dal van de Mosbeek
Verwikkelingen op het Twentse platteland in de jaren zestig en zeventig ontaarden in de moord op een boerendochter.



Ben Weber. Bloedbad
Een verwarde tiener richt een bloedbad aan op zijn voormalige middelbare school in Enschede.



Erik Zandink. Weerzien
Edo Maan leeft met zijn dochter Jessica op het Overijsselse platteland. Na het verlies van zijn vrouw dreigt hij door geldgebrek nog meer van zijn leven in te moeten leveren. Om dit te voorkomen zet hij een drastische stap. Alles gaat volgens plan, tot hij contact krijgt met zijn liefde van vroeger. Het wordt een weerzien om nooit te vergeten, maar daarna gaat het mis. Edo raakt betrokken bij moord en heeft alle schijn tegen.



Claus Brockhaus. Het ros van Twente
Als de oude textielbaron Helmich van Delden overlijdt, strijden zijn kinderen om het familiekapitaal, dat volgens het testament moet worden besteed aan het vooruit helpen van de regio. Laura Droste, afkomstig uit een familie van Twentse textielarbeiders, raakt betrokken bij de strijd en haar leven wordt bedreigd. De vraag is door welke partij?




Nog meer thrillerauteurs:

Almar Otten
Hij schreef in 2010 geen thriller maar we mogen de Deventer auteur Almar Otten hier niet onvermeld laten. De afgelopen jaren schreef hij een aantal thrillers die alle in Deventer spelen.

Jacob Vis
Voor de Kamper schrijver en voormalig medewerker van Staatsbosbeheer Jacob Vis geldt hetzelfde. Hij begon laat met schrijven, maar heeft inmiddels een heel oeuvre op zijn naam staan. Zijn thrillers spelen vaak in de IJsseldelta. Zijn passie voor de natuur blijkt uit zijn boeken, ook kiest hij vaak voor actuele thema’s. Deze ingrediënten doen niets af aan de spanning die hij altijd weet op te bouwen.

5 kilo 'Geschiedenis van Deventer'

Niet een boek voor op het nachtkastje, de pas verschenen Geschiedenis van Deventer. De twee delen wegen bijna vijf kilo. Bij verschijning al uitgeroepen tot standaardwerk en zo ziet het er ook uit. Het zal bij liefhebbers van de geschiedenis van Deventer de komende decennia een opvallende plaats in de boekenkast innemen.

Auteur Henk Slechte werd bijgestaan door een redactie met deskundigen van binnen en buiten Deventer. Over de opzet van het boek is uiteraard goed nagedacht. Zoals in het voorwoord wordt aangegeven kun je het schrijven van een stadsgeschiedenis op verschillende manieren benaderen: je kiest voor één auteur die een encyclopedisch werk schrijft, je kiest voor een groep specialisten, die allen een hoofdstuk schrijven en waarvan een hoofdredacteur een lopende tekst maakt, of je kiest voor één auteur (bijgestaan door deskundigen) die een analytisch werk maakt. Voor het laatste is in Deventer gekozen.

In de inleiding wordt de opzet als volgt beschreven: ‘Iedere fase van de geschiedenis wordt beschreven vanuit de aan te treffen hoofdkenmerken van die periode of liever nog vanuit één leitmotiv dat zodoende het specifieke karakter van de stad duidelijk aan het licht zou brengen.’ De periodes hoeven niet samen te vallen met de algemeen geldende indeling in perioden van de Nederlandse geschiedenis. Door deze werkwijze is de eigen identiteit van Deventer beter te vergelijken met andere steden.

De geschiedenis van Deventer wordt beschreven in negen periodes/hoofdstukken:
- Missiepost – bisschopszetel – handelsnederzetting – stad: de wording van Deventer, eerst als missiepost en vervolgens, als gevolg van de komst van de Vikingen en de ondergang van Dorestad, als handelscentrum en tijdelijke zetel van de bisschop van Utrecht.
- De Sallandse Driehoek: een van de drie hoofdsteden van Salland: over de bestuurlijke ontwikkeling van Deventer en de positie van Deventer in Overijssel in de middeleeuwen en zijn relaties met de andere steden.
- Hanzestad of jaarmarktstad: in hoeverre heeft de Hanze de geschiedenis van Deventer bepaald. Deventer was niet een erg belangrijke Hanzestad, Deventer blijkt vooral een jaarmarktstad te zijn geweest.
- Stad van Moderne Devotie en Humanisme. Deventer als centrum van geestelijk leven: het ontstaan van de Moderne Devotie en invloed daarvan op het onderwijs hebben het bijzondere geestelijke en intellectuele karakter bevestigd dat Deventer in de middeleeuwen kenmerkte en onderscheidde van andere handelssteden.
- Stad in overgang. Deventer in de 16de eeuw: over de Reformatie en alle kerkelijke en wereldlijke gebeurtenissen en veranderingen die daarmee samenhangen.
- Provinciestad. Deventer in de 17de eeuw: Deventer teerde nog op zijn rijke verleden, maar werd steeds meer een provinciestad, ‘maar niet van de slaperige soort’. Wel bleef Deventer een belangrijke vestingstad.
- Hoop en vernieuwing: in de 18de eeuw kwam een einde aan de regentenoligarchie en speelde Deventer een hoofdrol in de opkomst van de patriotten en waren er vernieuwende initiatieven op het gebied van de nijverheid.
- Industriestad: in de 19de eeuw is Deventer veranderd van een provinciale marktstad in een innovatieve industriestad en van een vestingstad in een open stad met de bijnaam Moskou aan de IJssel.
- Industriestad – dubbelstad – dienstenstad – onderwijsstad: de voltooiing van de industriestad Deventer en de ingrijpende sociale, demografische en ruimtelijke gevolgen daarvan.

Kijk hier voor interviews met de auteur Henk Slechte bij RTVOost, waarin hij de hoogtepunten in de geschiedenis van Deventer noemt:
- de 15de eeuw was het absolute hoogtepunt in de geschiedenis van Deventer. Deventer was een internationaal belangrijke stad, zowel economisch als intellectueel – aan de Latijnse school doceerden vooraanstaande humanistische geleerden uit Duitsland en Nederland.
- in de 18e eeuw speelde Deventer een prominente rol in de ontwikkeling van de ideologie van de patriotten
- in de 19de eeuw was Deventer voorloper in Oost-Nederland in de industrialisatie

Cultuur en bezuinigingen, nu en vijftig jaar geleden

Er schijnen tegenwoordig linkse en rechtse hobby’s te bestaan. Als het echt om hobby’s gaat zouden geen van beiden iets mogen kosten. Wat de één als een hobby beschouwt, is volgens de ander onderdeel van beschaving. Hoe je er ook tegenaan kijkt, opvallend is de willekeur. Sommige gemeenten proberen te redden wat er te redden valt, andere zetten zichzelf op de kaart met draconische bezuinigingen op cultuur. Wie wist van het bestaan van de gemeente Berkelland? Sinds kort is het bekendheidspercentage drastisch omhoog gegaan, sinds de aankondiging van de wethouder dat de Achterhoekse gemeente met 29 kernen en 45.000 inwoners het voortaan maar zonder bibliotheken moet doen. Als je dan persé lid van een bibliotheek wilt zijn kun je toch naar een buurgemeente – of een andere hobby zoeken?




December 1960
In De Mars, maandblad van en voor Overijssel van december 1960 – precies vijftig jaar geleden – wordt de vraag gesteld: ‘Wat offeren gemeenten aan cultuur?’. Klinkt heel anders dan het gepraat over hobby’s. Dat er toen in Deventer 4x zoveel werd uitgegeven aan cultuur dan in Assen, daar was men in Assen niet trots op, zoals de wethouder in Berkelland nú wel trots is op zijn statement. In Assen moest nog een stevige inhaalslag gemaakt worden. In het artikel in de Mars wordt vergeleken hoeveel er per gemeente aan een dertigtal (!) cultuurposten werd uitgegeven. Het woord bezuinigen komt in het hele artikel niet voor. Het waren andere tijden, vast geen betere. Maar het cynisme waarmee men spreekt over de ‘hobby’ van een ander kwam je toen niet tegen.